Жобаның негізі бойынша – Шолақ–Қорған БМАС қарастырылды

 

18 -кесте

 

Инвестжоба жылы	1	2	3	4	5	6
Жылдық айдау көлемі	14	14	16	16	18	18

 

Энергошығындар  және табиғи азаю – ауыспалы шығындар айдау көлеміне байланысты, негізгі  шығын статъялары – тұрақты.

Шығын статъялары бойынша эксплуатациялық  шығындарды жылдар бойынша инвестжоба таратылған кесте келтіреміз.

 

3.4.1 Жылдық эксплуатация шығыны

19-кесте

Жылдық шығыны

 

Инвест жоба жылдары Шығын статьялары	1
	25,92
1.Еңбек ақы	25,92
2. Еңбек ақы салымдары	6,48
3.Амортия аударылымы	945
4. Жөндеу қоры	567
5. Энергетикалық шығындар	352,8
6 Табиғи шығын	12,15
7.Т.б. шығындар	8,1
Барлығы:	1917,45

Жылдық мұнай өткізу көрсеткіші 4,5 млн.тонна

1 тонна – 25000

Жылдық мұнай құны (ЖМҚ)

4,5 млн.×25000=112500,0 млн.тг.

1 тонна мұнайдың өзіндік құны  – 18 мың.тг.

Жылдық өзіндік құн (ЖӨҚ)

4,5×18000=31500 млн.тг.

Таза түсім (ТБ)

ТБ=ЖМҚ – ЖӨҚ

112500 млн. – 81000 млн.=31500 млн. тг.

Таза пайда (ТП)

ТП=ТБ – Ш

31500млн. – 1917,45млн.=29582,5млн.

Пайдаға салынатын салық (ПСС)

ПСС=ТП×30%

25582,5×0,3=8874,7 млн.

Таза табыс (ТТ)

ТТ=ТП – ПСС

25582,5 – 8874,7=16707,8млн.тг

КОАҚТА=ТТ – КҚ + А

16707,8 – 10500 + 945=7152,8 млн.тг.

 

20-кесте

Дисконттау

 

Жылы	Ақша ағымы	15%-тік фактор	Ағымдағы құн
0	10500	-	10500
1	7152,8	0,870	6222,9
2	7152,8	0,756	5407,5
3	7152,8		11630,4

 

 

 

ТАҚ=11630,4 – 10500=1130,4 млн.тг.

Рентабельділік=7152,52/10500·100=47%

Өтеу мерзімі=10500 – (6222,9)=4277,1

1 + 4277,1/5407,5=1+0,79=1,79 жыл

Залалсыз нүкте (ЗН)=1150,47/0,025-766,98/4,5млн.=46203,6 тг.

 

21-кесте 

Жабдықтардың технико-экономикалық көрсеткіштері

 

Көрсеткіштері	Мәні
Жылдық мұнай өнімдері, млн. тонна	4,5
Таза табыс, млн.теңге	16707,8
ТАҚ, млн.теңге	1130,4
Инвестиция, млн.теңге	10500
Өтеу мерзімі, жыл	4277,1
Залалсыз нүкте ЗН, тонна	46203,6
Рентабельділік, %	47

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

IV. ЕҢБЕКТІ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ

4.1 Қоршаған ортаны қорғау туралы

 

Табиғат пен оның байлықтары Қазақстан  Республикасының халықтарының өмірі  мен қызметінің, олардың тұрақты  әлеуметтік-экономикалық дамуы мен  әл-ауқатын арттырудың табиғи негізі болып табылады.

Осы Заң қазіргі және болашақ  ұрпақтардың мүдделері үшін қоршған  ортаны қорғыудың құқықтық, экономикалық және әлеуметтік негіздерін белгілейді және экологиялық қауіпсіздікті  қамтамасыз етуге, шаруашылық және өзгеде қызметтің табиғи экологиялық жүйелерге  зиянды әсерін болғызбауға, биологиялық  алуан түрлілікті сақтау мен табиғатты  ұтымды пайдалануды ұйымдастыруға  бағытталған.

 

4.2 Қоршаған ортаны қорғаудың негізгі принциптері

 

Қоршаған ортаны қорғау мынадай  негізі:

адамның өмірі мен денсаулығын  қорғаудың басымдығы, халықтың өмірі, еңбегі мен демалысы үшін қолайлы  қоршаған ортаны сақтау және қалпына  келтіру;

Қазқстан Республикасының нарықтық қатынастар жағдайында тұрақты дамуға көшуі, адамдардың қазіргі және болашақ  ұрпақтарының салауатты және қолйлы қоршаған ортаға деген қажеттерін қанағаттандыру мақсатында қошаған ортаның әлеуметтік-экономикалық міндеттері мен проблемаларын теңдестіре отырып шешеу;

- экоклогиялық жағдай қолайсыз  аймақтардағы экологиялық қаупсіздікті  қамтамасыз ету және бұзылған  табиғи экологиялық жүйелерді  қалпына келтіру;

- табиғи ресурстарды ұтымды  пайдалану және молықтыру, табиғатты  пайдаланғаны үшін кезең-кезеңмен  ақы төлеуді енгізу қоршаған  ортаны қорғауға экономикалық  жағынан ынталандыруды енгізу;

- биологиялық алуан түрлілікті  және экологиялық, ғылыми және  мәдени жағынан ерекше маңызы  бар қоршаған орта объектілерін  сақтауды қамтамасыз ету;

- қоршаған ортаны қорғау туралы  заңдарда мемлекеттік реттеу  мен мемлекеттік бақылау, оларды  бұзғаны үшін жауапкершілік ымырасыздығы;

- қоршаған ортаға нұқсан келтіруге  жол бермеу, қоршаған ортаға ықпал  ету мүмкіндігін бағалау;

- халыктың, қоғамдық бірлестіктер  мен жергілікті өзін-өзі басқару  органдарының қоршаған ортаны  қорғау саласына белсенді түрде  және демократиялық жолмен қатысуы;

- халықаралық құқық негізінде  қоршаған ортаны қорғау саласындығы  халықаралық ынтымақтастық принциптерін  сақтау негізінде жүзеге асырылады.

 

4.3 Қоғамдық бірлестіктердің қоршаған ортаны қорғау саласындағы құқықтарымен міндеттері

 

1.Қоғамдық бірлестіктердің қоршаған  ортаны қорғау саласында өз  қызметін жүзеге асыру кезінде:

өзедерінің экологиялық бағдарламаларын  әзірлеуге, бекітуге және насихаттауға, азаматтардың құқықтарымен мүдделерін қорғауға, оларды ерікті негізде  қоршаған ортаны қорғау саласында белсенді қызметке тартуға;

қоршаған ортаны қорғау мен сауықтыр, табиғи  ресурстарды ұтымды пайдалану  мен молықтыру жөніндегі жұмыстарды орындауға, экологиялық, ғылыми және мәдени жағынан ерекше құнды қоршаған орта объектілерін қорғауға, ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды ұйымдастыру және олпрдың қызметіне қатысуға;

эколгиялық тәрбиемен білім  беру жөніндегі жұмыстарды, қоршаған ортаны қорғау саласындағы ғылыми зертеулерді  белгіленген тәртіппен орындауға;

мемлекеттік экологиялық сарсптама  өткізуді талап етуге жәнге қоғамдық экологиялық сараптама өткізуге;

қоршаған ортаны қорғау саласындағы  қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға;

мемлекеттік органдар мен ұйымдардан қоршаған ортаның жай-күйі және оны  сауықтыру жөніндегі шаралар  туралы дер кезінде, толық және анық ақпарат алуға;

қоршаған ортаны қорғау саласындағы  мемлекеттік органдармен және халықаралық  ұйымдармен ынтымақтасуға және өзара  іс-қимыл жасауға, олармен келісімдер жасаса отырып, олар үшін шарттар бойынша  заңдарда көзделген белгілі бір  жұмыстарды орындауға;

қоршаған ортаны қорғау жөніндегі  заң жобаларын талқылауға қатысуға;

кәсіпорындарды, құрылыстар мен экологиялық  жағынан зиянды өзге де объектілерді орналастыру, салу, қайта құру және пайдалануға беру туралы, сондай-ақ заңды және жеке тұлғалардың қоршаған ортамен адам денсаулығына теріс  әсер ететін шаруашылық және өзгеде қызметін шектеу, тоқтата тұру және тоқтату  туралы шешімдердің әкімшілік немесе сот тәртібімен күшін жоюды талап  етуге;

кінәлі ұйымдарды, лауазымды адамдар  мен азаматтарды жаупқа тарту  туралы мәселелер қоюға, қоршаған ортаны қорғау туралы заңдардың бұзылуы  саладарынан азаматтардың денсаулығымен  мүлкіне келтірілген зиянды өтетіру  туралы сотқа талап-арыз беруге;

өздерінің заңдарда және өзге де нормативтік  құқытық актілерде көзделген  басқа да құқықтарын белгіленген  тәртіппен іске асыруға құқығы бар.

2. Қоғамдық бірлестіктер өздерінің  қызметін қоршаған ортаны қорғау  және қоғамдық бірлестіктер туралы  заңдарға сәйкес жүзеге асыруға  міндетті.

 

4.4 Қабат қысымын қалыпты ұстау жүйесіндегі қоршаған ортаны қорғау

 

Біздің елімізде – қоршаған ортаны қорғау – бірден бір маңызды мемлекеттік мәселе.

Құрлықта үлкен  қауіптілік жоғары агресивтілігі мен  және уландырғыш қасиеті мен    кәсіпшілік ақаба сулары көрсетеді. Олардың қоршаған ортаға әсерін болдырмау  үшін бүкіл ақаба суларды толық  қолдану қажет : қайтадан кері өнімді қабаттарға айдау (тазартудан кейін). Бұл  шараны енгізу , суды қолданудың түйің  циклінің іске асуымен суаттардың және құбырлар екпіні кезіндегі жер қыртысының ластануын болдырмайды.

Сонымен қатар  ақаба суларды тазарту сапасын  көтеру үшін өндіріске жаңа жабдықтар  енгізілуі керек. Резервуарлар –  тазартқыштар, коллекторлаушы тазартқыш-филтрлары, мультигидроциклондар және т.б.

Кәсіпшілікте  ластанудың азаюына қабат суының құбырлардан төгілуін жою, ақаба  сулардың және мұнайды, газды дайындау – жинаудың технологиясын процестерін  герметизациялау жетістіру шараларын  іске асыру; коррозиядан жабдықтарды  сақтау тәсілідері мен әдістерін  енгізу, блокты қондырғыларды беттік әсер еткіш заттармен дозалау  және басқада шаралар әсер етеді.

Жердің ренультивациясының рационалды схемасын кең қолдану қажет.

 

4.5 Қауіпті факторлардың өндірістегі сараптамасы

 

Артқы жылдары біздің планетада  экологиялық жағдай адамзаттың өнеркәсіптік және шаруашылық қызметінің тез өсу  ізімен дамылсыз нашарлады.

Қазіргі уақытта экологиялық ақуалдың әрі қарай қиындауы глобалдық  апатқа алып келуін мойындайды. Сондықтан  біздің елімізге бар әлемдегі сияқты, экология мәселесі маңызды, бірінші  кезектегі артқа қалдырылмайтын шешуді сұрап тұрған мәселеге жатады.

Толықтай жер қойнауын және қоршаған ортаны қоғау мәселесі тауөндірішілік өндіріске тиесілі. Мұнайгазөндіру өнеркәсібі оның бөлінбейтін бөлігі. Әр сипаттағы тау жұмыстарын жүргізу, оның ішінде мұнай және газ өндіру, әдетте эколгиялық тепе-теңдіктің бұзылуына  алып келеді, тау өндіріс қалдықтары мен өз пайдалы кен қазбаларымен қоршаған ортаның ластауына алып келеді, жер бетінің тау жыныстарының бұзылуына, түзілген билогиялық және геохимиялық  байланыстарының ажырауына алып келеді.

Пайдалы кен қазбаларын өңдейтін кәсіпорын  рекультивацияланған жерлердегі, аз өнімді бөліктердегі жер бетінің  тау жыныстарының жемісті қабатын  түсіріп, сақтау міндетті. Барлық сулар (су кешенді) судың физикалық, химиялық және биологиялық қасиеттерінің  өзгеру ізімен тұрғындар денсаулығына зиян келтіруден және басқа да қолайсыз көріністерде болдырмау үшін ластанудан, тығындаудан жаңа азаюдан қорғауға жатады.