Жарып сою хаттамасы

 БҚО. Қаратөбе ауданы, Ханыкөл ауылында. Мал дәрігері Бейісов Ж.Ш және машықтанушы студент Қиялбаев С. қатысуымен жарып союға қатысушылар : Отарбаев Ғ.С,  Айткалие П.О., Көшербаев А.К.

  Анамнез: жылқының дене қызуы көтеріліп, тыныс алуы жиілеп, қатты күйзелу жағдайынжа болған. Терісінде жаралардың пайда болғанын байқаған.

Клиникалық белгілері: Дене температурасы 41-42 ⁰- қа жоғарылаған , көзі мен танауының кілегей қабықтары қызарған, тамыр соғуы нашар, тыныс алуыда жиілеген, мал қатты күйзелген, танаудан қан аралас , сасық иісті жалқаяқ шығады. Малдың әлсін-әлсін ыстығы көтерілежі, өкпесі қабынады, әлсірейді. Мұрынның кілегей қабатында маңқалық ойық жаралыр пайда болған, малдың аяғында ісіне байқалады.

 

3.1. Сыртқы қарау кезіндегі  өзгерістер 

1. Негізгі белгілері:

                      Өлік: жылқы тұқымы; етті бағыттағы

                      Жасы: 4, малдың түсі ; құла

                      Белгілері: 1,50,  450 кг, тығыз, арықтаған.

2. Өліктегі өзгерістер:

1. өлік сірескн,денесі салқынедаған

2. денеде түрлі ойық жаралары бар
3. теріде ойық жаралар болады, бірақ тұяқ пен мүйізде өзгеріс болмайды
4. органдардың зақымданған
3.   Арнайы бөлім

1. қасаң қабықтар қызарады
2. саңылаулар байқалынады
3. теріде ойық жаралар болады, бірақ тұяқ пен мүйізде өзгеріс болмайды
4. тері асты кличаткасы сөл тамырлары жуандайды
5. бұлшық еттері мен сінірлерде өзгерістер болмайды
6. сүйекпен буында өзгеріс болмайды
7. лимфа түйіндері өзгерген, өлі еттенген ошақтар мен әк тұздарышөккен түйіншектер кездеседі
8. сүт бездері ісінген.  

 

3.2 Ішкі қарау кезіндегі  өзгерістер

Құрсақ қуысы:

1. өзгерістер болмайды
2. ағзаның орналасуы қалыпты деңгейде
3. сірліжапқыштарының жағдайы өзгермеген
4. диафрагма қалыпты деңгейде
5. іш майы қалыпты

 Кеуде қуысы:

1. өкпе қуысының өзгерісі. өкпеде шыны тәрізді жылтыр немесе ақшыл қоңыр маңқа түйнектері, олардың айналасында қызыл жиекшелер пайда болады.
2. үлпершек жүрек тобы: калыпты
3. плевза және жүрек жүрек қабының деңгейі: өкпеде өзгерістер болады,ал жүректе өзгерістер болмайды

Алдынғы шажырқайлы артерия:өзгермеген

Ауыз қуысының,майының  және көкірек қуысының жағдайы:

1. тісі,қызыл иек,таңдай қалыпты деңгейде, өзгерістер байқалмайды.
2. сілекей бездеі: жылтыр, әйнек тәрізді маңқа түйіндері сырт жағыфнда қызарған белдеумен қоршаулы боладыда, ортасында өметтенген ошақтар кездеседі.
3. тіл. өзгерістер болмайды
4. жұтқыншақ және жұтқыншақ бездері қалыпты жағдайда
5. асқорыту. өзгерістер жоқ
6. қалқанша.қарбалас қалқанша бездері ісінеді
7. майының лимфа түйіндері ісінген
8. жүрек, тамырлар, қан зақамданбаған
9. көмекей және тахада өзгерістер білінбейді
10. бронхты және аралық перде лимфа түйіндері өлеттенген,ісінген
11. өкпеде шыны тәрізді жылтыр немесе ақшыл-қоңыр маңқа түйнектері байқалады.

Құрсақ және жамбас қуыстары:

1. талақ,көкбауыр өзгерістер болада, негізгі індеттік белгілері кездеседі, өлі еттенеді, әктелген және қабықпен қапталған ұсақ түйіншектер пайда болады.
2. бауыр өлі еттеу, ойық дарақтар пайда болады
3. ұйқы безі. өзгерулер байқалмайды
4. қарын. Қалыпта
5. ащы ішек және олардың шажырқайы және лимфа түйіні өзгермейді, қалыпта
6. тоқ ішек өзгеріске ұшырамайды
7. бүйрек безі қалыпты
8. бүйрек және несеп жолы қалыпты
9. тік ішек қалыпты
10. жыныс жолдары өзгеріске ұшырамайды, ұманың ісінуі байқалады

бас сүйегі қуысы , орталық  нерв жүйесі, сезім мүшелері:

1. бас сүйегі қалыпты
2. бас сүйегі және қосалқы бөлшектер қалыпты деңгейде
3. бас миы қалыпты
4. мұрын қуысы қан аралас сорап ағады
5. көз қызарған
6. құлағы қалыпты
7. жұлын қалыпты.өзгеріссіз 

 

3.3 Патанатомиялық диагноз 

1. плеврит
2. бронхит
3. цистит
4. эпидермис
5. гаймарит
6. гепатит

 

 

 

 

 

VΙ Қорытынды

   Жалпы маңқа-жылқы ауруларының бірі екендігі белгілі. Маңқа жылқы шаруашылығында орасан зор зиян келтіреді. Аурудың адамға өте қауіпті болуы есебінен және оның емі жағынан індетке шалынған жылқы атанып, көміліп тасталынады. Және карантин шараларын жүргізу үшінжүргізу үшін де шаруашылыққа көп зиян тигізеді. Індет елімізбен шет елдерде жиі кездесіп тұрады.

    Маңқа жылдың  әр мезгіліндеде кездесе береді. Алайда маңқамен жылқылар күзбен  қыста көп ауырады. Жалпы мал  мамандарының жұмысы маңқа ауруының  өршуіне жол бермеу болып табылады.

    Негізінен  қандайда болмасын аурулардан  сақтанып, алдын-алып отыру қажет.

  Қазақ халқы үшін жылқы малының орны ерекше енендігі белгілі. «Ат» адамның серігі деп есептеледі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                   ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

 

1. Жылқы және түйе аурулары. Х.Е Қашағанов. Алматы, «Қайнар» 1978ж. 6-11 б
2. Малдың жұпалы ауруларыК.П.Студенцев. алматы ,»Қайнар»1973ж. 91-93 б
3. Мал дәрігерлері жөнінде анықтамалық. Алматы «Қайнар» 1982жыл246 б
4. Инфекционные болезни животных Осидве Д.Ф Москва, «Агрополиздат»1987ж, 184-186 б
5. Инфекционные и инвазионные болезни лошодей. В.МЛекарева, москва ,1954ж, 123-153 б
6. Эпизоотологияи инфекционныеболезни сельскохозяйственных животных АА. Копопаткинна. Москва, «Колос» патологические анатомия сельскохозяйственных животных 1984ж, 400-405 б
7. Патологические анатомия сельскохозяйственных животных В.П Шишкина, А.В Жарова. Москва»Колос»2003ж. 383-386б
8. Індеттанужәне микробиология негіздері. И.А. Бакулов Алматы, «Қайнар» 1993ж. 317-320 б
9. ветеринарлық індеттану Т. Сайдуллин. Алматы 199
10. патологические анатомия сельскохозяйственных животных Москва«Колос»  1980ж, 300-304 б
11. Патологическая физиология и патологическая анатомия сельскохозяйственных животных. Н.А. Наметов  Москва»Колос1970
12. практикум по эпизоотологийс микробиологией И.А Бакулов Москва, «Агрополиздат» 1986
13. практикум по эпизоотологий В.И. Урбан Ленинград»Колос» 1981
14. патологические анатомия сельскохозяйственных животных ВА.И. Ишикова Москва«Колос»  1999
15. И.В. Фомин Маңқа // ВЕтеринария1,2004
16. Қазақстан мал дәрігерлері, Алматы»Қайнар» 1972ж, 178-184 б
17. основы патологический анатомий сельскохозяйственных животных. К.Г БОль Москва1961ж 378-396 ю
18. Краткий справочникветеринарного врача. В.Н. САйтади Москва, «Агрополиздат» 1986
19. эпизоотологияи инфекционныеболезни сельскохозяйственных животных АА. Копопаткинна. Москва, «Колос» патологические анатомия сельскохозяйственных животных 1984ж
20. ветеринарного законодательствоТом1. А.Д, Третякова Москва»Колос1973ж, 303-308б.

 

                                   Жол хат

  БҚО Қаратөбе ауданы на қарасты вет.клиникасы.

Мекен-жайы: Құрманғазы көшесі 17

Патологиялық материал түрі: өкпе,бауыр,талақ.

Шаруашылық немесе мал  иесінің мекен-жайы,аты-жөні: Ханкөл ауылы. Мұратбаева көшесі 4. хатауов  Б.А 

Малдың ауырған және өлген уақыты: 1.09.07-17.09.09

Клиникалық өзгерістері

Дене қызуы 41-42 0-қа көтерілген, тамыр соғуы нашар, тыныс алуы жиілеген , көзі мен танауының кілегей  қабықтары қызарған, малдың қатты  күйзелуі байқалады.

 Жарып сою көрсеткіштері:  хаттамада көрсетілген.

Алдын-ала қойылған диагноз: маңқа

Зертханада патологиялық материал жіберілген уақыт: 18.09.07