Жұмыссыздық түсінігі

Мазмұны

1. Кіріспе

2. Жұмыссыздық түсінігі

3. Өтпелі экономиканың  негізгі көріністері

4. Жұмыссыздықтың әлеуметтік-экономикалық  салдары

5. Жұмыс нарығы

6. Жұмыссыздықпен күрес 

7. Қорытынды

8. Әдебиеттер тізімі

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

Жұмыссыздық әлемдегі  орталық проблеммалардың бірі болып табылады. Және де ол бір жүйеден екіншісіне өтетін елдерде кең байқалады.

Мысалға мұндай процес Қазақстанда жүріп жатыр. Ол өзімен бірге бірқатар жаңа проблемаларды алып келеді. Сонымен қатар жұмыссыздық проблеммасы адамдармен тығыз-байланысты және соларға тікелей әсер етеді. Жұмысынан айрылу олардың табысының азаюына, өмір сүру деңгейінің төмендеуіне, сонымен қатар психологиялық стреске алып келеді. Осы себепті көптеген саясат адамдары өзінің сайлауалды компанияларында жұмыс орындарын жасауға көп көңіл бөледі.

Жұмыссыздықты зерттеу олардың пайда болу себептерін аныктайды, мемлекеттің тарапынан шараларды анықтайды. Бірақ сонымен қатар көптеген экономистердің ойынша жұмыссыздық қажет нәрсе, оны зұлымдық ретінде қарастыруға болмайды.

Өйткені жұмыссыздықтың ең маңызды пайдалы жақтарына оның сапалы еңбекті, бәсекені туындыратыны болса керек. Менің жұмысымның мақсатына осы жатады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жұмыссыздық түсінігі

Анықтама бойынша жұмыссыздық - халықтың активті бөлігінің жасауға қабілетті жұмыс таба алмау.

Жұмыссыздық негізінен жұмыс орнына сай келетін адамдардың азаюынан, адамдардың санының көбеюінен пайда болады. Жұмыссыз ретінде жұмыссыздар биржасында тіркелген, жұмыс табуға нақты мүмкіндігі жоқ адамдар айтылады.

Жұмыссыздықтың келесі түрлері бар:

• Фрикционды

• Структуралық

• Циклдық

• Сезондық

• Аймақтық

Фрикционды жұмыссыздық. Бұл жұмысшының бір жұмыстан екінші жұмысқа ауысуынан пайда болады. Бұл экономикада тұрақты түрде болады. Бұл жұмыссыздықты ақпараттық қамтамассыз ету арқылы, жұмыс берудің структурасы жақсарту арқылы жетуге болады

Структуралық жұмыссыздық. Бұл сұраныс структурасы мен еңдіріс технологиясы өзгеруінің салдарынан болады. Ол негізінен жаңа процестер есебінен жұмысшылардың профессиясын жаңартуға итермелейді.

Циклдық жұмыссыздық. Бұл өндірістің циклды түрде төмендеуімен байланысты болады. Сонда өндірісті аздаған инвестицияның есебінен өсіруге болады. Өйткені еңбек ресурстары өте көп.

Жүмыссыздық пен өндірістен шығындар арасында 0укен заңдары жүреді. Ол=ВНП*2,5% потенциальный выпуск.

 

 

 

Өтпелі экономиканың негізгі көріністері

Өтпелі кезең - экономикалық жүйедегі түбегейлі езгерістер есебінен елдің экономикасы сапалы түрде жаңа түрге өтетін уақыт аралығы.

Мұндай кезеңді ТМД елдерінің барлығы өтті. Ел тұрғындырының нақты табысының азаюы экономикалық төмендеудің негізі болып табылады. Тап осы жұмыспен қамту саласында тұрақты экономика мен өтпелі экономика арасындағы айырмашылық айқын сезіледі. Өтпелі кезеңдегі өндірістің төмендеуі адекватты түрде жұмыссыздықтың өсуіне әкелмейді. Ал бұл еңбек өнімділігі нақты жалақыға қарағанда тезірек төмендеуі инвестиция салудан экономика жағдайы жақсармайды. Экономиканы сауықтыру шаралары мен классикалық-теория ұсынатын әдістерін жоққа шығарып жалақы өсіру пайда әкелмейді. Сонымен қатар өтпелі экономикадағы елдердің жағдайын ескере отырып, онда статистика мәліметтері мен нақты жағдайдын арасындағы алшақтықты ескеру қажет.

Бұл жағдайларды зерттеу арқылы біз осындай өтпелі процестерді реттеу механизмдерінің барлығын ескеру қажет. Механизмдер ретінде мынадай әдістерді қолданамыз: жалақыны мемлекет тарапынан реттеу, жұмыс берушімен мемлекеттен тәуелсіз кәсіподақтар ықпалымен жалақының өсуі.

Бірақ та көбіне жалақыны жұмыс берушілердің арасындағы корпоративті байланыстрдың арқасында жұмыс берушілер өз талаптарына сай қояды. Бұл өз кезегінде монополиялық және олигаполдық механизмдердің күш алуына әкеліп соғады. Осы өтпелі кезеңді өту үшін екі типтегі мәселелерді шешу қажет.

1. теңсалмақты экономиканы құру, негізінен макроэкономикалық өзгерістер арқылы шешіледі, яғни нарықты әртүрлі ресурстарға толтыру.

2. жоғарыдағыдан туатын нарықтық экономиканы экономикалық прогрестің негізгі қозғаушы күшіне айналдыру, ол үшін технологиялық прогрес қажет.

 

 

 

Жұмыссыздыктың әлеуметтік-экономикалық салдары

Көбіне жұмыссыздықтың экономикалық әсері сипатталады да, кумулативті характерге ие әлеуметтік әсері ескерусіз қалады. Бірақ та жұмыссыздықтың елдің жағдайына тигізетін әсері көбіне әлеуметтік жағдаймен өлшенеді.

Енді сол-салдарларға тоқталсақ.

Кері әсерлер:

1. Крименогенді жағдайдың өршуі

2. әлеуметтік кернеудің  өршуі

3. физикалық және психологиялық аурулардың көбеюі

4. әлеуметтік дифференцияның өсуі

5. еңбек белсенділігінің төмеңдеуі

Пайдалы әсері:

1. Жұмыс орнының әлеуметтік маңызының артуы

2. Өз бос уақытының  көбеюі

3. Жұмыс орнын таңдаудағы еркіндік

4. Әлеуметтің мән мен еңбек құндылығының артуы

 Экономикалық салдарлар:

Кері әсерлер:

1. Алған білімнің құндылығын  жоюы

2. Өндірістің төмендеуі

3. Жұмыссыздарға көмек шығындары

4. Квалификациясын жоғалту

5 Өмір сүру деңгейінің  төмендеуі

6. Ұлттық табыстың төмендеуі

7. Салықтың аз жиналуы

 Пайдалы әсері:

1. Экономиканы қайта жарақтауға жұмыс күшіің резервін жасақтау

2. Еңбекке бейімділігін өсіру мақсатында жұмысшылар арасында конкуренция

3. Білімін жоғарылату  үшін уақыт

4. Еңбек өнімділігі мең өндіріс интенсивтілігі жоғарылауы

 

Жұмыс нарығы

Тәуелсіздік алғалы бері елде еңбек рыногына әсер ететін бірқатар факторар пайда болды. Соның бірі көлеңкелі экономика. Бұл салаға бастама берген негізінен жұмысшыға жасырылған ақы төлеп немесе еңбек етуге қолайлы жағдай туғызбағандықтан мемлекетке салық төлемейтін сектор жатады.

Бүған ең алдымен ел экономикасы көтерілгеннен бері елге ағылған босқындар, гасторбайтерлер жатады. Қазір нақты қанша көлемде мұндай жұмыссыздық түрі барлығын ешкім тап басып айта алмайды.

Сонымен бірге Қазақстан үшін жастар арасындағы жұмыссыздық ең бір бас ауыртар мәселе, елде оқымайтын және жұмыс жасамайтын жастар саны жалпы активті бөліктің сегізден бір бөлігін құрайды.

Ал әйелдер ең бір активті топ болып табылады, бірақта онда да жұмыссыздық бар және ол негізінен жасырын жұмыссыздық қатарына жатқызуға болады.

 

Жұмыссыздықпен күрес

Казір көптеген мекемелер әлдекашан ұмытылған проблема жұмыс кадрларының кажеттігіне ұшырады. Бұрын олар өте көп болса, казір олар әртүрлі салаға кетуіне, квалификациясы төмендеуіне байланысты өте аз. Ал бар жұмыс іздеушілердің квалификациясы жоқ немесе өте төмен. Сонда қоғам бір біріне қарама қарсы екі түрлі ауруға шалдығуы мүмкін:

1. кадр дефициті

2. жұмыссыздық.

Университеттер, училишщелер, колледждер мен өндіріс орындарының тіл табысуы бұл мәселені шешуі мүмкін. Осы тұста мемлекетке осы секторды басқару үшін белгілі бір стратегия қажет.

1. жұмысшыларды мемлекеттен тыс әдіспен орналастыру, бұл әдіс негізінен натуралды шаруашылықтарға тән.

2. жұмыссыздық әсерін төмендету, бөл жерде жұмыс жасайтын сектор зардап шегеді, себебі жұмыссыздарға берілетін өтемақы салық есебінен алынады.

3. Жұмыс орындарын ашу. Бұған келісу қиын өйткені ол кедей елдерден имигранттар келуін көбейтпесе ашылған жұмыс орындарға жергілікті жұмыссыздардың бара қоюы екіталай.

Жоғарыда аталған әдістерден басқа қоғамдық реттеу әдісі де бар. Ол коғамдағы басқа жұмыссыздыққа әсері бар факторлар:

1. білім беру

2. жұмыс табуға көмек  т.б

Бұл факторларды қолдана отырып сыртқы жұмыс іздеп келушілер мәселесін де еске алған жөн

 

 

 

 

 

Қорытынды

Жоғарыдағы айтылғандардан екі түрлі қорытынды шығады.

1. Бізде жұмыссыздық бар, ол мәселе шешім күтеді.

2. Жұмыссыздық қарама қайшылықтарға толы.

Біздегі жұмыссыздық, жалпы алғанда жұмыссыздық жұмыс күштерін резервациялайтын қойма рөлін атқарады. Әртүрлі структуралық өзгерістерге ұшырау салдарынан пайда болған артық жұмыс күші, әрине, белгілі бір уақыттан кейін басқа салаларды меңгеру арқылы жұмыс табады. Бірақ ол үшін оларға мемлекет және қоғам тарапынан көмек қажет.

Қарап отырсақ, біздегі жұмыссыздық екі түрлі қарама қайшылыққа кездеседі. Біріншісі кадр тапшылығы болса, екіншісі белгілі бір салаларда оның артықтығы. Осы мәселелер ең бір шешім қиын мәселелер, дегенмен, оны да жоғарыда айтылған үлкен қоғамдық өзгерістер шешеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Әлебиеттер тізімі

1. Экономическая теория  под ред. В.Д. Камаева. М.: 1999

2. Общая теория денег  и кредита: Учебник / Под ред. Б.Ф  Жукова. - М: Банки и биржи, ЮНИТИ, 1995

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.2. Жұмыссыздықтың  түрлері және оның себептері

 

Шетелдік мамандар жұмыссыздың себептерін талдай отырып, оның әртүрлі нысандарын тудыратын нақты факторларын қарайды. Жұмыссыздықтың мынадай саналуан нысандары болады: жасырып, фрикциондық, маусымдық, құрылымдық, технологиялық және т.б.

Жасырын жұмыссыздық - өндіріс пен мемлекеттік аппаратта артық жұмыскерлерді қолданған жағдайда орын алады. Шын мәнінде, олардың жұмысына аз ғана жұмыс күшімен орындауға болады.

Фрикциондъщ жумыссыздық -еңбек нарығында бос жұмыс күші туралы ақпарат жоқтығынның нәтижесінде болады.

Маусымдық жұмыссыздық ауыл шаруашылығының кейбір

салаларында, әсіресе қайта өңдеу өнеркәсібінде жұмыс күші тек маусымдық кезеңдерде қолданылғанда болады.

Құрылымдық жұмыссыздық өндіріс қуатының жетіспеуінің нәтижесінде, сондай - ақ жынысының, жасының, ұлтының, мамандығының және басқа жеке қасиеттерінің ерекшеліктеріне байланысты жұмыс таба алмаған жағдайда болуы мүмкін.

Технологиялық немесе өшпелі жұмыссыздық адамдарды машинамен ауыстыру нәтижесінде болады, ол жұмыскердің кәсібін өзгертуді немесе басқа мамандықты игеруді қажет етеді.

АҚШ Конгресінің экономикалық статистика комиссиясының жүргізген зертеуінің мәліметі бойьшша қазір шет елдерде жұмыссыздықтың 70-ке жуық нысандары және олардың болуның ерекше себептері бар екен. Батыс елдерінің мамандары жұмыссыздықтың нысандарын екі үлкен негізгі топқа бөледі. Біріншісіне жиынтық сұранымның жетіспеуіне байланысты болатын, соның ішінде ең алдымен циклдік жұмыссыздықты жатқызады. Екіншісіне жиынтық сұранымның өзгеруіне байланыссыз болатын жұмыссыздықты (фрикциопдық, маусымдық, құрылымдықщ, технологиялық және басқа нысандары) жатқызады.

Біздің елдегі жұмыссыздықтың негізгі нысандары жасырын және фрикциондық болып табылады. Нарық қатынастарының жасырын және фрикциондық болып табылады. Нарык қатынастарының калыптасу барысында жасырын жұмыссыздық ашық жұмыссыздыққа айнала бастады. 138 мыңға таяу адамы бар 160 кәсіпорындар жұмыссыз тоқтап түұды. Осындай кәсіпорындардын 2 мыңнан астам жұмыскер еңбектен босатылды, 25 мың адам еріксіз демалысқа жіберілді. Жұмыссыздықтың зардабын бәсендететін факторлардың бірі ғылыми - техникалық прогресс. ҒТП, жаңа қосымша жұмыс күшін қажет ететін жаңа өндіріс түрлері мен шаруашылық салаларын тудырады, ол материалдық өндіріс саласында еңбек етуге қабілеті бар түрғындарды жұмыспен камтуды көбейтеді. Жалпы, ғылыми техникалық революция жағдайында жұмыспен қамтуды тұрақты түрде өсіру, негізінен, өндірістік емес салалардың дамуы арқылы жүзеге асырылады. Оның ұлғаюы, тұрғындардың әртүрлі қызмет түрлеріне деген шығынының тез өсуімен және халық шаруашылығының орташа көрсеткішіне қарағанда жоғары еңбек ауқымдылығымен сипатталады.

Қандай да жұмыссыздық болмасын қоғамдағы аса ауыр экономикалық және әлеуметтік қайшылық. Батыс елдерінде жұмыссыз болу - тек қана жұмысты жоғалту ғана емес, сонымен бірге адам өзінің ар - намысын, абырой - беделін жоғалту деп те есептеледі.

Шетелдердегі бағалау бойынша, жұмысты жоғалту, өзінің қасірет жағынан жақын туыс адамның өлімі немесе түрмеге түсуден ғана кейін тұрады екен. Кәсіпорынның жұмысының түпкі нәтижесінен тәуелсіз, жаппай жұмыспен қамту жұмыскерлердің өндіріс тиімділігін арттыруға деген жеке мүдделіктеріне кері әсер етті, олардың өндірісті басқарудан шеттелуіне әкеліп соқтырды. Осының бәрі еңбек тәртібінің шұғыл құлдырауына әкеліп соқтырды. Осының бәрі еңбек тәртібінің шұғыл кұлдырауына үлкен экономикалық шығындарға жол берді.

1,2 Жұмыссыздық  және оның түрлері 
 
Шеттелдік мамандар жұмыссыздықтың себептерін талдай отырып , оның әртүрлі нысандарын тудыратын нақты факторларын қаады. Жұмыссыздықтың мынадай саналуан түрлері болады:жасырын, фрикциондық, маусымдық , құрылымдық , техналогиялық және т. б .  
 
Жасырын жұмыссыздық - Өндіріс пен мемлекеттік аппаратта артық жұмыскерлерді қолданған жағдайда орын алады . Шын мәнінде , олардыңжұмысына аз ғана жұмыс күшімен орындауға болады . 
 
Фрикциондық жұмыссыздық –еңбек нарығында бос жұмыс күші туралы ақпарат жорқтығының нәтижесінде болады . 
 
Маусымдық жұмыссыздық – ауыл шаруашылығының кейбір салалағында , 
 
әсіресе қайта өңдеу өнеркәсібінде жұмыс күші тек маусымдық кезеңдері қолданылғанда болады . 
 
Құрылымдық жұмыссыздық - өндіріс қуатының жетіспеуінің нәтижесінде , 
 
сондай – ақ жынысының , жасының , ұлтының , мамандығының және басқа жеке қасиеттерінің ерекшеліктеріне байланысты жұмыс таба алмаған жағдайда болуы мүмкін . 
 
Техналогиялық немесе өтпелі жұмыссыздық адамдарды машинамен ауыстру нәтижесінде болады , ол жұмыскерден кәсібін өзгертуді немесе мамандықта игеруді қажет етеді . 
 
АҚШ Конгресінің , экономикалық статистика комиссиясының жұргізген зерттеуінің мәліметі бойынша қазір шет елдерде жұмыссыздықтың 70 – ке жуық нысандары және олардың болуының ерекше себептері бар екен . Батыс елдерінің мамандары жұмыссыздық нысандарын 2 үлкен негізгі топқа бөледі . Біріншісіне - жиынтық сұранымының жетіспеуіне байланысты болатын , соның ішінде ең алдымен цикілдік жұмыссыздықты жатқызады . Екіншісіне - жиынтық сұранымын өзгеруіне байланыссыз болатын – жұмыссыздықты ( фрикциондық , құралымдық ,технологиялық және басқа нысадары ) жатқызады . 
 
Біздің елдегі жұмыссыздықтың негізгі нысандары жасырын және функционалдық жұмыссыздық болып табылады . Нарық қатынастарының қалыптасу барысында жасырын жұмыссыздық ашық жұмыссыздыққа айнала бастады .1992 жылы жасырын жұмыссыздықтың ауқымы кеңи түсті . Осы аталған жылдың желтоқсан айының өзінде – ақ 138 мыңға таяу адамы бар 160 кәсіпорындар жұмыссыз тоқтап тұрды . Осындай кәсіпорындардан 2 мыңнан астам жұмыскер еңбектен босатылды , 25 мың адам еріксіз демалысқа жіберілді .  
 
Жұмыссыздықтың зардабын бәсеңдететін факторлардың бірі ғылыми – техникалық прогрес . Ғылыми – техникалық прогрес , жаңа қосымша жұмыс күшін қажет ететін жаңа өндіріс түрлері мен  
 
шаруашылық салаларын тудырады , ол материалдық өндіріс саласында еңбек етуге қабілеті бар тұрғындарды жұмыспен қамтуды көбейтеді . Жалпы , ғылыми – техникалық ревалюция жағдайында жұмыспен қамтуды тұрақты түрде өсіру , негізінен, өндірістік емес салалардың дамуы арқылы жүзеге асырылады . Оның ұлғаюы , тұрғындардың әртүрлі қызмет тұрлеріне деген шығынның тез өсуімен және халық шаруашылығының орташа көрсеткішіне қарағандағы жоғары еңбек ауқымдылығымен сипатталады . Мысалы , 80 – шы жылдары жұмыспен қамтуды көбейтуде өндірістік емес саланың үлесі АҚШ пен Жапонияда 80 -90 % , ал Батыс Европада 100 % құрады . 
 
Қандайда жұмыссыздық болмасын қоғамдағы аса ауыр экономикалық және әлеуметтік қайшелық . Батыс елдерінде жұмыссыз болу – тек қана жұмысты жоғалту ғана емес , сонымен бірге адам өзінің ар – намысын , абырой – беделін жоғалту деп те есептеледі . 
 
Шетелдердегі бағалау бойынша , жұмысты жоғалту , өзінің қасірет – жағынан жақын туыс адамның өлімі немесе түрмеге түсуден ғана кейін тұрады екен . Кәсіпорынның жұмысының түпкі нәтижесінен тәуелсіз , жаппай жұмыспен қамту жұмыскерлердің өндіріс тиімділігін арттыруға деген жеке мүдделіліктеріне кері әсер етті , олардың өндірісті басқарудан шеттелуіне әкеліп соқтырды . Осының бәрі еңбек тәттібінің шұғыл құлдырауына үлкен экономикалық шығындарға жол берді .  
 
Бұдан тиімді түрдегі жұмыспен қамту жолы еңбек нарығында жатқаны айқын бола түседі . Еңбек нарығы – бұл жұмыс күшін ( адамның еңбек ету қабілеті ) тауар түрінде сату – сатып алуға байланысты болатын экономикалық қатынастар жүйесі . Еңбек нарығы жоғары квалификациялы еңбектің беделінің сөзсіз көтерілуіне әсер етеді , осының арқасында әрбір жұмыс орнының бағасы артады , жұмыскерлерге және олардың еңбегінің сапасына деген талап күшейеді.  
 
Еңбек нарығына барынша қабілетті және іскер жұмыскерлерді қатал , аяусыз түрде іріктеу тән . Олар жалқауларды , әлсіздерді және еңбек етуге қабілетсіздерді аямайды . Еңбек нарығы жұмыс күшін толық бағалауды қамтамасыз етеді , оның жоғары жылжымалылығына , қозғалысына , ширақтығына себепші болады , іскерлік пен белсенділікке ынталандырады . Нарықта жұмыс күшіне сұраным мен ұстаным заңы әрекет етеді , ол еңбекке төленетін ақының шамасын белгілейді . Бұл жерде жұмыс күшін сатушылар мен сатып алушылар кездеседі . Өзінің жұмыс күшін , яғни еңбек ету қабілетін ұсынушы жұмыскерлер сатушылар болып табылады . еңбек ұжымдары мен кәсіпкерлер жұмыс күшінің сатып алушылары болады . Бір сөзбен айтқанда , еңбек нарығын мойындау жұмыс күшінің әлеуметтік – экономикалық табиғатын және оның өндіріс құрал жабдықтарымен қосылу тәсілін түбегейлі өзгертеді . Қазіргі біздің экономикамызда жұмыс күшінің тауартабиғатыжөніндегі ғылыми дау  
 
негізінен аяқталды деуге болады . Еңбек нарығының әрекет ету жағдайында жұмыс күші тауарға айналады , ал оны өндіріс құрал жабдықтарымен қосу нарықтық тәсілмен – сату – сатып алу арқылы жүзеге асады .  
 
Егер де жұмыс күші тауар болса , онда оның құны туралы сұрақ туады . Ол қалай анықталады және қазіргі кездегі оның шамасы қандай ? Жұмыс күшінің құны , оны қайта өндіруге қажетті өмір сүру құралдарының құнымен анықталады . Әзірше , дүние жүзінің көтеген елдеріне қарағанда біздің елімізде адамның еңбегі , оның жұмыс күші төмен бағаланады . Мысалы , Швейцарияда дір сағаттық еңбек – 30 , Германияда – 28 , Австрияда – 22 , Францияда – 15 доллар тұрады . Біздің есебіміз бойынша бұл көрсеткіш , қазіргі таңда Қазақстанда , орта шамамен 0,10 доллар ( инфляцияның деңгейін ескеру керек ) құрады .  
 
Толық жұмысбастылық ұғымына анықтама берудің алдында жұмыссыздықтың 3 түрімен танысуымыз керек . Олар : уақытша , құрылымдық және цикілдік . 
 
Уақытша жұмыссыздық.  
 
Кейбір адамдар өз мамандықтары бойынша қызмет түрлерін таңдау мүмкіншіліктері бар кезде “ жұмысаралық ” жағдайда қалады . Кейбіреулерін жұмыстан шығарып жіберіп , олар басқа жұмыс орнын іздеп жүреді .Басқа біреулер тұрақты жұмысын жоғалтқандықтан уақытша жұмыссыз болады  
 
( мысалы , құрылыстағы қолайсыз жағдайы ) . Сонымен қатар жастар арасында алғаш рет жұмыс іздеп жүрген адамдар санаты болады . 
 
Осы жұмыссыз адамдар жаңа жұмыс орнына немесе уақытша жоғалтқан жұмысқа қайтып келген кезде , олардың орнын басқа жұмассыздар басады . Сондықтан , әр түрлі себептермен жұмыссыз қалған адамдар санаты құрамын өзгертсе де , осы жұмыссыздық типі қала береді . Жұмыс іздеп жүрген немесе жұмыс орнын алуын күтіп отырған адамдарға экономистер « уақытша жұмыссыздар » деген термин қолданылады ( Ол жұмыстың қайта жаңғыруымен немесе іздеумен байланысты )  
 
Уақытша деген анықтама бұл құбылыс мәнін нақты көрсетеді : еңбек нарығында жұмыс орны мен жұмыс күші арасындағы сәикестілік орындалмайды . Уақытша жұмыссыздар еңбек нарығына ұсынатын  
 
« білімдері » бар деп есептелінеді .  
 
Уақытша жұмыссыздық міндетті және ерікті болып белінеді . Жұмысшылардың көпшілігі жұмысаралық жағдайға өз еркімен түседі , олар - өздерінің төмен жалақылы жұмыстарын жоғары жалақылы жұмысқа араластырады . Бұл жұмысшылардың өздеріне үлкен табыс әкеледі және еңбек ресурстарының ұтымды пайдасын арттыру дегенді білдіреді . Яғни , жалпы экономикадағы нақты өндіріс көлемінің ұлғаюы . 
 
 
Құрылымдық жұмыссыздық .  
 
Уақытша жұмыссыздық ақырындап “Құрылымдық жұмыссыздық ” деп аталатын екінші санатқа ауысады . Экономистер “ құрылымдық ” терминін құрамдық деген мағанада қолданды. Уақыт өте келе технология мен  
 
-сұраныс құрылымында өзгерістер болды , олар өзалдына еңбек күштеріне жиынтық сұраныс құрылымын өзгертеді . Осы өзгерістердің нәтижесінде кейбір мамандықтарға деген сұраныс азаяды немесе мүлде жойылады . Басқа мамандықтарға , соның ішінде жаңаларына сұраныс көбейеді . Бұл жағдайда еңбек күші еңбек орындарының құрылымындағы жаңа жаңа өзгерістерге бірден және толық жауап бере алмағандықтан жұмыссыздық пайда болады . Кейбір қызметкерлердің өздерінің мамандық тәжірибелері нарық сұранысына сәйкес келмейтіндігіне көздері жетеді ; олардың тәжірибесі мен іскерлігі технология мен сұраныс сипатында болған өзгерістерге байланысты ескіріп , керексіз болып қалады . сонымен қатар жұмысбастылықтың географиялық құрылымы әрдайым өзгеріп отырады . Бұдан соңғы 10 жылда байқалған жұмыс орындарының “қысқы белдеуден ” - “ жазғы белдеуге ” миграциясы мысал бола алады . 
 
Уақытша және құрылымдық жұмыссыздық арасындағы айырмашылық анық емес . Уақытша жұмыссыздар да “ сатуға болатын ” тәжірибе бар , ал құрылымдық жұмыссыздар жаңа жұмыс орнына орналасуы үшін арнайы оқу курсын өтуі керек , ал кейде тұрғын жерін де ауыстыруы керек . Уақытша жұмыссыздық қысқа мерзімді , ал құрылымдық жұмыссыздық ұзақ мерзімді , сондықтан ол қауіпті болып снылады .  
 
Циклдік жұмыссыздық . 
 
Циклдік жұмыссыздық құлдырау кезеңінде , яғни жалры немесе жиынтық шығындардың жетіспеушілігімен сипатталатын кезеңдепайда болады . Тауарлар мен қызметтерге жиынтық сұраныс азайғанда , жұмысбастылық төмендейді , жұмыссыздық өседі . Сол себепті циклдік жұмыссыздықты кейде “ сұраныс тапшылығына байланысты жұмыссыздық ” деп атайды .