Өндіріс шарттарындағы өмірлік іс-әрекет қауіпсіздігінің негіздері

Әйелдерге арналған жинақты өңдеуде жіппен біріктіру  әдісі пайдаланылған. Жіппен біріктіру  арқылы бөлшектерді біріктіру, өңдеу, сәндеу операциялары қолданылады. Олардың  конструкциясы тігістің бөлшектерде  орналасуы, ине мен жіп сауда нөмірі таңдалады және тігіс ені анықталады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.2.Әйелдерге  арналған ұлттық көйлекті дайындаудың  технологиялық операция бірізділігі

Бөлінбейтін операциялардың атаулары	Түрі	Уақыты, минут
Пішіп алу, бөлшектерінің түгелдігін, жаймаларының қиылуын тексеру, пішім бөлшектерін комплектілеу.
Жоба бойынша  бұйымды пішу	Қ
Алдыңғы бой  бойынша әрлеу тігімін белгілеу	Р	120
Әрлеу тігімін  бастыра тігу	М	200
Алдыңғы бойды  баса үтіктеу	Ү	100
Алдыңғы бойды теңестіріп кесу	Р	100
Артқы бойдың орта тігісін тілік қалдыра отырып сырып тігу	М	140
Артқы бойды  баса үтіктеу	Ү	100
	М	40
Тігістерін  айыра үтіктеу	Ү	60
Белдемшені  өңдеу
Белдемшенің орта тігісін машинада тігу	М	40
Белдемшенің тігісін  торлау	А/м	50
Тігісін үтіктеу	Ү	60
Белдемшенің етегін торлау	А/м	90
	М	50
Корсет пен  белдемшені қосып тігу	М	40
Корсет пен  белдемшенің қосылған тігісін торлау	А/м	60
Бұйымның сол жағын жасырын сыдырмалы түймелікпен өңдеу
Сыдырманы бұйым  жиегімен теңестіріп көктеу	Қ	50
Көктелген сыдырманы  арнайы табаншаның көмегімен сырып  тігу	М	80

 

Белдікті өңдеу
	Қ	50
	М	80

 

 

7.Экономикалық  бөлім

7.1.Өндіріс экономикасы

Нарықтық экономика  жағдайында нарықтық ой-сананы игерген  ұлттық және әлемдік экономика төңірегінде терең теориялық немесе практикалық білімге ие мамандарды дайындауды қамтамасыз ету маңызды. Қоғамдық қатынаста экономикаға ерекше орын бөлінеді, себебі ол саяси, құқықтық, рухани және қоғамдық өмірдің басқада саласының мазмұнын анықтайды. Аралас әлеуметтік - нарықтық жағдайындағы Қазақстан Республикасының экономикасында мемлекеттік экономикада қолданылған экономикалық көрсеткіштер сақталған: өндірістік шығындар, өзіндік құн, таза табыс, пайда, рентабельдік, рентабельдік деңгейі.

 Пайда –  ол фирманың табысы, қолданылатын өсімкапиталы түрінде көрінеді. Пайда әр экономикалық салада біркелкі болмайды.

 Өзіндікқұн - өнім дайындауға кеткен шығынның  ақшалай көрінісі. Ең алдымен  өзіндікқұнды тауар құнынан ажырата  білу қажет.

 Фирманың  рентабельдігі – ол жұмыс тиімділігі. Рентабельдік жұмысшылардың еңбек жалақысына кеткен шығын мөлшерінен тәуелді.

 Тігін бұйымдарының  өзіндік құны келесі шығын  баптары бойынша есептеледі:

1. негізгі және  қосымша маталарға кеткен шығындар.

2. өндіріс жұмысшыларының  жалақылары

3. әлеуметтік салыққа аударым

4. цехтік шығындар

5 жалпы шаруашылық  шығындар

6. толық өзіндік  құн.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

7.2.Негізгі және қосымша маталарға кеткен шығындарының есептелуі

№	Материалдар аталуы			Өлшем бірлігі		Шығын нормасы (техникалық норма)			Бірлік бағасы (тенге)	Шығын бағасы (тенге)
1	2			3		4			5	6
Негізгі мата
1		Көйлектік атлас матасы	М				3	800		2400
Астарлық мата           М 2           200               400
2		Жіп «Идеал»	бума				3		200	600
3		Сыдырма	см				1		100	100
3		Бессер	дана				3		50	150
Барлығы										3450

 

7.3.Бұйымды  бағалау

 

Өнімнің өзіндік құны - өнімнің бір өлшемін өндіруге және сатуға жұмсалатын шығын сомасы.

Көйлектің өзіндікқұнынанықтау.

№	Шығын баптары	Жоспар, теңге
1	2	3
1	Материалды  шығындар.	3450
2	Жалақы	3000
3	Әлеуметтік  аударым.	630
4	Ағымдағы шығындар	800
5	Өндірістік  және өндіру шығындары	550
6	Толық өзіндік  құн	7830

 

Жалақыны анықтау 

№	Қызметі	Бұйымға келісімді  төленуі
1	2	3
1	Модельер	800
2	Конструктор –  закройшик	1000
3	Тігінші	1200
	Барлығы:	3000

 

Еңбек ақы төлеу - бұл мемлекеттік кәсіпорында ұлттық табыстың бір бөлігінен әр бір жұмысшының еңбек шығынына қарай, еңбектің саны мен сапасы бойынша бөлінетін ақшалай түріндегі жұмысшыға төленетін еңбек ақы.

 Әлеуметтік  аударым мамандарға бөлінген  жалақы сомасының 21% құрайды:

3000*21%=630

Ағындағы шығындар мамандарға бөлінген жалақы сомасының 30% құрайды:

3000*30%=900

Өндірістік  және өндіру шығындары ағымдағы шығынның  30% құрайды:

900*30%=270

Баға – бұл  тауар өлшемінің ақшалай түріндегі  құны деп түсіндіріледі.

Бағаның деңгейінен тәуелді болатындар:

- коммерциялық  ұйымның пайда мөлшері;

- ұйымның бәсекеге  жарамдылығы және оның мөлшері;

- кәсіпорынның қаржы тұрақтылығы;

 

 Сонымен көйлектің бағасын тағайындау анализінің көрсеткіші бойынша 10000тг – ден 17000 тг – ге дейінгі аралықтағы соманы көрсетті, осы көрсеткішке орай бұйымды нарықта бәсекелестік қабілетіне ие болу үшін 12000 теңгеге бағалаймын.

Пайда - ол фирманың табысы, қолданылатын өсімкапиталы түрінде  көрінеді. Пайда ол экономикалық салада біркелкі болмайды.

П = Б - ӨҚ = 12000 - 7830 = 4170

Мұндағы: П- пайда;

Б - баға;

ӨҚ - өзіндік  құны;

ҚҚС - қосымша  құндық салық

 

Рентабельділік - кәсіпорын қызметінің тиімділігін  сипаттайтын ең басты экономикалық көрсеткіш.

Р = П/Өқ * 100% = 4170/7830 * 100%=54%

П = Б - ӨҚ =12000 - 7830 = 4170

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8.Еңбекті қорғау бөлімі

 

1. Өндірістің қысқаша сипаттамасы
2. Өндірістік қауіп – қатерлерді талдау
3. Еңбекті қорғау
4. Өндірістік санитария
5. Өртке қарсы сақтық және жарылыс қауіпсіздігі   

                    Өндірістің қысқаша сипаттамасы

      Жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарында  әртүлі өндірістік процессстер,  бірқатар ерекшеліктермен  сипатталады,  жартылай фабрикаттарды қабылдау  нақты технологияны  дайын бұйымдар  және материалдарды қабылдау. Өндірістік  процесстер қауіпсіздендіру талаптары өндірістік бөлмелер мен аулалар, өндірістік құрал – жабдықтар, оларды орналастыру, сонымен бірге тиімді технологиялық процесстерді, жұмыс тәртібін, адамдардың арасындағы функцияның дұрыс бөлінуі сақталу керек.

     Қауіпсіздік  талаптары материалдарды, жартылай фабрикаттарды, оларды сақтау және жеткізу, өндірістің қалдығын жою және қайта өңдеуадамдарды зиянды әсерлерден қорғау, соны қамтамасыз ету. Өндірістік процесстер өрт және жарылыс қауіпсіздігі қоршаған ортаны ластамау әртүрлі зиянды заттарды тастуға болмайды. Технологиялық процесстерді  жобалау, ұйымдастыру, және басқа да жұмыстарды жүргізу барысында мүмкіндігінше механизацияланған , автоматтандырылған болғаны жөн. Адам организіміне әсер беруші зиянды заттар, яғни жартылай фабрикаттар,  қалдықтардың адамдармен қатынасын жою керек.

       Сонымен бірге технологиялық  зиянды және қауіпті құралдардан   заттарды қауіпсіз затттармен  алмастырған жөн. Технологиялық  процесс қауіпсіздігін қамтамасыз  ету үшін өндірістік факторлардың  және қауіптілігі туралы аз уақытта хабарлама береді. Зиянды және қауіпті факторлар түрі: бір қауіпті ауа параметрлерінің  ауытқымасы; тербелістің жоғарылауы; өндірістік шу; шаң, зиянды бу, газ. Өнеркәсіптік кәсіп орының қазіргі үлгідегі кешені өндірістік цехтар жайласатын ғимарат және имарат, станокты және технологиялық жабдықтар, энергетикалық шаруашылық, энергия жабдықтау жүйесінің имараты, технологиялық қондырғылар, ішкі көлік, байланыс және басқару жүйесі, қоймалық шаруашылық, әкімшілік, тұрмыстық және шаруашылық, әртүрлі бөлек тұрған инженерлік және жанармай коммуникацияларын құрайды.

       Сипатталған әрбір обьектіге  тән өндірістің ерекшеліктеріне  байланысты өз талаптары болады, оларға ортақ белгілерді ерекшелейтін  болсақ:

-  әдеттегідей,  ішкі және сыртқы өндірістік  прцестермен ғимараттар іске асады;

-  көпшілік  жағдайларда ғимарат бір ізге  салған элементтерімен орындалады;

-  обьекттің  аумағы коммуналдық және энергетикалық  сызықтармен құрылады;

-  көбінесе  обьекттердің құрылыс ошағының  тығыздығы  30 ...60 % құрайды.

       Демек, барлық обьектілердің қауіпсіз қызмет көрсетуіне және осы обьектіде төтенше жағдайлық шарттарда жұмыс істеуіне әзірлеу үшін ықпал ететін тән ортақ жалпы факторлар:

-  обьекті  орналастыру ауданы;

-  обьектің  ішкі жоспары және аумағының  орналастырылуы;

-  энергия жабдықтау жүйесі;

-  технологиялық процесс;

-  обьектің  өндірістік байланыстары;

-  басқару  жүйелері;

-  өндірісті  қайта қалпына келтіруге және  т. б дайындығы.

                                        Еңбекті қорғау

        Еңбек - материалдық және моральдық жағынан өз бағаларын көтеретін өмірдегі ең бір қажетті түсінік.  Еңбекті қорғау – жұмыс процесі кезінде адамдардың өміріне немесе денсаулығына зиян келтірмейтін: жұмыс қабілетін арттыру қауіпсіздігін қамтамасыз ететін экономикалық, техникалық, эстетикалық, әлеуметтік ұйымдастыру заң  жүйесінің жинағы. ҚР Конституциясы бойынша әр қызметкердің қауіпсіздік  және гигиена талаптарына сай келетін еңбек жағдайларын құруына құқығы бар. Конституцияның бұл талабы жұмыскердің еңбек жағдайын жақсарту және қауіпсіздендіру мәселелеріне кәсіпорынның басшылығы мен, қызмет басшылығының жауапкершілігін арттырады. Бұл конституциялық құқықты қамтамасыз етуде ҚР «Еңбекті қорғау» Заңын 1993жылы 22 қаңтарында қабылданады.  Еңбекті қорғау жұмыстары өндірістегі еңбек жағдайын толық қауіпсіздендіру, зиянсыздандыру және  жеңілдету мәселелерін қамтиды. Еңбекті қорғау мәселелерінің  мақсаты өндірістік жағдайда  жұмыскерлердің денсаулығына, жағымсыз факторды толығымен жою болып табылады. Өндірістік обьектілерді еңбек жағдайлары бойынша атестаттау. Өндірістік обьектілерді, цехтарды, учаскілерді, жұмыс орындарын, кәсіп орындарда орындалатын жұмыстардың қауіпсіздігінің, зияндылығының, ауырлығының жай күйін, еңбек гигиенасын айтуда және өндірістік орта жағдайларының, еңбек жағдайларының нормативіне сәйкестігін тексеріп айқындау мақсатында оларды бақылау жөнінде қызмет. Еңбек қауіпсіздігі – еңбек қызметі процесінде қызметкерлерге зиянды және қауіпті әсерді болдырмайтын іс -  шаралар кешенімен қамтамасыз етілетін қызметкерлердің қорғалу жайты. Өндірістік жабдықтардың қауіпсіздігі -  өндірістік жабдықтардың өз функцияларын орындау кезінде нормативтік – техникалық және жобалау құжаттамасында белгіленген жағдайларды еңбек қауіпсіздігінің талаптарына сәйкестігі. Зиянды өндірістік фактор – оның әсері қызметкерлердің сырқаттануына немесе еңбекке қабілеттілігінің төмендеуіне әкеліп соқтыруы мүмкін зиянды өндірістік фактор. Қауіпті өндірістік фактор – қызметкерлердің қабілеттілігінен уақытша немесе тұрақты айырылуына және өліміне әкеліп соқтыратын фактор. Цех бастығының міндеті:1. Белгілі бір технологиялық процесте жұмыс орындаудың қауіпсіздігін ұйымдастырып қадағалау. 2. Барлық жұмысшыларды қауіпті қалай сақтау керектігін, өндірісте автоматизациялау, мехникаландыру және қауіпті, зиянды заттардан қалай қорғануды ұйымдастырады. 3. Жұмысшыларды жұмыс киімдерімен, құрал – жабдықтармен және қорғаныс бұйымдарымен қамтамасыз етеді. Электрлік тоқтың ұру қауіп – қатерін ескерту бойынша ұйымдастырушылық шаралардың кешені:Техникалық әдістермен қорғау құралдарының таңдауында, электрқауіпсіздікті қамтамасыз ететін келесі факторлар есепке алынады: - номиналды кернеу, электр қондырғыларының тоқ және жиілігі;  - электрлік жабдықтау әдісі ( тұрақты желі, электр энергиясын автономды қоректеу көзі ) ;  - би тарабының тәртібі ( орташа нүкте ), электр энергияны қоректеу көзі ( шеттетілген, бейтарап жерге енгізу);  - сыртқы ортаның шарты ( жоғары қауіп қатермен, төтенше қауіпті, жоғары қауіп қатерсіз).