Жетім балаларды қоғамға әлеуметтік бейімдеу

5. Жасөспірімдер - бұл  балалар үйінің түлегі екенін  ескере отырып, бұл жаста түзету-дамыту  жұмыстары болып келесілері табылытыны  айқын:

1. тәрбиеленуші өзіне  оң көзбен қарауы, өзін сыйлауы  және қабылдауы, өзіндік жекелігін, құндылығын түсінуі тиіс.

2. тәрбиеленуші өзінің  мінезінің оң және теріс жақтарын, ерекшеліктерін білуі, оның қандай  қабілеттіктері дамыған және  қандай іс-әрекет түрінде ол  жетістікке тез жететінін білуі  тиіс.

3. Балаларда өткені, қазіргісі,  болашағы арасында байланыс үзілмеуі  керек. Тәрбиеленуші өзін балалар  үйінде болғанына кінәламау қажет,  мұның себебін түсініп, ата-аналарына  ашуланбай оларды түсіну керек  және балалар үйі - бұл оны  жақсы көретін, бағалайтын, күтетін  орын, бірақ ол уақытша болатынын  және алда оны қызықты өз  еркінше өмір сүретін өмір  күтіп тұрғанын білуі тиіс. Педагогтың  міндеті - балаға өз еркінше,  жеке өмірлік болашағын құруға  көмектесу. Тәрбиеленуші оқуды  аяқтағаннан кейін қайда оқуға  түсетінін, кімге оқитынын, жұмысқа  қайда орналастынын, некеге қашан  тұратынын, көмек сұрап кімге  және қандай жағдайларда баратынын  нақты білуі қажет. Керек болғанда  мұның 2-3 үлгісін құруға да  болады. Бұл шешімдер жасөспірімдердің  өзімен ойластырылуы, таңдалуы керек  және ол жеке болашағын педагогтың  көмегімен өзі құруы қажет.  Бұл жаста балаларды еркін,  саналы таңдау жасауға және  ол үшін жеке жауапты болуын  үйрету маңызды болып табылады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

Қорыта келе балалар үйі  жағдайында болу тәрбиеленушілердің психикалық дамуындағы ерекшеліктердің пайда  болуына алып келетіні белгілі. Негізінде  бұл психикалық даму мен негативті  тұлға құрылымдарының қалыптасуындағы  кедергілер.

Балалар үйінде тәрбиеленуші жетім балаларда маңызды әлеуметтік институт – отбасының әсері болмайды. Тәрбиеленушілер үшін балалар үйі  – уақытша орын және оқуды бітіргеннен  кейін балалар ашық социумға өз еркінше  өмірге жіберіледі.

Тәрбиеленушілерді әлеуметтік бейімдеу бойынша жұмыстардың тиімділігінің  негізгі өлшемдері балалар үйінен шыққаннан кейін олардың қоғамда  өз бетімен еркін өмірге бейімделуінің  жоғары деңгейі болып табылады. Тәрбиеленушілердің  бейімділігінің негізгі көрсеткіштері  ретінде келесі белгілерді көрсетуге  болады: біріншіден, тәрбиеленуші қаншалықты өзінің білімін жалғастыра алды, мамандық бойынша қаншалықты дайындала  алды; екіншіден, тәрбиеленуші қаншалықты жұмысқа  орналаса алды; үшіншіден, ол қаншалықты өз отбасын кұрып, балаларын тәрбиелей  алды.

Балалар үйі тәрбиеленушілерінің  әлеуметтік жұмыстардың түзету-дамыту бағыттылығын жүзеге асыру кезінде  тәрбиеленушілер тұлғасы дамуындағы кедергілер мен негативті ауытқушылықтардың  алдын алу бойынша жүйелі және мақсатты жұмыстар жүргізу қажет, қалыптасып кеткен негативтік тұлғалық құрылымдарды түзету және сәтті өзіндік өмірге талап етілетін тұлға сапалары мен  қасиеттерін дамыту қажет.

Тәрбиеленуші тұлғаның дамуына  балалар үйінде болудың әсер етуін  жеткіліксіз есепке алу және бұл  әсерді түзету бойынша жүйелі және  мақсатты жұмыстың  жоқтығы тәрбиеленушілерде  әртүрлі тұлғалық қарама-қарсы құрылымдарды, психикалық дамудың ауытқушылығын  дамытады, яғни бұл      балалар  үйінен шыққан түлектердің әлеуметтік бейімсіздігіне әкеп соқтырады. Сондықтан  біздің ұсынымыз, жетім балаларды  қоғамға бейімдеуде балалар үйінде және мектеп-интернаттарда оқыту-тәрбиелеу  процесінде әлеуметтік бейімдеу бойынша  нұсқаулықтарды кеңінен қолдану  керек.

Балаларды қоғамға бейімдеу түзету-дамыту жұмыстары бағытында  жүргізілу керек.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Байярд Р.Т., Байярд Д. Ваш беспокойный подросток,- М., 1995
2. Берне Р. Развитие "Я" концепции и воспитание.-М., 1986
3. Битянова Р.Н. Психология личностного роста: практическое пособие по

проведению тренинга личностного роста психологов, педагогов, соц. работников. -М., 1995

4. Битянова М.Р. Организация психологической работы в школе.- М., 1998
5. Божович Л.И. Психологическое изучение детей в школе-интернате. -М., 1960
6. Буянов М.И. Ребенок из неблагополучной семьи. –М.: Просвещение

1988г.

7.  Вильдовская Л..З. Диагностика и коррекция.- М., 1991

8. Воспитание детей в школе: новые подходы и новые технологии/Под ред.

Н.Е.Щурковой. -М., 1998

9. Диагностика и коррекция нарушений социальной адаптации подростков/ Под ред. С .А. Беличивой и ИА.Коробейникова.- М., 1995

10. Добрович А.Б. Воспитателю о психогигиене и психологии общения,- М., 1987

11. Игры - обучение, тренинг, досуг./Под ред. В А.Петрушевского.- М., 1994

12. Карабанова О.К. Игра в коррекции психического развития ребенка.-  М., 1997

13. Караковский. В А. и др. Воспитание? Воспитание... Воспитание! Теория и практика школьных воспитательных систем.- М., 1996

14. Кан-Калик. В А. Учителю  о педагогическом общении,- М., 1987

15. Кащенко В.П. Педагогическая коррекция.- М., 1992

16. Клюева Н.В., Касаткина Ю.В. Учим детей общению,- Ярославль, 1997

17. Козлов Н.И, Лучшие психологические игры и упражнения-        Екатеринбург, 1997

18. Кон И.С. Психология ранней юности.- М., 1989

19. Кривцова С.В.  и др. Подросток на перепутье эпох. Проблемы и перспективы социально-психологической адаптации подростков.- М., 1997

20. Литвинова Е.Ю. Возможности учителя в плане повышения социальной адаптированности старшеклассников/ Организация взаимодействия школьного психолога с пед. коллективом.- Ульяновск, 1997

21. Лангмейер И., Матейчик 3. Психическая депривация в детском возрасте/ Пер. счешского.- Прага, 1984

22.Лучшие психологические тесты для профотбора и профориентации.- Петрозаводск, 1992

23. Мардахаев Л.В. Социальная педагогика: Учебник, - М.: Гардарики,2006.-269с