“Астана медицина университеті”
АҚ
орындаған: Айкынбеков Н.С. топ 214 ОМ
қабылдаған: Аязбаева С.К.
2013 жыл
“Клиникаға кіріспе” кафедрасы
Жоспар.
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім:
- Қытайфилософиясының даму кезеңдері
- Мифологиялық философия
- Қытай философиясының мектептерге бөлінуі
- Конфуций мектебі
- Даосизм мектебі
- Легизм мектебі
ІІІ. Қортынды.
Кіріспе.
Ежелгі
Қытай мемлекеті шын мәніндегі шығыстық деспотия болатын. Мемлекет
басшысы әрі монах, әрі абыз және жалғыз
ғана жер иесі болды.
- олардан кейін әлеуметтік сатыда рубасылары,
- отбасы (семья) тұрды.
- құлдар болса, олар жануарлар сияқты әлеуметтік сатыдан тыс қалды.
- Заң болған жоқ, сондықтан әлеуметтік сатыда жоғары тұрғандардың өктемдігінен ешкім тыс қала алмады.
- мемлекет басшысының (ван) алдында әртүрлі әлеуметтік сатылардың бәрі тең болды. Халық арасындағы қарым-қатынас күрделі, шым-шытырық ритуалдарға негізделді.
Мысалы, тірілердін өлгендерге, олардың
рухына, табиғат құбылыстарына, жерге
және аспанға деген қарым-қатынас
негізінде қалыптасқан діни көзқарас,
әдет-ғұрып, дәстүрлермен тығыз байланыстағы
ритуалдар жоғары әлеуметтік
сатыда түрғандар мен төменгі
сатыдағылардың арақатынасын нақтылап,
айқындайды, т.б.
Қ.ф-сы дамуында 3 кезеңнен
өткен
- Б.зб.
VІІ - б.з.ІІІ алғашқы ұлттық фил.мектептер қалыптасты
- Б.з. ІІІ – ХІХ ғғ. Буддизм дінінің Қытайға таралуы
- ХХғ. Еуропа философиясымен байытылған кезең
Мифологиялық философия бойынша
Ежелгі Қытайда
5 дүние бастауын
ажыратқан
ОТ
АҒАШ
МЕТАЛЛ
ЖЕР
СУ
Ежелгі Қытай философиясың
негізгі алты философиялық бағытқа
бөлінуі
Олар:
- конфуцийшілдік;
- даосизм,
- моизм;
- заң мектебі (легистер);
- тұрпайы философтар (натурфилософия)
- атаулар мектебі.
Конфуций мектебі
- негізін қалаушы Кун-фу-Цзы, оның ізбасарлары Мэн-цзы жөне Сюнь-цзының есімдерімен тығыз байланысты.
Кун-фу-Цзы (б.д.д. 551—479 жж.) кедейленген ақсүйек
әскер-басы отбасында дүниеге келген.
- Ата-анасынан ерте айрылған
- 15 жасында ғана білімге құштарлық тынытады,
- 50 жасында өз мектебін қалыптастырады.
- көптеген ізбасарлары болған.
- ең жоғары жаратушы күш — Аспан, ол жерде әділеттілік болуын қадағалап отырады.
- қоғамдағы теңсіздік, әртүрлі сатыдағы топтардың болуы — ол әділеттілік. Олай болса, Аспан осы теңсіздікті қорғайды.
Кун-фу-цзы өзінің ілімін аспан
денелерінің заңдылықтарын немесе
бабалар рухын зерттеуге арнамайды.Ол
«Өмірдің не екенін білмей
жатып, өлімнің, рухтың не екенін
қайдан білеміз», — деуінің өзі
осыдан.
- шәкірттері ұстазының және өздерінің ой-пікірлерін, қағидалары мен тұжырымдарын жинақтап, «Әңгімелер мен пікірлер» («Лунь юй») деген конфуцийшылдық ілімнің негізі шығармасын дүниеге келтірді
негізгі мәселесі — адамдар арасындағы
қарым-қатынас, тәрбие мәселелері.
- Осыған орай, ол мынадай ұғымдарға көбірек көңіл беледі: «тең орта», «адамгершілік» және «өзара сүйіспеншілік».
Осы үш үғым бірігіп,
«дао» (дүрыс жол) құрайды. Әр адам осы
даоның жолымен өмір сүруі қажет.
Әлем өзінің табиғи заңдылықтырымен
өмір сүреді, оны зерттеп, сырын
ұқсаң, өз қажетіңе жаратуға болады.
Олай болса, бақытты немесе бақытсыз,
бай немесе қайыршы болу адамдардың
өзіне байланысты.
Жалпы, адамдар табиғатынан зұлым,
қызғаншақ, дүниеқоңыз болып туады.
Тәрбие арқылы адамдарды адамгершілікке
баулып, оның табиғатын өзгертуге
болады. Ал адамдар өз тарапынан
өзін өзі жетілдіруге құлшынуы
тиіс.
Тұжырымдама
Даосизм мектебі
- негізін қалаушы Лао-Цзы (Ли Дань) б.з.б.VІ-V ғасырларда өмір сүрген, кейінірек мифологиялық тұлғаға айналған.
- Қытай философиясы тарихында алатын орны ерекше.
- Лао-цзы Конфуцийдің замандасы болды,
- оның көзқарастары "Дао дэ цзин" шығармасында жинақталған
- .Лао-цзы даоны болмыстың алғашқы себебі, мәңгілік, өзгермейтін бастауы деп түсіндірді.
- Даоцизм ілімі «дао» үғымына негізделген. Егер басқа қытайлық философиялық ағымдарда «дао» «жол» деген мағына берсе және ол Қытайдың дамуы-мен әдептілікті жетілудірудегі негізгі үғым болса, даосизмде «дао» — жалпы дүниетанымдық үғым.
- «Дао» — алғашқы бастама, алғашқы түпнегіз және Қытайдағы, Жердегі және Әлемдегі барлық құбылыстардың, денелердің бірлігі, соңғы сатысы.
- «Да-оның» алғашқы түпнегіз екенін мынадай сөздерден байқаймыз: «Дао — барлық заттардың анасы», «дао — барлық заттардың түп атасы», «Даоны аспан аясыңдағы империяның (Қытайдың) анасы деп есептеуге болады», т.б.
- Әлемдегі денелерде аспан (ян-еркек) мен жер (инь-әйел) бастамалары заттардың өмір сүру заңы (цу) арқасында гармониялық бірлікте болады.
- «Дао» — болмыс заттарды дүниеге келтірсе, «дэ» оларды қоректендіреді. Бұл екеуінсіз (дао және дэ) еш нәрсе өмір сүруі мүмкін емес.
- Кейін келе даосизм дінге айналып, өзінің алғашқы кездегі көптеген идеяларынан айырылып қалды
Тұжырымдама
Легизм мектебі (заңгерлер)
- негізін қалаушылар Шан Ян (б.д.д IV ғ.), Хань-Фэй-цзы (шамамен б.д.д III ғ.).
- конфуцийшылдардың пікірлеріне қарсы болып, керісінше, мемлекетті тек
қана заңға сүйеніп басқаруға
болады, себебі «мейірімділік пен
адамгершілік» — қылмысқа апаратын
бірден-бір жол, ал шын қайырымдылық
өзінің бастамасын жазалаудан
алады деп уағыздайды. Сөйтіп, легистер
ар-ожданның орнына қорқынышты
дәріптейді.
Елде тәртіпсіздік болмас
үшін:
1. Мақтаудан жазалау көп
болу керек.
- Аямай жазалау арқылы халық арасында үрей тудыру қажет.
- Ұсақ қылмыс жасағандарды аямай жазалау керек, сонда олар үлкен қылмыс жасамайтын болады.
- Адамдар арасында бір-біріне сенімсіздік тудыру керек.
Осы қағидаларды бұлжытпай орындағанда
ғана халық билеушінің айтқанын
екі етпей орындайды және керек
болса, өлімге де барады.
Тұжырымдама
Конфуцийшылдар мен легистердің
арасындағы күрес көп жылдарға
созылды. Тіпті қазірдің өзінде
де осы философиялық бағыттарды
жақтаған немесе қарсы шыққан
саяси топтар кездеседі
Қорытынды
Қытай мемлекеті қазіргі уақытта
әлемдік деңгейде танымал мемлекеттердің
бірі болып отырғаны күмәнсіз.
Өзінің экономикалық қуатын, мәдениетін,
саяси ықпалын күннен күнге
күшейтіп отырған көршіміздің
ұлттық болмысын, философиялық дүниетанымын,
адамгершіліктік ұста-нымдарын танып
білу біз үшін аса маңызды
және пайдалы. Әр халықтың ішкі,
нағыз мәні оның философиясы
арқылы ашылатыны белгілі, сондықтан
да көне Қытай философиясымен
танысу, оның бастауларына үңілу
қазіргі Қытай қоғамын тереңірек
түсінуге мүмкіндік береді.
Назарларыңызға көп рахмет!!!