Өндіріс шарттарындағы өмірлік іс-әрекет қауіпсіздігінің негіздері

Бұл бапта негізгі, астар, астараралық маталардың және фурнитураның шығындары есептеледі. Негізгі болып саналатын, бұйымның калькуляциялық бабы бойынша шығын нормасы, технологиялық бөлімнен немесе кәсіпорын мәләметтерінен алынады. Мәліметтер кестеден алынды.

Негізгі және қосымша  маталарға кеткен шығындарының есептелуі 10-кесте

№	Материалдар аталуы	өлшем бірлігі	Шығын нормасы (техникалық норма)	Бірлік бағасы (тенге)	Шығын бағасы (тенге)
1	2	3	4	5	6
Негізгі мата
1	Шифон	М	0,424	600	254
2	Былғары	М	1,25	1800	2250
3	Органза	М	1,631	250	408
Туынды мата
3	Астар мата	м	1,09	500	545
4	Астараралық (дублерин)	м	0,3	400	120
Фурнитура
5	Тігін жіптер	орама	3	30	90
6	Сыдырма	дана	1	100	100
7	Корсет таспасы	М	0,2	1000	200
8	Ригелин	М	3	150	450
Барлығы					4417

 

            4.2.2 Қайтарым қалдықтар

Қайтарым қалдықтар  шығыны негізгі және астар матасының 10%

Ққал= Негм*10%=3577*10%=357,7

4.3. Өндіріс жұмысшыларының жалақылары

Көлікті дайындау шығыны барлық маталар бағасынан 0,1-0,5% болып  саналады.

 

 

Өндіріс жұмысшыларының жалақылары:

К.д.ш=4417*0,1%=4,417

• тігін цехнда бірлік өнімге негізгі жалақыдан
• бірлік бұйымның экспериментальды, дайындау және пішу цехндағы өндірістік жұмыстарының негізгі жалақысы бойынша есептеледі.

 

 

 

Мұндағы,

Жнег – негізгі  жалақы

КесБ – кесімді  баға сомасы

Кт – сағаттық төлем  қоры (1,3-2,0%)

 

Қосымша жалақы төлемі негізгі  жалақыдан 10% құрайды

11-кесте

Өндіріс жұмысшыларының негізгі жалақыларын есептеу

№	Бұйым аты	Жұмыс уақытының шығыны			Тарифтік баға
		пішу	тігу	Кеткен уақыт	Уақыт тарифы	1сағ
1	2	3	4	5	6	7
1	Көйлек	5сағ	30сағ	35сағат	300	пішу
					400	тігу
Барлығы                                    13500

 

пішу(5*300)+  тігу(30*400)=1500+12000=13500

4.4. Әлеуметтік салыққа аударым

Әлеуметтік салыққа  аударым негізгі және қосымша  жалақыдан 16% мөлшерінде анықталады.

ӘлСА=Кб*16%=13500*16%=2160тг

4.5.  Цехтың шығындары

Бапқа шығындардың келесі түрлері кіреді:

-цех жұмысшыларының негізгі жалақылары

-цех ғимаратының жырығының  шығындары

-цех ғимаратының амортизациясы

-цех ғимаратының жылу  беру шығындары

-жұмыс күзетінің шығындары

-және т.б. шығындар

Цехтің шығындарын жоспарлау  бойынша және өнімнің өзіндік  құнының калькуляциялық және есептеу бойынша тағайындалған нормативпен ұжым күнтізбесі негізінде салалық ереже арқылы есептеледі.

КсБ*30% =13500*30%=4050тг

 

 

 

 

 

4.6 Жалпы шаруашылық  шығындар

 

Бұл бапта негізгі  жұмысшылардың жалақыларының 10-% есептеліп  алынады

КсБ*10%=13500*10тг%=1350

4.7. Өндірістен тыс шығындар

 

 

 

Өндірістің өзіндік  құны өндірісінен 1,5% мөлшерінде алынады.

 

12-кесте

Шығындар баптары бойынша есеп

№	Калькуляция баптарының аталуы	Сомасы
1	2	3
1	Негізгі және қосымша  шығыны	4417
2	Еңбек жалақысы	13500
3	әлеуметтік салыққа  аударым	2160
4	Цехтік шығындар	4050
5	Жалпы шаруашылық шығындар	1350
6	Толық өзіндік құн	25477

 

Негізгі техникалық –  экономикалық көрсеткіштер

Келесі негізгі техникалық – экономикалық көрсеткіштердің  анықталуы: жоспарлы табыс, кәсіпорынның көтерме бағасы, тиімділік, тауарлы көлемнің жылдық өнімі және тауарлы өнімнің бір теңгеге шығыны.

1. ӨзінБаға=ТолӨзҚұн+пайда15%=25477+(25477*15%)=29298,55

 

2. КөтБаға =ӨзБаға+Ндс+13%=29298,55+Ндс(13%)=

=29298.55+(29298.55*13%)=33107.36

 

3) СаудаБаға= КөтБаға+Ш+5%=33107.36+(33107.36*5%)=34762.73

 

Жұмысшы уақыты 168 күн.

4) МЖ=168/13=13*12ай=156

 

 

Есеп нәтижесі 13-кестеде көрсетілген

 

 

 

 

 

 

 

13-кесте

Негізгі техникалы –  экономикалық көрсеткіштер

 

 

№	Негізгі көрсеткіштер	өлшем бірлігі	Көрсеткіш мағынасы
1	2	3	4
1	Тауарлы өнімнің жылдық көлемі	тг	2611525,8
2	Тауардың жылдық шығыны	тг	2270892
3	Табыс	тг	340633,8
4	Тиімділік (рентабельдік)	%	15
5	Тауарлы өнімнің бір  теңгеге шығыны	тиын	0.85

 

1) ТауӨнімЖылд  көлемі=156*29298,55=4570573,8

2) ТауЖылд  Шығ=156*25477=3974412

3) Табыс=ТӨЖК=ТЖШ=4570573,8-3974412=596161,8

4)Тиімділік=П/ТЖШ*100%=596161,8/3974412*100%=15%

Қорытынды.

Қорытындылай келсек техника экономикалық көрсеткіштер анықтайды. Дипломдық жобадағы  өнім пайдалы, қасиеттері тұтынуға сай келеді, бәсекеге түсе алады, баға және сапа жағынан.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5. Өндіріс шарттарындағы өмірлік іс-әрекет қауіпсіздігінің негіздері

 

    5.1. Өндірістің экологиялық мінездемесі

Жеңіл өнеркәсібіне зығырды, конопляны, кендіріді, жүнді, жібекті  пен мақтаны бірінші өңдеуден өткізетін, мата шығаратын кәсіпорынды, тері зауыттары және халықтың мұқтажына қажетті тауарлар өндіретін фабрикалар жатады.

Қазақстанда ең дамыған, халық мұқтажын өтеуде зор маңызы бар салаларға тігін, жүн, тоқыма, тері-аяқкиім және аң терісінен қажетті бұйымдар шығаратын өндірістерді жатқызуға болады.

Тігін өнеркәсібі республиканың  барлық облыстарында дамыған, әсіресе  Алматы мен Қарағанды облыстарын атауға болады. Жүн жуатын өнеркәсіп  негізінде Жамбыл менШығыс Қазақстан  облыстарында шоғырланған. Ал мақта шығару өнеркәсібінің дамып келе жатқан аймағы Алматы менОңтүстік облыстары.

Қазақстанда көптеген мөлшерде жүнді мата, былғары аяқ киім шығарылады. Қостанай облысында химиялық жіп  қосқан биязы шұға, пальто мен костюмдік  жүн маталар өндірістер бар. Республикада былғары аяқ киім өнеркәсібіндегі ірі мекемелерге «Жетісу» Алматы аяқ киім бірлестігі, Қарағанды, Қостанай, Семей,Тараз аяқ киім фабрикалары жатады.

Тұтыну рыногін өз тауарларымызбен толтырудың қажеттілігі  бүгінгі күннің мәселесі болып отыр, бұл жаңа линиялар салып, бұрыңғы жеңіл өнеркәсіп саласындағы линияларды кеңітіп, жаңаша қайта құруды талап етеді.

Соңғы жылдары ең құлдырап кеткен саланың бірі осы жеңіл  өнеркәсібі, осыған сәйкес олардың  қоршаған ортаға тигізетін әсері  де төмендеп отыр.

Бұл салада негізгі атмосфераны  ластайтын көздер электролиз ванналары, шикізат тиетін және түсіретін жерлер, оларды майдалайтын диірмендер,араластырғыштар, кептіргіш барабандар, темір және де басқа металл бұйымдарын тегістеп өңдейтін станоктар, тоқыйтын және жүн түтетін машиналар, аң және мал терілерін арнайы өңдейтін аспаптар мен бояйтын жабдықтар.

Жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарының ауаға шығаратын заттары күкір  диоксиді, көміртек, азот, ванадий окидтері, бензин, этилацетат,бутилацетат, ацетон, бензол, толуол, аммиак, күкіртті сутек, басқа да әртүрлі қосылыстар мен қатты қалдықтар.

Бұл сала негізгі негативтік әсерді су объектілеріне тигізеді.Әсіресе  улы заттар көп мөлшерде тоқыма фабрикалары  мен комбинаттарынан және тері илейтін  процестерден шығады. Тоқыма өнерәсібінен тасталатын ағымды суларда қалқыған заттар, сульфаттар, хлоридттер, фосфор мен азот қосылыстары, нитраттар, беттік активті заттар, темір, мырыш, никель, хром, т. б. кездеседі. Тері өнеркәсібінің ағымды суларында азоттың қосылыстары, фенол, синтетикалық беттік заттар, майлар, хром, алюминий, күкіртті сутек, метанол, формальдегид болады.

Жеңіл өнеркәсібі басқа  жоғарыда қарастырылған өндірістерге қарағанда атмосфераны аз ластайды және тастанды су мөлшері де көп  емес 1% деңгейінде.

   5.1.2. Су ресурстарының әсері

   Таза және қауіпсіз ауыз суға деген мүмкіншілік адамның негізгі сұраныстарының бірі. Есептеулер бойынша дамушы елдерде шамамен 1 млрд адам ауыз суға жете алмай отыр. Жалпы адамзаттың 20% таза суға тапшы болып отыр. Су жетіспей отырған елдерге солтүстік Африка, таяу Шығыс, Азия мемлекеттері жатады. Су мен су ресурстарының жетіспеуі көптеген Оңтүстік Африка елдерінің дамуында да тежеулі факторлардың бірі болып тұр. өте үлкен мөлшерде суды Еуропа елдері қолдануда.

   Адамның денсаулығы судың тазалығымен оның санитарлық жағдайларды жақсартудағы ролімен тікелей байланысты. Адам сонының өсуінің нәтижесінде судың жетіспеуі су дағдарысына алып келуде.

    Қазіргі уақытта шамамен 2 млрд адам канолизациясы бар жағдайға қол жеткізе алмай отыр. 5 млн адам, оның ішінде 2-3 млн балалар жыл сайын таза судың жетіспеуіне байланысты әр түрлі аурулардан өлуде.