Аппеляциялық өндірістің тарихи және салыстыру-құқықтық талдаулары

Заңшығарушы бірінші инстанциялы соттың үкімімен мүдделері қозғалған барлық субъектілерге ол шешімді еркін шағымдану құқығын береді. Бұл құқықты жүзеге асыру барлығына, қорғау және айыптау тарабына да теңдей берілген. Сот өндірісінің барлық субъектілерінің өзінің позициясын негіздеуге қосымша фактілік мәліметгерді, құжаттарды және материалдарды беру мүмкіндігі бар. Шағым беру немесе наразылық келтіру қарсы тарапқа құқықтық шектеулер туындатпайды және қылмыстық іс жүргізудің қағидаларына, тұлғаның құқықтарына және бостандықтарына қайшы келмейді. Жалпы алғанда бірінші инстанциялы соттың үкімдеріне және шешімдеріне шағымдану, наразылық білдірудің мазмұны мен нысаны қылмыстық сот өндірісінің мақсаттары мен міндеттерін шешуде тиімді және қылмыстық істерді ізгілікті.әділ шешудің мәні бойынша қосымша кепілдіктер туғызады.

Жоғарыда айтылғандарды зерттеп және талдау жасай отырып, мынадай қортындылар шығаруға болды:

- Аппеляциялық өндіріс - басты мақсаттары бірінші инстанциялы  соттың үкімдері мен қаулыларына  келіп шағымдар мен наразылықтарды  қарау, сот қателерін және күшіндегі  заң нормаларының бүзылуын аныктау, жою, зандылықты қалпына келтіру, сондай-ақ азаматты, қоғамды және  мемлекетті қылмыстық іс бойынша  өндірістің қатысушыларының құқыққа  қайшы әрекеттерінен сақтау болып  табылатын қылмыстық іс жүргізудін  жеке сатысы.

• шағымдану бостандығы - сотталушы, ақталушы, сотталушының және 
  ақталушының қорғаушысы, олардың заңды өкілдері, жәбірленуші және оның 
  өкілдері, сондай-ақ азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер немесе олардың 
  өкілдері азаматтық талапқа қатысты бөлігінде заңды күшіне енбеген сот 
  үкіміне шектеусіз заңмен белгіленген мерзімде аппеляциялық шағым беруге 
  құқылы;
• істің фактілік және заңдық жағы да аппеляциялық өндірістің пәні 
  болып табылады;
• аппеляциялық сатыда істі қарау аппеляциялық шағымның немесе 
  наразылықтың шегімен шектелген;
• аппеляциялық өндіріс барысында істі жаңадан қарау болмайды, соттың 
  жаңа дәлелдемелер жинау мүмкіндігі шектелген;
• аппеляциялық саты алғашқы үкімді жақсы жағына да, ауырлататын 
  жағына да өзгертуі мүмкін;

- аппеляциялық сатының шешімдері жоғарғы тұрған инстанцияға 
шағымдалуы (наразылық білдірілуі) мүмкін;

• апелляциялық  өндіріс  туралы  отандық  құқықтық  әдебиеттерді 
  (әсіресе казақ тіліндегі) жетілдіру.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

1.Қазакстан Республиксынық Азаматтық іс жүргізу кодексі.

2. Қазакстан Республикасының сот жүйесі мен судьялардың мәртебесі 
   туралы. ҚР 25.12.2000 жылғы №132-11 конституциялық заңы.
3. ҚР  Президентінің  "Прокуратура туралы"  заң  күші  бар Жарлығы. 
   21.12.1995. №2709 заңы.
4. ҚР Жоғарғы Сотының Бюллетені №9/2003 жыл.
5. Канафин  Д.К.  Апелляционное  производство  в  гражданском процессе

Республики Казахстан. Учебное пособие. А.:2002 г.

7. Фемида. Журнал, Алматы, № 12,2003, № 2,2004 жыл.
8. Правовая реформа в Казахстане. Журнал, Алматы. №1 (23) 2004.
9. Заң. Журнал, Алматы. № 3;9-12, 2004.
10. Большой     юридический     словарь.     А.Я.Сухарев,     В.Д.Зорькина, 
    В.Е.Кургских. М: Инфра 1998 г.

11. Фойницкий И.Я. Курс граждансого судопроизводства. Санкт-Петербург, изд-во "Альфа", 1996 г.

12. Берсугурова Л. Судебная реформа с точки зрения специалиста. «Континент», № 9. 71-бет.

13. Древний мир права казахов. Материалы, документы и исследования. В 10 томах. Т. 1. Алматы, «Жеті жарғы», 2001.

14. Проблемы казахского обычного права. С.Зиманов. Алматы, 1989 жыл. 15. Ш.Уәлиханов. 5 томдық шығармалар жинағы. Алматы, 1961.

16. Культелеев Т. Уголовное обычноеправоказахов.Алма-Ата; 1955.

17. ҚР Конституциясы