Өндіріс шарттарындағы өмірлік іс-әрекет қауіпсіздігінің негіздері

 

2.3. Бұйымның базалық  конструкциясының  (БК) сызбасын жасау.

 

Бұйым конструкциясын сызу үшін алдын-ала есептеулерді есептеп  алу керек. Ол үшін өлшем белгілерді, қосымшаларды және модельдің эскизі қолданылады. Есептеулер кесте түрінде  беріледі.

 

2.3-кесте  Бұйымның базалық  конструкциясы  (БК) сызбасының

Конструкция  сызбасының  бөлімі	Шартты белгісі	Есептеу формуласы		Шыққан өлшемі
1	2	3		4
Базистік тордың ені	Аоа1	Ск3+Ққ=44+4		48
Артқы бой ені	Аоа	Еар+Қеар=17.3+1,2		18,5
Алдыңғы бой ені	а1а2	Ек+(Cк2 - Ск1)+Қек=16.7+(46.4-44)+0.6		20,6
Қолтық  ойындысының  ені	аа2	Аоа1-(Аоа+а1а2)=50-(18.3+19.8)		9,9
Жауырын деңгейі	АоД	0,4*Ұарбб2=0.4*42.7		17.6
Қолтық ойындысының  деңгейі	АоК	Бқоар2+Ққот=20.9+2.5		24,2
Бел  деңгейі	АоБ	Ұарбб2+Құарбб=42.7+0.5		44,4
Мықын деңгейі	БМ	Ұарбб2*0,5+2=42.7*0.5+2		20
Артқы бой сызбасын құру
Қосымша нукте	АоАо/	0.5		0.5
Мойын ойындысының  ені	Ао/ А2	Cм/3+Қмое=17.7/3+1		6.4
Мойын ойындысының  биіктігі	А2А1	Ао/ А2/2=6.9/3		2.2
Иық сызығының  ені	А2И 1	Еи+1=13.1+1		14
Қосымша радиус	БИ1	Биқ2+Құарбб=42.8+0.5		44,2
Қосымша	К1И3	И2К1/3+2=19.1/3+2		8,7
Биссектриса ұзындығы	К11	0.2*К1К4+0.5=0.2*12.9+0.5		2,3
Қосымша нүкте	К1К2	0.5*К1К4=0.5*12.9		6.5
Алдыңғы бой сызбасын құру
Қосымша  нүкте	Б3Б8		0,5	0,5
Кеуденің  ең  жоғарғы  нүктесі	Б8А3		Ұалбб2 + Қалббұ=43.2+0.5	44,5
Мойын  ойындысының ені	А3А4		См/3 + Қмое=17.7/3+1	6.4
Мойын ойындысының тереңдігі	А3А5		А3А4+1=6.9+1	7.4
Кеуде ұшы	К3К6		0,5*К3К4=0.5*19.3	8,8
	А4К7		Бк2	25.4
	А4А9		2 * (Cк2 – Ск1)=2*(46.4-44)	6,0
	А9И5		Еи	13,1
Қосымша нүкте	К4И4		К1И2 – 1=19,1-1	18,1
Қосымша нүкте	К4И6		К4И4/3=18,1/3	6
Қосымша нүкте	И6И60		0,6	0,6
Биссектриса ұзындығы	К42		0,2*К1К4=0,2*12,9	2,6
Бұйым ұзындығы	БЕ		Ұб	110
Мықын сызығының орналасуы	БМ		Ұарбб2/2-2=0,5Ұарбб2-20
Артқы бүкпенің ұзындығы			15-17см	16
Алдыңғы бүкпенің ұзындығы			10-12см	12

 

 

 

            

 

 

 

 

 

Көйлектің базалық конструкциясы

 

 

 

 

Ақау	Ақау себебі	Жөндеу тәсілі
Бел сызығындағы желбіреуш тәрізді қыртыстар жан сызығында және бедер  сызығында	Бұйым бел сызығында  тығыздалған	Бел бүкпелерін азайту
Артқы бойда  көлбеу қыртыстар	Мойын ойындысы аз, иық  сызығының иілісі аз	Мойын ойындысын көбейту және иық  сызығын иенішін азайту
Артқаның қолтық ойынды жаны қисық  қиртыстар	Иық қиындысындағы иілісінің  аз болуы	Қолтық ойындысын көбейте отырып иық қиындысының иілісін көбейту

 

 

 

2. 4 Техникалық моделдеу.

 

Бұйымды модель бойынша  конструкциялау күрделі шығармашылық үрдіс болып табылады. Ол көркемдік  және техникалық міндеттерді орындай  отырып жүзеге асады.

Көркемдік модельдеу  дегеніміз  модаға сай немесе сәнге  сай үлгінің силуэтінің пішімін анықтау бұйымның жеке және жалпы бөлшектерін пропорционалды сәйкестендіріп тиімді бейнелеу.

Техникалық есептеу  формулалармен конструкциялаудың  графикалық тәсілдері арқылы киюге  ыңғайлы материалды және еңбек шығынын  аз жұмсай отырып нақты дене бітімге қонымды бұйым дайындауға бағытталған.

Модель латын тілінің  үлгі (норма, марка) дегенді білдіреді. Осы сөзден келіп бұйымның алғашқы  үлгісін жасаған адам, яғни көркемдеуші   модельер келіп шығады. Модельдеу  термині арқылы қоршаған ортаны адамның сыртқы және ішкі бейнесін, мата қасиетін және тағы басқа талаптарды есепке ала отырып жаңа модель немесе үлгі жасалатындығы түсіндіріледі. Модельдеуге бұйым формасы мен силуеті, киімі мата таңдау, форма беру тәсілі, композициялық элементтер, түс таңдау сияқты бірнеше міндеттер орындалады

Таңдалған модель бойынша  жакет және белдемше келесі түрде  модельденді: жакеттің алдыңғы бойының  мойын ойындысы екі см тереңдетілді;

• қолтық ойындысынан бүкпе ашылды;
• алдыңғы бойда мойын қиындысынан бел тұсына дейін созылған иініш орналасқан.
• артқы бой орта тігісті, рельеф сызығы бар.

Базалық конструция модельденгеннен  кейін бөлшектер лекалолары орындалып, бөлшектерспецификациясы кестесі  толтырылды. Бұл кесте жайлы толық  ақпарат келесі бөлімшеде жазылған.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Көйлектің МК сызбасы. Өлшем 170-88-96

 

   

.

Үстіңгі белдемшенің  МК сызбасы 170-88-96

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. 5 Лекалоларды жасау.

 

Өндірістің өндірістік жағдайында киімі жұмыстық конструкциялық сызба бойынша үш түрлі лекалолар  дайындайд: лекало-оригинал, лекало-эталон және жұмыстық лекалолар.

Лекало – оригиналдар  модельдік бұйымдардың базалық  өлшемі толығымен эталондық үлгіге сәйкес келі және барлық өлшемдері  мен бойы бойынша негізгі өндірістік лекало-эталон және жұмытық лекалоларды  жасауға арналған.

Лекало-эталондар боймен өлшемдер бойынша лекало-оригиналдан градация арқылы алынады. Лекало-эталондар тігін бұйымдардың эталон үлгісін жасау үшін, сонымен қатар жұмыстық леклолардың нақтылығымен сапасын тексеру үшін қолданылады. Экспериметальдық цехте сақталады және жұмыстық сызба немесе өлшемдер табелі арқылы тексеріледі және кварталда бір рет тексеріледі.

Жұмыстық леклолардың  өндірістік процесстерде қолданылады  және лекало-эталондар арқылы жасалады. Жұмыстық лекалолар арқылы төмендегі  жұмыстар атқарылады:

• Маталарды жаю. Жайма дегеніміз бірінің үстіне бірі төселіп жайылған, жан-жақтары теңестірілген кесуге арналған бірнеше қабатты мата. Мата материалдарын жайғанда өңі төмен қаратылып немесе беттестіріп атқарылуы мүмкін. Жаю қолмен немесе механикада жайып төсегіш машина МНТ-2де орындалады.
• Жайманы таңбалау. Бөлшектердің дұрыс комплектеуін қамтамасыз ету үшін бормен, карандашпен жазып, желімдеп таңбалайды немесе маркалайды. Жаюды мынадай қалыңдықтары (биіктігі) ұсынылады: жүн және жартылай жүн маталар үшін 28-30 қабат, астарлық 50-60 қабат, өңір астарлығы 40-50, қалталардың астарлығы 60-80 және жылулық астарлық үшін 16-18 қабат.
• Бұйым бөлшектерін пішу. Бұл процесс екі кезеңде атқарылады: 1) жайманы бөліктерге ажырата тілу және кейбір ірі бөліктерді ЭЗМ-3, ЭЗДМ-3 жылжымалы пішу машиналарымен ою. 2) жайманың жеке бөліктерінің сурет сызығы немесе үлгі бойынша РЛ-4 ленталық пішу машинасымен детальдарын ою.
• Пішім бөліктерін нөмірлеу және комплектеу. Номер қойылған талонды оң бетіне бекіте отырып 68-1 кл арнаулы машинасымен атқарады. Бір бұйымның барлық бөліктерінде де номер бірдей болу керек.

Лекалоларды тығыз «Прессшпан»  деген макулатуралы картоннан жасалады. Бұл картонның жуандығы 0,87-1,62 мм және лекало-эталон немесе жұмыстық сызба  арқылы бір айда бір рет тексереді.

 

 

 

 

 

 

4-кесте

Бұйымды өңдеуге арналған технологиялық тігін қосымшалары

 

Қосымша атауы	Қосымша өлшемі, см				Жалпы өлшемі,см
1	2	3	4	5	6
Иық бұйымының жан  тігістің сырылуы	1.5	-	-	-	1.5
Мойын ойындысына	1,0	-	-	-	1,0
Артқы бой сырылуына	1,5	-	-	-	1,5
Белдемшенің жан тігістің сырылуы	1,0	-	-	-	1,0
Бел тігістің сырылуы	1,0	-	-	-	1,0
Иініш сызығына	1,5	-	-	-	1,5
Белдемше үстіңгі бөлігінің  төмен қиындысына	1,0	-	-	-	1,0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.6   Бөлшектер спецификациясы.

5-кесте Бөлшектер спецификациясы

 

№	Бөлшек аты	Бөлшектер саны
		лекалоларда	пішімде
1	2	3	4
Шифоннан пішілген бөлшектер
1	Артқы бой	1	2
2	Алдыңғы бой орта бөлігі	1	2
3	Алдыңғы бой	1	½
Былғарыдан  пішілген бөлшектер
1	Артқы бой	1	2
2	Алдыңғы бой	1	1
3	Алдыңғы бой иініші	1	2
4	Артқы бой иініші	1	½
5	Салғы(48см)	1	2
6	Салғы(63см)	1	2
7	Салғы(87см)	1	2
8	Салғы(84см)	1	1
Органзадан  пішілген бөлшектер
1	Белдемшенің алдыңғы  астыңғы бөлігі	1	4
2	Белдемшенің артқы астыңғы  бөлігі	1	4
Астар матадан  пішілген бөлшектер
1	Белдемшенің артқы бойы	1	2
2	Белдемшенің алдыыңғы бойы	1	1
3	Алдыңғы бой иініш	1	2
4	Артқы бой иініш	1	½

 

 

 

 

2.7 Лекалолар градациясы.

Киімнің массалық өндірудегі лекало-оригиналды тек орташа өлшемге  ғана жаслады. Қалған бөлшектердің лекалосын  пропорциялық кішірейтумен үлкейтудің арқасында алады. Киімнің лекало бөлшектері комплекті әртүрлі өлшемдерімен бойы, бұйымның орташа өлшемдік лекалоларының жобалау үрдісін лекало градациясы деп аталады.

Градацияны бойы және өлшемдері бойынша бөлек жасайды. Градацияның модель лекалоларының  семіздік топтарына жасамайды, себебі типтік фигураның бір өлшемі мен  бойы әртүрлі толықтық топтарының дене бітімі әртүрлі. Градация үрдісі бой аралық және өлшемаралық өсімі арқылы орындалуы керек.

Бастапқы лекало өлшемдер кескіні жобаланған модель үлгісінің  көлемді жаймасы. Осыған орай басқа  өлшемдер мен бойдың лекалоларын  алу үрдісі көлемді дене бітімнің жазық жаймасын қарастыру қажет.

Лекало градациясы басқа  өлшемдер мен бойдың лекалосын жасау  үрдісін жеңілдетеді және тездетеді. Бірақта осының барысында конструкцияның өлшемдерін бұзады, сондықтан киімнің  денеге отыру қонымдылығының сапасын бұзады.

Лекало градациясының  үрдісіне әсер ететін факторлардың бірі болып келесілер табылады: өлшемдік белгілердің өзгеруі, есептік формуланың құрамы, бұйымның сыртқы түрі, матаның  қасиеті және т.б

Градация үрдісінің  теориясы толық жасалмағандықтан практикада оның әртүрлі тәсілдері қолданылады. Лекало градациясының бірнеше тәсілдері белгілі: сәулелік тәсіл, пропорционалды-есептік тәсіл және топтық тәсіл.

Сәулелік тәсіл нақты  бір нүктеден конструкциялық бұйым  нүктелерінің түзу сызықтарды жүргізумен сипатталады. Сәулелік тәсіл бас киімнің және корсеттік бұйымның бөлекбөлшектерін градациялауда қолданылады.

Тігін өндірісінде ең жайылған тәсіл – бұл пропорционалды - есептік тәсіл бұл тәсілде  өлшемдік белгілердің және құрылған конструкциялық нүктелердің градациясының бастапқы кескіндердің орналасудың үлкендік өсімі есептеледі.

Пропорционалды-есептік  тәсілде градация кесіндісімен конструкциялық нүктелердің ауысуының пропорционалды арақашықтықты анықтаумен анықталады. Негізгі конструкциялық кескіннің  бастапқы өсімді қолданылады. Сонымен қатар пропорционалды – есептік тәсілді бұйым нүктелерінің ауысудың үлкендігін анықтау үшін қолданылады.

Топтық тәсілде екі  комплектті лекалоларды қосуды қарастырады

(орташа және аралас  немесе орташа және соңғы өлшемдер). Лекалоларды бірнеше немесе екі сызық бойынша түсіреді, содан кейін аттас құрастыруға алынатын кескінділерді аралық өлшемдер санына бөледі. Санымен аралық өлшемдер құрастыру нүктелерін, сондай-ақ өлшемнен өлшемге қосып алады.