Есеп беруге тиісті тұлғалармен есеп айырысу операцияларының бухгалтерлік және салықтық есептіліктегі көрінісі

 Құралдарды қолдану ережелерінің  ажырамас бөлігі өкілетті шығыстар  бағдарламасы бойынша Республикалық  бюджетте қарастырылған және  ҚР Үкіметі қаулысымен 20.03.2003ж. №281 бекітілген. Олар өкілетті шығыстар нормалары болып келеді. Бұл қаулы бойынша аталған адамдарды ресми қабылдау шығыстарына ресми түскі ас пен кешкі ас өткізу шығыстары жатады.

  Осы шығыстарды бухгалтерлік есепте көрсетудің міндетті шарты болып,сонымен қатар салық салу мақсатында шегерімдерге апару болып қажетті құжаттардың бар болуы есептелінеді:

• өкілетті шығыстарына сметалар
• делегация келу бағдарламасы
• іс шараларға қатысушылардың нақты санының растайтын құжаттар
• нақты шығыстарды растайтын құжаттар.

      Сонымен қатар  аталған барлық шығыстар компания басшысымен немесе жауапты тұлғамен бекітілуі тиіс.

      Растаушы құжаттардың болмауы немесе дұрыс рәсімделмеуі жеке табыс салық ретінде міндеттеме туғызады.Бұл жағдайда табыстарға жеке табыс салығы және әлеуметтік салық салынады және міндетті зейнетақы қорлары ұсталынады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

 

Есеп беруге тиісті тұлғалармен есеп айырысу кәсіпорынның шаруашылық жұмысының ажырамас бөлігі болып есептеледі. Қаржы-шаруашылық қызмет үдерісінде кәсіпорын тауарлы-материалдық қорларды, қызметтерді және басқа да қызмет көрсетулерді қолма-қолсыз ақшаға ғана емес, сонымен қатар қолма-қол ақшаға сатып алуға мәжбүр болады.  Мұндай жағдайларда жұмыскерге ұйымның бұйрығымен есеп беруге тиісті ақша қаражаты беріледі.

Берілген курстық жұмыста есеп беруге тиісті тұлғалармен есеп айырысу операциялары қарастырылды. Мысал ретінде “Желаев астық өнімдері комбинаты ” АҚ алынды.

Бұл жұмыста есеп беруге тиісті тұлғалармен есеп айырысулардың нормативті-құқықтық құжаттары қарастырылып, реттелуі баяндалды.

«Желаев астық өнімдері комбинаты» акционерлік қоғамының 31.12.2006 жылғы балансы (қосымша Ә алынды) көрсетілген, акционерлік қоғамының қаржылық жағдайын және табыстылық деңгейін Дуйсенбаев К.Ш пікірінше қолданылатын көрсеткіштер негізінде талдау кесте-2 көрсетілген [8, 60-72б.]

Қызмет бабындағы іссапар дегеніміз – тұрақты жұмыс орнынан тыс жерге басқарушы бұйрығымен қызметкердің жіберілуі

Іссапарда өндірістік қажеттілік туындағанда, қолма-қолсыз есеп айырысу түрі жылдам болып келмейді (шұғыл іссапар болса), мейманхана аударымдармен жұмыс істемейді, төсек орын да сондай, қосымша шығындар (билеттерді сатып алудан басқасы, бірақ ол еңбекті көп қажет ететін процесс) нақты ақшамен төленеді.

Жеке және құқықтық тұлғалардан тауарды сатып алғаны үшін есеп беруге тиісті тұлғалармен есеп айырысу, ҚР территориясында және де шетелге іссапарға жіберілген қызметкермен есеп айырысу, материалдық зиянды орнын толтыру бойынша есеп айырысу, өкілетті шығындарды есептеудің аналитикалық синтетикалық есептері қарастырылған.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қолданылған әдебиеттер тізімі

1. ҚР “Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы” заңы 28.02.2007 N 234-III
2. ҚР 12.06.2001 №209-II “Салықтар және бюджетке төленетін басқадай міндетті төлемдер туралы ” Кодексі (26.03.2007)
3. ҚР Үкіметімен бекітілген 22. 09. 2000 ж. №1428 “Мемлекеттік бюджет қаржысының асырауындағы мемлекеттік мекеме қызметкерлерін, сонымен қатар ҚР Парламентінің депутаттарын ҚР территориясында іссапарға жіберу туралы ережелерін бекіту туралы” қаулысы
4. ҚР Үкіметімен бекітілген 24.12.2001 N 1677 “Өкілетті шығындар нормаларын және салық салынатын табысты анықтау барысында ұсталымдарға жататын, Қазақстан Республикасынан тыс жерде іссапарда болған уақытына төленетін, тәулік ақысын бекіту туралы ” Қаулысы
5. Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі - www.zakon.kz
6. Халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттары № 21
7.  ҚР “Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы” заң, 10.12.1999 ж. №493-I (түзетулер мен қосымшалармен) – www.zakon.kz
8. Библиотека бухгалтера и предпринимателя - 2004ж – N9
9. Дуйсенбаев К.Ш., Төлегенов Э.Т., Жұмағалиева Ж.Г. Кәсіпорын қаржылық жағдайын талдау. Оқу құралы - Алматы: Экономика, 2001ж.
10. Бухгалтерский и налоговый учет в Казахстане /Учет товарно-материальных запасов, расчетов с подотчетными лицами, дебиторской задолженности, НДС 1,ТОО Издательский дом «БИКО» Алматы, 2007
11. Назарова В.Л. Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есеп. Оқу құралы - Алматы: Экономика, 2005
12. Кеулімжаев Қ.К., Әжібаева З.Н., Құдайбергенов Н.А. Бухгалтерлік есеп принциптері.  Оқу құралы - Алматы: Экономик'С, 2003
13. Нидлз Б., Андерсон Х., Колдуэл Д. Принципы бухгалтерского учета.­ М: Финансы и статистика,1994
14. Путеводитель бухгалтера – 2 – Алматы, 2004
15. Самоучитель по бухучету и налогообложнию. – Издательский дом “БИКО”, 2007-12-07
16. Э. О. Нурсеитов, Д. Э. Нурсеитов Практика бухгалтерских расчетов. Справочное издание – Алматы, 2007
17. Типовой план счетов бухгалтерского учета. – ЦДБ, Алматы, 2007, 8-9 б. –   www.buh.kz