Национальная модель антикризисного управления: ключевые проблемы и пути их решения

      Диссертациялық зерттеудің ғылыми жаңалығы. Зерттеу барысында алған маңызды нәтижелер және олардың ғылыми жаңалығы мынада:

• экономикалық қатынастардың арнайы механизмі және  функцияларын сипаттайтын және дағдарысқа қарсы басқарудың авторлық анықтамасы берілді;
• ұлттық экономиканы тиімді дамытуды қамтамасыз ету мақсатында дағдарысқа қарсы басқаруды алдын алуды жүзеге асырудың  ерекше тәсілі ретінде  авторлық зерттеу амалы ұсынылды;
• Қазақстанның қазіргі кезеңдегі ерекше және экономикалық қатынастарына сай Қазақстан экономикасындағы болып жатқан  өзгерістерге баға берілді;
• дағдарысқа қарсы басқару үдерісінде диагностикалық әдістерді қолданудың мақсатқа сәйкестілігі және қажеттілігі дәлелденді;
• ұлттық экономиканың стратегиялық бағдарын дамытуда  маңызды шарты болып табылатын дағдарысқа қарсы басқару механизмінің құрылу принципі анықталды;
• дағдарыс туралы анық ақпарат алуға мүмкіндік беретін, дағдарысқа қарсы басқарудың уақытылы және дәлелденген шешімін жасап, қабылдай алатын  ұлттық экономиканың салаларында дағдарысқа қарсы басқаруды  тиімді бағалауда қолданылатын әдістемелік тәсілі  ұсынылды,
• экономикалық қауіпсіздіктің артықшылықтары мен экономикалық қайта жаңарулардың әлеуметтік бағыттары және ішкі қайнар көздерді ынталандыруға  негізделген  Қазақстан экономикасының  дағдарысқа қарсы даму стратегиясы жасалды;
• дағдарысқа қарсы тұратын алдын алу  шараларын қолдануға және Қазақстан экономикасының барлық деңгейлеріне өзара байланыс жасауға мүмкіндік туғызатын  дағдарысқа қарсы басқарудың ұлттық үлгісі жасалды;
• дағдарысқа қарсы басқаруды ұйымдастыруда  дағдарыс құбылысының объективті себептеріне және сол сияқты айқын  кемшіліктеріне де талдау жасауға мүмкіндік беретін белсенді әдістерін қолдану ұсынылды;

Диссертациялық зерттеудің тәжірибелік маңыздылығы ұлттық экономиканың  дағдарысқа қарсы басқарудың қазіргі нарықтық тұжырымдамасын жасауда негізгі ережелер мен қорытындыларды пайдалану қажеттілігі мен мүмкіншілігі анықталды, Қазақстан ұлттық экономикасының дағдарысқа қарсы басқару ұйымдастыру-экономикалық механизмін жетілдіру, үлгілер мен әдістерді отандық өндірісте қолдануды бейімдеу және апробациялау, алынған тұжырым мен ұсынымдарды әдіснамалық негіз ретінде пайдалану, экономикадығы мемлекеттік дағдарысқа қарсы басқару қызметін жүзеге асыру бойынша нақты шараларды талдауда  ғылыми дәлелденген басқару шешімдерін қабылдау;

Зерттеу нәтижесінің  жүзеге асуы. Диссертациялық зерттеуде ғылыми дәлелденген ұсыныстар мен  ұсынымдар: ОЮЛ «Қазақстан сүт өнімі одағы», Қазақстан экспортшылар мен тауар өндірушілер одағында және ғылыми зерттеудің негізгі нәтижелері АҚ «ТНК «Қазхром» және «Қазақстан алюминийі АҚ» кәсіпорындарында қабылданды,  Шығыс Қазақстан облысы ауыл шаруашылығы басқармасында, Шығыс Қазақстан облысы әкімшілігі құрылымдарында, Халықаралық Бизнес Университетінде енгізіліп пайдаланылды.

 Зерттеу нәтижесі  бойынша жарияланымдар Халықаралық және республикалық ғылыми конференцияларда ғылыми зерттеу мәселесі бойынша 37 ғылыми жұмыс жарияланды.

 

SUMMARY

Gulnara I. Baimakhambetova

 

 

National model of anti-recessionary management: key problems and

ways of their decision

 

08.00.05 — Economics and national economy management

(in social sphere and branches)

 

Urgency of research theme is caused by the fact that effective functioning of national economy and provision of its long-term steady growth is inseparably linked with development and improvement of system of anti-recessionary management. Now formation of theoretical and methodological basis of anti-recessionary management considerably lags behind requirements of practice, therefore it is necessary to intensify a practical demand of scientific researches on revealing of essence of social and economic crises and development of effective methods anticipating economy crises.

The research objective consists in a substantiation of theoretical and methodological approaches to model formation of anti-recessionary management by development of national economy and working out of the mechanism of its realization taking into account the developed economic situation in Kazakhstan.  

Object of research - national economy considered as complex multifunctional social and economic system.

Processes of anti-recessionary management on micro - meso and macroeconomic levels of national economy of Kazakhstan are Research subject.

Theoretical and methodological basis of research are works of domestic and foreign scientists aimed on the decision of general-theoretical questions of functioning and development of anti-recessionary management by economy, the state regulation problems having scientific, methodological and applied character. Legislative act, instructive and other standard documents of the Republic of Kazakhstan, statistical and analytical materials of Agency on statistics of the Republic of Kazakhstan, scientific magazines, and materials of the periodic and economic press have been served as legal and data ware of research. By working out of conceptual bases of development of system of anti-recessionary management by national economy the author started with necessity of studying and use of achievements of a world science and the foreign experience adapted for specificity of Kazakhstan economy.

Scientific novelty of thesis research. The most essential results received during research and their scientific novelty consists in the following:

- author's definition of anti-recessionary management characterized by specific functions and the mechanism of economic relations mediated by it has been given;

- the author's approach has been offered to research of anti-recessionary management as special way of realization of anticipatory actions with a view of maintenance of effective development of national economy;

- the estimation of changes occurring in Kazakhstan economy and the changes caused by specific and economic relations of the present stage of development of Kazakhstan has been given;

- necessity and expediency application of diagnostic methods in the course of anti-recessionary management has been proved.

- construction principles of the mechanism of the anti-recessionary management which observance is the major condition of achievement of strategic reference points of development of national economy have been defined;

• methodical approaches to an estimation of efficiency of application of methods of anti-recessionary management in branches and spheres of the national economy are offered and they allow to receive a trustworthy information about the possible crises necessary for acceptance of the timely and proved anti-recessionary administrative decisions.
• strategy of anti-recessionary development of economy of Kazakhstan in which basis are put priorities of economic safety and a social orientation of economic transformations and stimulation of internal development sources has been worked out;

 

• the national model of anti-recessionary management promoting effective interrelation of all levels of economy of Kazakhstan and resisting to crises by application of anticipatory anti-recessionary measures has been developed.
• application of proactive methods of the anti-recessionary management allowing to carry out the analysis, both the objective reasons of the crisis phenomena and apparent defects in the organization of anti-recessionary management has been offered;

The practical importance of thesis research is defined by possibility and necessity of use of substantive provisions and conclusions by working out of the modern market concept of anti-recessionary management by national economy, to improve the organizational and economic mechanism of anti-recessionary management of national economy of Kazakhstan, to adapt and approve models and methods of anti-recessionary management with reference to a domestic production, to use the received conclusions and recommendations as methodological base, to make scientifically proved administrative decisions by working out of concrete measures on realization of functions of the state anti-recessionary management by economy;

Realization of research results. Scientifically proved offers and recommendations of thesis research have been used and introduced:  «The Dairy union of Kazakhstan»; the Union of commodity producers and exporters of

Kazakhstan, the basic results of scientific research have been accepted by the enterprises of “TNC “Kazchrome” JSC and “Aluminium of Kazakhstan” JSC; Management of agriculture of the East Kazakhstan area in the government structure of the East Kazakhstan area; the University of International Business.

Publication of research results. On a problem of scientific research 37 scientific works in the international and republican scientific conferences have been published.