Инновациялық жаңашылдықты енгізу банк қызметін жетілдірудің басты факторы ретінде

Банктің міндеттері мен құқықтары;

1) Клиентті «Интернет-банкинг»  жүйесінде тіркегеннен кейін  осы Шарттың 7-тармағына сәйкес  қызметтер көрсететін Банктің web-сайтының  тиісті түрде жұмыс істеуін  қамтамасыз ету;

2) Клиенттің «Интернет-банкинг»  жүйесінде операция жүргізуіне қол жеткізуді тоқтатуы және кедергі жасауы мүмкін болатын жүргізілетін техникалық жұмыстар туралы Клиентті хабардар ету;          

3) Клиент осы Шарт талаптарын, Қазақстан Республикасының қолданыстағы  заңнамалары талаптарын сақтаған  жағдайда Клиенттің электронды құжаттарын орындау;  

4) Клиенттің «Интернет-банкинг»  жүйесінде жүргізілген ақша аудару  туралы электронды құжаттарын  Банкке құжаттар түскен күннен  кейінгі келесі банктік күннен  кешіктірмей орындау. Бұл ретте  салықтарды және бюджетке төленетін басқа міндетті төлемдерді аудару үшін Қазақстан Республикасының Салық кодексінің 581-бабының 7) тармақшасына сәйкес салықтарды және бюджетке төленетін басқа міндетті төлемдерді салық төлеуші – Клиенттің банк шотынан ақшаны есептен шығару операциясы жүргізілген күні аударады. 
          5) Алынған, жүргізілген және бас тартылған электронды төлем құжаттарын электронды есепке алу журналында тіркеу;

6) Клиентті «Интернет-банкинг»  жүйесін пайдалану нұсқаулығымен web-сайтта қажетті анықтамалық  материалды орналастыру арқылы таныстыру; 
          7) Банк Тарифтерінің өзгертілгені туралы «Интернет-банкинг» жүйесі арқылы көрсетілетін банктік қызметтер бойынша жаңа Тарифтер күшіне енгенге дейін кемінде 10 банктік күн бұрын хабарлау;

8) Клиент бастамасымен қызмет  көрсетуді тоқтату;

9) Клиент операциялары бойынша  құпияны сақтау және олар бойынша  мәліметтерді үшінші тұлғаларға  тек Қазақстан Республикасының  қолданыстағы заңнамасымен қарастырылған  жағдайларда және шекте ғана  беру. 
          1) Мынадай жағдайларда Клиенттің қол жеткізуін уақытша оқшаулау немесе орындалған операцияларды тоқтата тұру:

- Егер Банк пікірінше, мұндай  шара «Интернет-банкинг» жүйесінің  қауіпсіздігін қамтамасыз ету  үшін қажет болса;

- өзінің авторизациялау көрсеткіштері (пайдаланушының аты, паролі) туралы ақпаратты басқа тұлғаларға бергені анықталған жағдайда. Бұл ретте Банк Клиент жүргізген операциялар үшін, мұндай ақпараттың басқа тұлғаларға берілгені анықталғанға дейін жүргізілген операциялар үшін жауапкершілік арқаламайды, өйткені оларды Клиент жүргізген болып есептеледі; 
          - тиісті шотта жасалатын операция үшін Банк сыйақысын төлеуге ақша жеткіліксіз болса;

- Клиент жүргізілетін операцияның  деректемелерін толық (дұрыс) көрсетпеген, оны жүргізу кезеңін сақтамаған, жүргізілетін операция Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес болмаған жағдайда; 
          - Дербес парольді 3 (үш) реттен артық дұрыс енгізбегенде және мұны қауіпсіздік жүйесін бұзу ретінде қарастыру;

           - Төлем карточкасының жаңа нөмірі қайта тіркелмеген болса;          

- Үш айлық биллингтік кезең  үшін комияссия төленбесе; 
          2) филиалдардың құрылымдық бөлімшелерінде немесе Банктің сайтындағы өзгерістер туралы Клиентті алдын-ала хабардар ете отырып, Шартты және Банк Тарифтерін бір жақты тәртіппен өзгерту; 
          3) Клиенттің Банк алдындағы осы Шарт бойынша кез келген берешегін Банкте ашылған Клиенттің кез келген шоттарынан мұндай банк шоттарын тікелей дебеттеу арқылы алып алу;          

4) Банк пікірінше, «Интернет-банкинг»  жүйесінің қауіпсіздігі рәсімін бұзу немесе бұзуға әрекет жасалған жағдайда ақша аударуды тоқтата тұру; 
          5) Бағдарламалық жасақтаманы ауыстыру және алдын-ала тексеру жұмыстарын жүргізу үшін «Интернет-банкинг» жүйесінің жұмысын уақытша тоқтату.

Клиенттің міндеттері мен құқықтары;

1) Банктің «Интернет-банкинг» жүйесінде  операциялар жүргізуге қол жеткізуге  рұқсат берумен байланысты қойылған  талаптарын орындау; 
          2) «Интернет-банкинг» жүйесінде операциялар жүргізілгені үшін Банк Тарифтеріне сәйкес комиссиялық сыйақы төлеу;

3) өзінің авторизация көрсеткіштері (пайдаланушының аты, паролі) туралы  ақпаратты басқа тұлғаларға жарияламау/бермеу. Бұл ретте мұнымен байланысты  пайда болатын барлық шығыстар  мен залалдарды Клиенттің өзі  дербес төлейді және Банктен  оның орнын толтыруды талап етуге құқығы жоқ; 
          4) Дербес компьютерді Интернет жүйесіне қосуды қамтамасыз ету; 
          5) «Интернет-банкинг» жүйесі арқылы операция жүргізуге қол жеткізуді оқшаулау мақсатымен Клиенттің банк шоттарына «Интернет-банкинг» жүйесі арқылы санкцияланбай қол жеткізілгені анықталғаны немесе санкцияланып қол жеткізілгені күдікті екені туралы Банкті дереу хабардар ету; 
          6) Осы Шарттың 13 және 25 тармақтарында көрсетілген жағдайларды реттеу үшін өз шоттарының жай-күйін бақылау;

7) «Интернет-банкинг» жүйесін пайдалануды «Интернет-банкинг» жүйесін пайдалану нұсқаулығына толық сәйкестікпен іске асыру; 
          8) Қауіпсіздік ережесін және «Интернет-банкинг» жүйесін пайдалану ережесін сақтау, жұмыстың әрбір сеансынан кейін «Интернет-банкинг» жүйесімен жасалатын жұмыс үшін ашық болған Интернет желісіне қосудың барлық сессияларын жабуды қамтамасыз ету;

9) Төлем жүргізу қажет болғанда  Банктің қолданыстағы Тарифтеріне  сәйкес ақы төлеу және комиссиялық  сыйақы төлеуге арналған жеткілікті  ақша сомасымен қамтамасыз ету;

Клиент осы арқылы Клиенттің Шарт бойынша берешектерінің барлық сомасын, «Интернет-банкинг» жүйесін пайдаланғаны үшін берешекті және Банк Тарифтерімен қарастырылған басқа комиссияларды төлеу бойынша берешекті қоса, Клиенттің Банкте ашылған барлық шоттарынан мұндай банк шоттарын тікелей дебеттеу арқылы Банктің алып алуына өзінің келісімін береді. 
        1) «Интернет-банкинг» жүйесі арқылы осы Шартта қарастырылған жағдайларда операциялар жүргізу;

2) Банктен осы Шарт бойынша  міндеттемелерін тиісті түрде орындауды талап ету;

3) Банкке «Интернет-банкинг» жүйесінің  қызметтері үшін сыйақы сомасын  Банк Тарифтеріне сәйкес сөзсіз  тәртіппен төлеу;

4) «Интернет-банкинг» жүйесі қызметінен  бас тарту.

Банк пен Клиенттің жауапкершілігі;

22. Банк пен Клиент осы Шарт бойынша міндеттемелерін орындамағаны немесе тиісті түрде орындамағаны үшін Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес жауапкершілік арқалайды. 
           23.осы Шарт міндеттемелерін бұзғаны үшін Банк пен Клиент нақты залал мөлшерінде және Банктің немесе Клиенттің кінәсі бар болғанда ғана өзара жауапкершілік арқалайды.

24.Банк пен Клиенттің өз міндеттемелерін  ішінара немесе толық орындамауы  тежеуге келмейтін күштер: өрт, жер  сілкінісі, электр қуатын берудің  үзілуі және басқа Банк пен Клиент бақылауынан тыс жағдайлардың салдарынан болса олар жауапкершіліктен босатылады.

25.Банк Клиенттің банктік шоттарынан  ақшаны уақытында немесе дұрыс  есептен шығармағаны/есепке алмағаны  үшін Қазақстан Республикасының  қолданыстағы заңнамасына сәйкес жауапкершілік арқалайды. 
          26.Банк мынадай жағдайларда жауапкершілік арқаламайды:

1) Клиенттің бағдарламалық жасақтамасының  және компьютерінің әртүрлі вирустармен  және басқаша бүліну қауіпсіздігі  үшін; 
           2) Егер Клиент шоттарына тыйым салынған болса немесе ол бойынша операцияларды Клиент осы Шартта қарастырылған тәртіппен және Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес тоқтата тұрған болса Клиент өкімін орындамау;

3) «Интернет-банкинг» жүйесінде  қызмет көрсетуге қажетті үшінші тұлғалар қамтамасыз ететін құралдар, өнімдер және қызметтер (Интернетке қол жеткізу провайдері және басқалар) үшін;

4) Клиенттің Банкті өзінің жүйеге  қол жеткізу көрсеткіштерінің  жоғалғаны (жария болғаны) туралы, дұрыс  жүргізілмеген операциялар туралы және банктік шоттарға санкцияланусыз қол жеткізуге жасалған әрекеттер (немесе мұндай қол жеткізудің болғаны) туралы уақытында хабарламағанының салдары үшін;

27. «Интернет-банкинг» жүйесіне  үшінші тұлғалардың санкцияланусыз  қол жеткізуі салдарынан пайда болған залал үшін жауапкершілік кінәлі тарапқа жүктеледі.

28. Осы Шарт бойынша барлық  даулар мен келіспеушіліктер  келіссөздер жүргізу арқылы реттелуі  тиіс. Келісімге келмеген жағдайда  Қазақстан Республикасының қолданыстағы  заңнамасына сәйкес сот органдарында шешілуі тиіс.

29. Осы Шартта айтылмаған қалған  мәселелер бойынша Банк пен  Клиент басқа бекітілген шарттарды  және Қазақстан Республикасының  қолданыстағы заңнамасын басшылыққа  алады.

30. Осы Шарт Банктің Клиенті  талаптарды «Интернет-банкинг» жүйесінде тіркелуді растау арқылы қабылдаған сәттен бастап күшіне енеді және мерзімсіз әрекет етеді. Банк пен Клиент Шарттан бас тартуға құқылы. Шарт Клиенттің Банктегі барлық банк шоттары жабылған жағдайда – соңғы банк шоты жабылған күннен бастап бұзылған деп есептеледі. Сондай-ақ Шарт төлем карточкасының әрекет ету мерзімі аяқталған және жаңа мерзімге карточка шығарылмаған және/немесе Клиент «Интернет-банкинг» жүйесінен ажыратылған және/немесе төлем карточкасын беру және қызмет көрсету туралы шарт бұзылған жағдайда – соған сәйкес төлем карточкасының әрекет ету мерзімі аяқталған, «Интернет-банкинг» жүйесінен ажыратылған және/немесе төлем карточкасын беру және қызмет көрсету туралы шарт бұзылған соң бұзылған деп есептеледі. Банк пен Клиент өздерінің барлық міндеттемелерін орындағаннан кейін Шарт өз әрекетін тоқтатады.

 

3 Инновациялық жаңашылдықты енгізу банк қызметін жетілдірудің басты факторы ретінде

 

 

3.1 Инновациялық қызметтің негізі - электронды  карталар айналымы    

 

 

Қазақстан банктері   мынадай карточкалар типтерін ұсынады: Personal Card; Gold Card; Company Card; Platinum Card (Platinum Card тек АМВ және  «БТА» АҚ ұсынады). Банк карточкалары бойынша қосымша қызметтер мен комиссиялық алымдар ұсынылады. Қосымша қызметтерге карточкаларды қайта қалпына келтіру және қосымша карточкаларды жасау  кіреді. «Альянс Банк» АҚ карточкаларды жеткізуде пайда болатын, әр карточкаға $50 АҚШ, тасымалдық және шабармандық қызметке төлем алады Егер Amro Bank жоғалған немесе оқшауланған карталарды ақысыз қалпына келтірсе, онда  «Қазкоммерцбанк» АҚ ол үшін 100 АҚШ долларын алады. Соңғысы IAPA карточкасын шығарады, оны ақысыз жасайды және жылдық комиссиялық алым 100 АҚШ долларын құрайды.

Қазақстандық тұтынушыларға ең таныс карточканың түрі – ол VISA карточкалары. Нарықтың осы секторы банктер арасында көп таралған және Қазақстандағы ең ескісі болып табылады.  Онда карточкалар  эмиссиясымен айналысатын, барлық банктер бар. Банктер карточкалардың мына түрлерін ұсынады: VISA Electron; VISA Classic; VISA Business; VISA Gold.

Банктер бойынша жылдық комиссиясымен карточка шығарудың орташа бағасы бірдей, бірақ кейбір банктер бұл соманы бөледі. Ал кейбірлері жылдық бағасына карточканы шығару құнын қосады. Негізінен карточкалардың бағасы сақтандыру депозиттері бойынша және қосымша карточканы дайындау  бағасы бойынша ерекшеленеді. 

Жоғарыда келтірілген мәліметтерден, бұл секторда  ABN Amro Bank күрт өзгешеленетіні көрінеді. Банк жақын арада Қазақстанның карточкалар нарығына шықты және оның белгілі үлесін алуға тырысуда. Ең қымбат ұсыныстар «Қазкоммерцбанк» АҚ шығады, өйткені олар негізінен ірі клиенттермен жұмыс істейді.  

Eurocard/MasterCard (EC/MC) карточкалары біздің  нарықта нашар дамыған. Бұл алдымен, бұл жүйеге ену және ондағы  сертификаттау процесі,  VISA кіру  мен сертификаттауға қарғанда, күрделірек жүретінінмен байланысты. Қазақстанда бұл карточкаларды тек «Қазкоммерцбанк» АҚ мен   «Альянс Банк» АҚ ғана ұсынады. Банктер карточкалардың мына типтерін ұсынады: Cirrus/Maestro; EC/MC Mass; EC/MC Business; EC/MC Gold.

Карточкалардың бағаларымен жағдай  VISA карточкаларының жағдайына ұқсас. Карточка шығару мен жылдық комиссия алымы бағасы бірдей, негізгі айырмашылық – сақтандыру депозитінің мөлшерінде.

Мәліметтерден көрінгендей, нарықтың бұл секторы өте тар, онда тек екі банк қана көрінеді, бірақ мұнда да ең қымбаты «Қазкоммерцбанк» АҚ болып табылады. Карточкаларды шығара отырып, әрбір банктің стандартты жиынтықтан өзгешеленетін,  өзінің ерекшелікті өнімі болады, бірақ дегенмен де  банк саясатының негізгі принциптерін сақталады. Ондай ерекшелікті карточкалар болып табылатындар:

 

Кесте 10

Eurocard/MasterCard (EC/M) карточкалары бойынша  шарттар

Карточкалардың банк – эмитенті	Карточкалардың жасалуы	Жылдық комиссия	Қосымша карточкалар-ды жасау	Карточкаларды артық шығару	Сақтан-дыру депозиті
Cirrus/Maestro International
АҚ 'Қазкоммерцбанк»	5$	5$	5$	5$	жоқ
АҚ «Альянс Банк»	4$	Жоқ	50%	2$      Жеке тұл. 5$ - заңды тұл.	Жоқ
ЕС/МС MASS
АҚ 'Қазком-мерцбанк»	20$	20$	20$	20$	500$
АҚ «Альянс Банк»	30$-негізгі, 15$ -қосым..	жоқ	50%	5S	1000S
ЕС/МС Business
АҚ «Қазком-мерцбанк»	50$	50$	50$	50$	3000S
АҚ «Альянс Банк»	100$	жоқ	50%	10$	2000$
ЕС/МС Gold
АҚ«Қазком-мерцбанк»	100$	100$	100$	100$	5000$
АҚ «Альянс Банк»	200$- негіз. 130$-қосым..	жоқ	50%	15$	3000S
Ескерту - www.nationalbank.kz [32].