Медетбекова Зада

      Осы  заманғы педагокикалық психология  ғылымының даму барысында мектепке дейінгі жастағы баоаның ойыны , ең алдымен  өзінің қатар құрбыларымен , ата – аналары  және өзге балалар ересек адамдармен қарым – қатынас жасаудың қуатты құралы жасалатын , екіншіден балалар әресектермен әртүрлі нәрселер жасауға дағдыланады.

«Дені саудың жаны сау» дейді  халық. Ертемен тұрып шынығу , сергу  ойындардың бастама негізі. Әткеншек ойнау «алты бақан»  ойыны түрнекке тартылу, неше алуан гимнастикалық  ойындар  әуелі жақсылап үйреніп  содан кейін күнде бол ойындарға  белгілі бір уақыт бөліп соны қайталаған абзал.

 Неғұрлым көңілденіп  ойнау үшін, өйын өлеңдерді жаттап  алу  керек болады. Мысалы «Қуырмаш»  ойнағанда

«Мына жерде-қант бар

Мына жерде-жент бар

Мына жерде – қатық  бар

Мына жерде  - қыдық  бар

Деп ойнау баланы сөзсіз күлдіреді.

 

«Ақсерек – көксерек»  ойыны

Бізге сұлу қыз керек

Бізге күшті ер керек

өзің керек Еркөбек  деген ойын ойнаушыны ынталандырады.

 

Ұшты – ұшты ойны былай  ойналады.

Ұшты , ұшты қарға ұшты

Ұшты ұшты , арба ұшты

Деп жанылыстырып анғал  баланы күлкі етуге болады.

Баланың сөздік қорын молайтып , сөзді еркін өз мағынасында  қолдануға тез жылдам сөйлеуге жаттықтыруда  ойын бірден-бір  таптырмайтын құрал.  Мысалы  балаларды жете қимылдау  мақсатымен халық ойыны «Қуыр қуыр қуырмашты» ойынын ойнату пайдалы.Оның шарты :

Бірінші бала бес бармақты басып , шынашаққа дейін саусақтарының атын түгел айтып береді.  Сөйтіп , бар саусағын  жұмып екінші балаға кез – келген саусағының атын ататады. Бұл ойын балалардың тілін жаттықтырады. Жұмбақ шешу ойынын жарыс түрінде өткізіуге болады. Жұмбақ ойыны балалардың өздігінен ойлауын а мүмкіндік береді.  Жаңылтпаштар тіл дамытуда сөзді таза сөйлеп, ширақ айтуда пайдасы көп. Халық ойынын математика сабағында пайдалану баланы алған білімін күнделікті өмірден  берік ұштастыру ға қолайлы. Математика сабағында халық ойындарын қолданудың түрлі себебі бар.  Ойын сабақтың басында не аяғында болуы мүмкін. Егер ойын сабақтың басында болса онда оқушыларды үй тапсырмасын түгел атсалысуды көздейді. Ал ортасында болса сабаққа ат салысып отырсын дейді, ал соңында болған жағдайда бала сабақты игерсин деп қолданылады. Математиканы оқып үйрене бастағанда  балалардың түсінігін жетілдіру үшін  ойын ойнату тиімді. «Санамақ », Он саусақ  өлеңдерін жаттатып  мазмұнын түсіндіріу арқылы  балалардың тілін ұштастырып , логикалык ойлау қабілетін арттырады.

   Қорыта айтқанда  ойын ата – бабамыздан келіп  жеткен, өткені мен бүгіні  байланыстыратын   баға жетпес байлығымыз, асыл  қазынамыз. Сондықтан оны үйренудің  , күнделікті түрмыста  пайдаланудың  заманымызға сай ұрпақ тәрбиелеуде рөлі орасан зор. Ойын баланың алдынан  өмірдің есігін ашып, оның шығармашылық қабілетін оятып , бүкіл өміріне ұштастыра білді. Сонымен қатар ойын – тынысы кең,  алысқа меңзейтін ойдан ойға  жетелейтін адамға қиялымен қаант бітіретін осындай ғажап нәрсе, ақыл ой жетекшісі, денсаулық кепілі ,өмір тынысы демекпін.