Банк фаолияти самарадорлигини оширишнинг муаммолари ва ечимлари

Автор работы: Пользователь скрыл имя, 15 Февраля 2013 в 13:04, дипломная работа

Краткое описание

Тадқиқот вазифалари:
– тижорат банклари фаолияти самарадорлигини оширишнинг назарий асосларини тадқиқ қилиш ва уларнинг ҳозирги замон банк амалиётида таҳлил қилиш усулларига баҳо бериш;
– тараққий этган мамлакатлар тижорат банкларининг фаолияти самарадорлигини ошириш тажрибасини ўрганиш ва ундан Ўзбекистон Республикаси банк амалиётида фойдаланиш юзасидан илмий-амалий тавсиялар ишлаб чиқиш;
– республикамиз тижорат банклари фаолияти самарадорлигининг амалдаги ҳолатини таҳлил қилиш ва мавжуд тенденцияларни аниқлаш;

Содержание

Кириш...................................................................................................................4
1 – боб. Банк фаолиятининг самадорлиги кўрсаткичлари ва уларнинг иқтисодий моҳияти..............................................................................................7
1.1 Банк фаолияти самарадорлигини таснифловчи кўрсаткичларнинг иқтисодий моҳияти................................................................................................7
1.2. Банк даромадларини шакллантиришни ўзига хос бўлган хусусиятлари..20
1.3. Банк фаолияти самарадорлигини таҳлил ва назорат қилишнинг хориж тажрибаси ва унинг мамлакатимиз банклари фаолиятида қўллаш имкониятлари........................................................................................................25
2 – боб. Тижорат банки фаолияти самарадорлигининг амалдаги ҳолати таҳлили.................................................................................................................39
2.1. Тижорат банкининг ликвидлилиги ва тўловга қобиллиги таҳлили..........39
2.2. Тижорат банки фаолияти натижалари таҳлили..........................................48
2.3. Тижорат банки банк хизматлари бозоридаги рақобат позицияси таҳлили...................................................................................................................51
3 – боб. Тижорат банки фаолияти самарадорлигини ошириш истиқболлари.......................................................................................................54
3.1. Банк фаолияти самарадорлигини ошириш йўналишлари..........................54
4 – боб. ОАИТБ «Ипак йўли» тизимида меҳнат мухофазаси ва хаёт хавфсизлигини таъминланишининг амалдаги ҳолати таҳлили................64
4.1. ОАИТБ «Ипак йўли» тизимида меҳнат мухофазасини таъминлаш борасида амалга оширилган ишлар.....................................................................64
4.2. ОАИТБ «Ипак йўли» тизимида ёнғин хавфсизлигининг таъминланиши.......................................................................................................68
4.3. ОАИТБ «Ипак йўли» тизимида ходимларга тиббий хизмат кўрсатилиши ҳолати.....................................................................................................................70
Хулоса.....................................................................................................................71
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати....................................................................73
РЕЖА:
Кириш.
1 – боб. Банк фаолиятининг самадорлиги кўрсаткичлари ва уларнинг иқтисодий моҳияти
1.1 Банк фаолияти самарадорлигини таснифловчи кўрсаткичларнинг иқтисодий моҳияти
1.2. Банк даромадларини шакллантиришнинг ўзига хос бўлган хусусиятлари
1.3. Банк фаолияти самарадорлигини таҳлил ва назорат қилишнинг хориж тажрибаси ва унинг мамлакатимиз банклари фаолиятида қўллаш имкониятлари
2 – боб. Тижорат банки фаолияти самарадорлигининг амалдаги ҳолати таҳлили
2.1. Тижорат банкининг ликвидлилиги ва тўловга қобиллиги таҳлили
2.2. Тижорат банки фаолияти натижалари таҳлили
2.3. Тижорат банки банк хизматлари бозоридаги рақобат позицияси таҳлили
3 – боб. Тижорат банки фаолияти самарадорлигини ошириш истиқболлари
3.1. Банк фаолияти самарадорлигини ошириш йўналишлари
4 – боб. ОАИТБ «Ипак йўли» тизимида меҳнат мухофазаси ва хаёт хавфсизлигини таъминланишининг амалдаги ҳолати таҳлили
4.1. ОАИТБ «Ипак йўли» тизимида меҳнат мухофазасини таъминлаш борасида амалга оширилган ишлар
4.2. ОАИТБ «Ипак йўли» тизимида ёнғин хавфсизлигининг таъминланиши
4.3. ОАИТБ «Ипак йўли» тизимида ходимларга тиббий хизмат кўрсатилиши ҳолати
Хулоса
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати

Вложенные файлы: 1 файл

Банк фаолияти самарадорлигини оширишнинг муаммолари ва ечимлари.doc

— 403.00 Кб (Скачать файл)

Мехнат шароитларини меъёрлаштириш, ишчилар учун соглом ва хавфсиз иш шароитини таъминлаш  максадида мехнат хавфсизлдиги талаблари  асосида стандартлар ишлаб чикилиб  улар маълум бир системага солинган.

Ишлаб чикаришда юз берадиган  бахтсиз ходисаларни олдини олишга каратилган тадбирлардан бири бу содир  булган бахтсиз ходисаларни тугри  текшириш ва тахлил килиш, уларнинг сабабларини  аниклаш хамда олинган маълумотлар  асосида тегишли тадбирлар ишлаб чикишдан иборатдир. Шу нуктаи назардан Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 1997 йил 6 июндаги 286-сонли карорига асосан «Ишлаб чикаришдаги бахтсиз ходисаларни ва ходимлар саломатлигининг бошка зарарланишини текшириш ва хисобга олиш» тугрисида Низом кабул килинди.

Узбекистон Республикасининг мехнат конунлари кодексида хамда  мехнатни мухофаза килиш тугрисидаги  Конунида ва бошка меъерий хужжатларни  бузганлиги учун жавобгарлик белгиланади. Конунда, мехнатни мухофаза килишга  доир талаблар таъминланмаганлиги учун корхоналарнинг жавобгарлиги, (25-модда) мехнатни мухофаза килиш талабларига жавоб бермайдиган ишлаб чикариш ахамиятидаги махсулотни тайёрланганлик ва сотганлик учун корхоналарнинг иктисодий жавобгарлиги, (26 модда): ишлаб чиакришда жабрланган ходимларга зиён етказганлик учун корхоналарнинг моддий жавобгарлиги, (28-модда); ишлаб чикаришдаги бахтсиз ходиса окибатида ходим вафот этган такдирда корхонанинг моддий жавобгарлиги (29-модда) аник курсатиб утилган.

«Мехнатни мухофаза килишга  доир конунлар ва бошка меъёрий хужжатдар бузилишидап айбдор булган ёки давлат ва жамоатчилик назорати идоралари вакилларининг фаолиятига монелик килган мансабдор шахслар Узбекистон Республикаси конунларида белгиланган тартибда интизомий, маъмурий ва жиноий жавобгарликка тортиладилар» (27-модда).

«Мехнатни мухофаза килиш  тугрисида» ги Конун асосида ишлаб  чикаришдаги инсон соглиги учун зарарли булган омилларни бартараф килиш бахтсиз ходисаларнинг  олдини олиш ва иш жойларининг санитария-гигиеник жихатдан коникарли холатда булиши учун барча зарур чора-тадбирларни куриш масъулияти маъмурият зиммасига юклатилганлиги курсатиб утилган. Касбий зазарликлар мавжуд булган худудларда мехнат киладиган ишчилар кискартирилган иш куни, кушимча дам олиш кунлари жлрий этилиши. Зарали иш жойлардида ишлаганларга. Яъни жуда иссик хароратли, совук. Зах ва соглик учун зарарли шароитда мехнатткилаетганлар учун махсус устама хак хамда химоя кийимлари берилиши кузда тутилади. Касбий касалликларнинг олдини олиш, ишчиларнинг соглигини мустахкамлаш максадида уларнин урнатилган тартиби жорий этилган.

ОИАТБ Ипак йўли банки  Умар минтақавий филиалида мехнат хавсизлигини таъминлаш максадида купгина  ишлар килинган, жумладан компютер билан ишлаш жараенида нурланишнинг олдинги олиш максадида барча  компютерлар махсус химоя экранлари билан жизозланган. Жазирма ёз мавсумида иш унумдорлигини ошириш хамда мехнат хавсизлигини таъминлаш максадида барча хоналарда махсус совутгичлар урнатилган.

ОИАТБ Ипак йўли банки  Умар минтақавий филиалида  барча  ходимлар ишнинг хавсизлик даражаси, шунингдек хизмат малакаси ходимнинг стажи, лавозимидан катъий назар ишга кабул килинганда белгиланган муддатларда компютер  хавсизлиги буйича йурикномалар билан таништирилади.

Ишлаб чикаришда соглом ва хавфсиз мехнат килиш шароитини  яратишда, мехнат Конуни, кодекси, Низомидан бошка Мехнат хавфсизлиги стандартлар тизими катта рол уйнайди. Улардаги куйилган вазифани бажаришда ва нормадаги шароитни таъминлашда мехнат мухофазасини бошкариш тизими – системаси инобатга олинади. Мехнат мухофазасини бошкариш тизими фаолиятига мехнатни мухофаза килиш борасидаги ишларни режалаштириш, амалга ошириш, бахолаш, ишларни баркарорлаштириш киради. Шунингдек, мехнатни мухофаза килиш буйича ташвикот олиб бориш, хавфсизлик талабига биноан укитиш, ишлаб чикариш унумдорлигини ошириш, ускуналар, жараенлар, бино ва курилмалар хавфсизлигини таъминлаш, санитария – гигиеник мехнат шароитини яхшилаш, ишчиларни шахсий мухофаза воситалари ва мехнатни нормадаги режими, дам олиш Билан таъминлаш, санитария- маиший хизмат, мутахассисларни касбий буйича танлаш каби вазифалар тизимнинг таркиби хисобланади.

 

4.2. ОИАТБ Ипак  йўли банк тизимида ёнғин хавфсизлигининг  таъминланиши.

 

Ёнгин хавфсизлиги –  умумий талаблар, енгин хавфлари, енгинни  олдини олиш, енгинга карши химоя  схемаси, енгинни таркатилишини олдини олиш, енгиндан химояланиш, техник жихозлар, енгин мухофазаси буйича мутахассислар тайерлаш, турли тадбирлар утказиш, енгинга Карши инструкциялар, енгинни учириш, ут учиргичлар ва курилмалар, енгинни аниклаш ва учиришнинг автоматик воситалари, енгин алокалари, сигнализациялар киради.

Электр ускуналарнинг  носозлиги ёки уларни ишлатиш  коида талабларига амал килмаслик, одамнинг шакастланишига олиб келади. Элекр токи одам танасига термик, электролитик ва биологик хилда таъсир этиши мумкин. Натижада одамнинг нафас олишида, юрак фаолиятида, моддалар алмашувида, кон таркибида ва бошка аъзоларида узгариш булади.

Ёнувчи мода билан  хаводаги кислороднинг узаро таъсири  натижасида жуда тез кечувчи ва куп  микдорда иссиклик ажралиб чикувчи киёвий реакцияга ениш дейилади.

Ёниш жараенини тухтатиш учун оксидланиш-тикланиш занжир реакцияси  тузилиши керак. Бу реакцияда тухташнинг физик хамда кимёвий усуллари кулланилади.

        Корхоналарда, ташкилотларда хавфсизликни  таъминлаш ва иш шароитини  яхшилаш маъмуриятнинг асосий вазифаси сифатида мехнат конунлари ва кодексида йзиб куйилган.

ОИАТБ Ипак йўли банкидаенгин хавфсизлигини олдини олиш борасида жуда ката ишлар килинган, жумладан барча электр таркомлар стандартларга аосан икки кават махсус электр токинит утазмайдиган копламалар билан химояланган. Хар бир хонада махсус  ут учирайдиган мосламалар мавжуд. Бу мосламалар хар 6 ойда махсус комиссия томонидан текширилади ва зарурат тугилганла алмаштирилади. Банкнинг дала ховлисида махсус «Хавфсизлик шкафи» мавжуд булиб, у ерда барча зарур булган асбоб ускуналар, махсус болгалар, сув сепадиган махсус шланглар мавжуд. 

Банк биносининг хар  бир хонасида махсус электрон даччиклар  мавжуд булиб, тутун чиккан холда  зудлик билан банк коровулхонасига  хамда енгинга карши курашиш ташкилотига хабар етиб боради. Бундан ташкари банк биносининг хар бир хонасида ёнгин чиккан холда автоматик равишба сув сепадиган махсус курилмалар билан жихозланган.

Хар йили, банк биноси Самарканд  вилояти Ички Ишлар Булими кошидаги Ёнгинга карши курашиш бошкармаси томонидан текширилади ва бу хакда далолатномалар тузилади.

Банк рахбарияти томонидан  ва хар 6 ойда Самарканд вилояти Ички Ишлар Булими кошидаги Ёнгинга карши  курашиш банк ходимлари билан  тушунтириш ишлари олиб борилади.

4.3. ОИАТБ Ипак йўли банки тизимида ходимларга тиббий хизмат кўрсатилиши ҳолати.

Маъмурият таркибида  рахбар ходимлар, яъни корхоналарда, ташилотларда ташкилотчилик, маъмурий – хужалик  ишларини амалга 

оширувчи. Ишлаб чикариш  жараёнини ташкил килувчи, ишлаб  чикаришда мехнат килаетган кишиларни бошкарвчи, моддий маблагларни таксимот билан ишлатиш ва уни назорат килиш ишларини олиб борувчи шахслар киритилади.

Маъмурий ходимларига  куйиладиган асосий талаб, улар давлат сиёсатини яхши тушунишлари ва уни  амалга оширишга харакат килишлари, давлат ва халк манфаатларини тушуниб амалга оширишлари, мехнат шароити тартибини саклай билишлари, ишчиларни мехнат интизомини саклаш ва ишга рагбатлантириш, иш унумини ошириш ва даражасини бир неча ун йил олдиндан кура билувчи шахс булишлари керак.

Хар кандай корхонада  ишлаб чикариш технологияси, ишлатиладиган  хом ашеси, чикарадиган махсулоти  ва жойлашган биносининг конструкцияси  хисобга олинган холда енгин  чикишга, портлашга ва енгин чиккан такдирда унинг таркалишига, шунингдек  ёнгиннинг асоратига асосланган холда енгинга ва портлашга хавфлилик даражаси белгиланади.

Албатта, хар бир корхонада  ёнгин хавфи биринчи навбатда, у ерда ишлатилаетган хом ашенинг  ва чикарилаетган махсулотнинг енгинга  хавфлилик даражаси билан улчанади.

ОИАТБ Ипак йўли банк Умар минтақавий филиали ходимларига тиббий ердам курсатиш максадида махсус  тиббиет кутиси мавжуд. Ушбу кутида биринчи даражали тиббий ердам курсатиш учун барча дори воситалари, ёнгин содир булганда махсус одам ташийдиган ускуналар билан жихозланган.

ХУЛОСА

Тадқиқотни ўтказиш  натижасида қуйидаги хулосаларни шакллантиришга муваффақ бўлдик:

1. Ипак йўли банкининг  ялпи даромади таркибида фоизли  даромадларнинг салмоғи 60 фоиздан  паст бўлиб (54,8%), 2009-2010 йиллар мобайнида  пасайиш тенденциясига эга бўлди. Бу эса, тижорат банклари даромадларини бошқариш самарадорлигини ошириш нуқтаи-назаридан салбий ҳолат ҳисобланади.

Банк амалиётида амалга ошириладиган молиявий таҳлилнинг муҳим  хулосаларидан бири – агар тижорат  банки ялпи даромадининг асосий қисмини, аниқроғи, 50 фоиздан ортиқ қисмини операцион даромадлар ташкил этса, у ҳолда, ушбу ҳолат тижорат банкининг мамлакат ссуда капиталлари бозоридаги мавқеининг заиф эканлигидан, унинг кредит сиёсати тўғри шакллантирилмаганлигидан далолат беради.

2. Ипак йўли банкида фоизли даромадларининг умумий ҳажмида кредитлардан олинган фоизли даромадлар юқори салмоқни эгаллайди. Бу эса, қуйидаги сабаблар билан изоҳланади:

– мамлакатимизда иқтисодиётнинг устувор тармоқларига ажратилаётган  кредитларнинг ресрус манбаини Давлат бюджетининг маблағлари ҳисобидан берилаётганлиги (масалан, 2008 йилда қишлоқ хўжалик маҳсулотларининг энг муҳим турларини етиштириш учун Молия вазирлиги ҳузуридаги Фонд маблағлари ҳисобидан 1 трлн. сўм , жумладан, пахта етиштиришга 800 млрд. сўм, ғалла етиштиришга – 200 млрд. сўм миқдорида маблағ ажратилди);

– республикамиз йирик  тижорат банкларининг қимматли қоғозлар билан амалга ошириладиган инвестицион  операцияларининг ривожланмаганлиги  улардан олинадиган фоизли даромадларнинг фоизли даромадларнинг умумий ҳажмидаги салмоғининг паст даражада бўлишига сабаб бўлмоқда;

– тижорат банкларининг мижозларнинг мажбуриятлари бўйича амалга ошириладиган дисконт операцияларининг ривожланмаганлиги натижасида ушбу операция туридан олинадиган фоизли даромадлар миқдорининг кичиклиги.

3. Ипак йўли банки  брутто активлари ҳажмида кассали  активлар юқори салмоқни эгаллайди. 2010 йил якунида банк активларининг  умумий ҳажмида кассали активлар  салмоғига кўра биринчи ўринни  эгаллади (45,4%).

4. 2009-2010 йиллар мобайнида Ипак йўли банки томонидан берилган кредитларнинг брутто активлар ҳажмидаги салмоғи пасайиш тенденциясига эга бўлди (37,1% дан 32,9% гача). Бу эса, кредитлардан олинган фоизли даромадларининг ялпи даромадлар ҳажмидаги салмоғининг пасайишига олиб келади ва банкларнинг молиявий ҳолатига салбий таъсир кўрсатади.

5. Жаҳон молиявий –  иқтисодий инқирози тижорат банклари  томонидан берилган кредитларнинг  қайтмаслиги ва жаҳон фонд  бозорларида қимматли қоғозлар  бозор баҳоларининг кескин пасайиб  кетишига олиб келди. Бунинг оқибатида тижорат банкларининг даромадлари кескин апсайиб, қатор тижорат банкларининг банкрот бўлиши юз берди.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати:

 

  1. «Банк сири тўғрисида» Ўзбекистон Республикасининг Қонуни 30.08.2003 й. № 530-II.
  2. «Фуқароларнинг банклардаги омонатларини ҳимоялаш кафолатлари тўғрисида» Ўзбекистон Республикасининг Қонуни 05.04.2002 й. № 360-II.
  3. «Банклар ва банк фаолияти тўғрисида» Ўзбекистон Республикасининг Қонуни 25.04.1996 й.
  4. «Ўзбекистон Республикасининг Марказий банки тўғрисида» Ўзбекистон Республикасининг Қонуни 21.12.1995 й.  № 154-I.

 

Ўзбекистон  Республикаси Президентининг фармонлари ва қарорлари

  1. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Микрoкрeдитбaнк» aкциядoрлик тижoрaт бaнкининг тaдбиркoрлик субъeктлaрини қўллaб-қуввaтлaш бoрaсидaги фaoлиятини янaдa кeнгaйтириш чoрa-тaдбирлaри тўғрисидa»ги Фармони. 2008 йил 10 нoябр, №ПФ-4051.
  2. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Иқтисодиёт реал сектори корхоналарининг молиявий барқарорлигини янада ошириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Фармони. 2008 йил 18 ноябрь, №ПФ-4053.
  3. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Фуқароларнинг Ўзбекистон Республикаси тижорат банкларидаги омонатларини ҳимоялаш кафолатларини таъминлашга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги Фармони. 2008 йил 28 ноябрь,  №ПФ-4057.
  4. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Иқтисодиётнинг реал сектори корхоналарини қўллаб-қуватлаш, уларнинг барқарор ишлашини таьминлаш ва экспорт салоҳиятини ошириш чора-тадбирлари дастури тўғрисида»ги Фармони. 2008 йил 28 ноябрь, №ПФ-4058
  5. «Банкларнинг капиталлашувини янада ошириш ва иқтисодиётни модернизациялашдаги инвестиция жараёнларида уларнинг иштирокини фаоллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида» Ўзбекистон Республикаси Президентининг Қарори 12.07.2007 й.
  6. «Тижорат банкларининг капиталлаштириш даражасини оширишни рағбатлантириш чора-тадбирлари тўғрисида» Ўзбекистон Республикаси Президентининг Фармони 19.12.2006 й.
  7. «Ёш оилаларни моддий ва маънавий қўллаб-қувватлашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида» Ўзбекистон Республикаси Президентининг Фармони 18.05.2007 й.
  8. «Банклардаги депозит ҳисобварақлардан нақд пул тўловларини узлуксиз таъминлаш кафолатлари тўғрисида» Ўзбекистон Республикаси Президентининг Қарори 05.08.2005 й. № ПҚ-147.
  9. «Ўзбекистон Республикаси ташқи иқтисодий алоқалар, инвестяциялар ва савдо вазирлиги фаолиятини ташкил этиш тўғрисида» Ўзбекистон Республикаси Президентининг Қарори 26.07.2005 й. № ПҚ-136.
  10. «Ўзбекистон Республикасининг телекоммуникация тармоғини ривожлантириш (II босқич) учун Япония халқаро ҳамкорлик банкининг имтиёзли кредити маблағларидан самарали фойдаланиш чора-тадбирлари тўғрисида» Ўзбекистон Республикаси Президентининг Қарори 21.07.2005 й. № ПҚ-127.
  11. «Тадбиркорлик субъектлари томонидан тақдим этиладиган ҳисобот тизимини такомиллаштириш ва уни ноқонуний талаб этганлик учун жавобгарликни кучайтириш тўғрисида» Ўзбекистон Республикаси Президентининг Қарори 15.06.2005 й. № ПҚ-100.
  12. «Ипотека кредити беришни қўллаб-қувватлаш жамғармаси фаолиятини ташкил қилиш чора-тадбирлари тўғрисида» Ўзбекистон Республикаси Президентининг Қарори 06.05.2005 й. № ПҚ-69.
  13. «Нақд пул муомаласини такомиллаштириш ва банкдан ташқари айланмани қисқартириш борасидаги қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида» Ўзбекистон Республикаси Президентининг Қарори 15.04.2005 й. № ПҚ-57.

Информация о работе Банк фаолияти самарадорлигини оширишнинг муаммолари ва ечимлари