Бәсекелестік

    Өндірістік  – шаруашылық қызметке тәуелді негізгі  қорлар өндірістік және өндірістік емес болып екіге бөлінеді.

    "Нурлыбаев К" жеке кәсіпкерлігінде негізгі өндірістік қорларға жатады:

• ғимараттар;
• машиналар;
• станоктар;
• құрал – жабдықтар;
• қоймалар және т.б.

    Кәсіпорында аталған негізігі өндірістік қорлардың  бар болуына және қозғалысына  есеп жүргізіледі. Кәсіпорын негізінде  екі үлкен басып шығару машинасы бар. Олар: Duplo және Romayor.

    Кәсіпорынның  айналым қаржысына кәсіпорындағы  кассадағы қолма – қол ақша сомасы, дайын өнім сомасы, банктердегі  шоттар, кәсіпорын алашағы жатады. Негізгі қорларды бағалау олардың  бухгалтерлік баланста келу күнімен байланысты тіркеумен түсіндіріледі. Ал негізгі қорлардың құндық бағалануы оның құрылымы мен динамикасын меңгерумен байланысты. Ескірген өндірістік қорлармен жұмыс істеу кәсіпорынға аса қымбат, бірақта сапасы төмен өнімді нарыққа шығарумен сипатталады.

    Өнеркәсіп өндірістік қор жыл басындағы  сомасы 157,56 теңгеге тең болса, жыл  аяғында 6984,96 теңгеге тең болды, яғни жыл ішінде 827,4 теңге негізгі қор  әкелініп іске қосылды. Жалпы барлық өнідірістік қор құаса, ал қалған 8% өндірістік емес қор құрайды. Оған кеңсе құралдары, материалды емес бағалықтар, яғни негізгі өндірістік қосымша жағдай туғызатын бағалықтар жатады.

    Белсенді  бөлігі ретінде өндіріске ұдайы  қатысып тұратын негізгі өндірістік қор бөлігі саналады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

    II. ЕСЕПТЕУ БӨЛІМІ 

    Технико — экономикалық көрсеткіштерді есептеу.

    Курстық жұмыс және дипломдық жобаның  бұл бөлімде төмендегі көрсетілген  жобаланатын жабдық бойынша экономикалық есептеулер орындалуы керек:

    1. Өндірістік қуат;

    2. Капитал шығындар;

    3. Еңбек ақы қоры;

    4. Жабдықтар жұмысының тепе - теңдігі;

    5. Өнімнің өзіндік құны;

    6. Жабдықтардың жұмыс тиімділігінің  көрсеткіштері; Курстық жұмыс  және дипломдық жобаның бұл  бөлімде жобада қабылданған техника,  технология шешімдерінің нәтижелері  шығарылған. Жаңа қабылданатын жобалық шешімдерге қорытынды жасалынуы қажет. 
 

    2.1 Электр жабдықтарының өндірістік  қуатын есептеу. 

    Электр  жабдықтарының өндірістік қуатын есептеу, төмендегі формула бойынша анықталады:

    М_пр = П_р * Т_эф

    П_р - электр жабдықтардың техникалық негізделген сағаттық өнімділігі;

    Т_эф - электр жабдықтардың жұмыс уақытының тиімділік қорын анықтау үшін, жұмыс уақытының тепе - теңдігі құрылады. 

Кесте №1     Электр жабдықтардың жұмысының тепе - теңдігі 

 

    Анықтама; қалыпты уақыт қорын табуда Т_кал - (демалыс күндері + мерекелік күндер) = Т_ном

    Эл. жабдық уақыт тиімділік қорын  табуда = Т_ном - жоспарлы тоқтауларды.

    Қолдану коэффициентін табуда = Ткал / тиімділік қоры 

    Сонымен, электр жабдықтарының өндірістік қуатын есептеу, төмендегі формула бойынша  анықталады:

    М_пр = К * Н * Т_эф

    К – негізгі электр жабдықтардың бірліктер саны;

    Т_эф - электр жабдықтардың жұмыс уақытысының тиімділік қоры;

    Н – электр жабдықтардың техникалық негізделген сағаттық өнімділігі;

     М_жаңа = 1 * 1250 * 5928 = 7410000м³ / жыл

     М_ескі = 3 * 180 * 5928 = 3201120 м³ / жыл 
 

    2.2 Электр жабдықтырдың капитал  шығынын анықтау 

    №3 аудандық қазандықты қайта жобалаудағы, яғни ЛСМ - 1.2 маркалы 1 сатыдағы 1 сораптың орнына, СЭ – 1250 – 140 – 11 маркалы 1 сатыдағы желілік сорапты енгізудегі капитал және амортизациялық шығындар төмендегі 2 кесте көрсеткіштері бойынша есептелінеді. Электр жабдықтардың жоба қаржысы мен амортизациялық шығындар 

    Кесте №2 

 

    Анықтама: жабдықтардың құнынан 25% шағарамыз

    Құнын табуда = жалпы теңге + жалпы құнын 

    Амартизация мөлшері 15 - 25 %

    9гр =7 гр 15% 

    Қайта жобалауға дейінгі, жабдықтардың капитал  шығындарын есептеп, екі нұсқа үшін, меншікті капитал шығындарды салыстырамыз. 
 

    Кесте №3 

 

    Жобаланатын кәсіпорынның жоба қаржы қүнын анықталғаннан  кейін,

    меншікті  капитал шығындарды салыстырамыз.

    К_{уд.жана} = 3201120/7410000 = 0,43 тг

    К_{уд.ескі} = 819000/3201120 = 0,25тг 
 

    2.3 Еңбек пен еңбек ақы қорын  есептеу 

    Еңбек пен еңбек ақы көрсеткіштерін анықтау технологиялық бөлімінің  материалдарынаң және нормативті, кәсіпорын  ақпараттарына негізделеді және төмендегідей жүйелі түрде орындалады: 

    1. Қызметкерлердін жұмыс уақытының  балансы;

    2. Негізгі және қосымша қызмет  көрсетуші саның анықтау;

    3. Қызметкерлердің жылдық еңбекақы  қорын анықтау; 

    ИТР қызметкерлердің еңбекақы қоры мен  штатты анықтау; көптеген кәсіпорындарда жұмыс уақыты 7 сағат, ал жеке жағдайларда 6 сағат (зиянды және ауыр еңбек шарттарына байланысты кәсіпорындарда) бригадалар саны мен ауысымдық графигті құрамыз.

    7 сағаттық жұмыс күніңдегі, 1 жылдық  жұмыс уақыты [365 – (52 + 9)] * 7 –– 69 = 2059 сағ

    Бір айда: 2059/12=172сағ 

    6 сағаттық жұмыс күнінде; 

    [365 – (52 + 9)] * 6 – 69 = 1755сағ

    Бірайда: 1755 / 12 = 146сағ 

    Орта  күнтізбелік уақыт мерзімі 

    30күн  * 24сағ = 720сағ

    Сонда қажетті бригадалар саны:

    7   сағ жұмыс күнінде 720 / 172 = 4

    6 сағ жұмыс күнінде 720 / 146 = 5 
 

бригадалар  санын есепке ала отырып, ауысымдық  графигті құрамыз:

    а) 7 сағаттық жұмыс күнімен 8 сағаттық жұмыс ауысымында, ауысым графигі  төмендегідей болады.

    Ауысым  айналымының периоды, яғни графиг бойынша  жұмыстың басталған уақытының қайталанғанға  дейін 16 күнге тең болады. Демалыс  күндерінің 1 жылдық жалпы саны: 

365 * 4 / 16 = 91 

    б) үзілісті өндірісте, 2 күндік жалпы  демалыс пен 5 күндік жұмыс апталығы қарастырылады. 2 немесе 3 ауысымдағы ауысым ұзақтығы 8 сағат, бірақ әр сегізінші  сенбі, жұма күні болады: 

104 –  52 / 8 = 97 күн 

    Жұмыс уақытының тепе - тендігің құруда, зауттың мәліметтері алынады. Қызметкерлердің келу құрамын, тізімге қайта есептеу коэффициенті: Үзілісті өндіріс үшін,