Маркетингті жоспарлаудың мәні мен мазмұны

талдауына келетін болсақ,ол келесі кестеде берілген:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 7 Кесте.«Қант»ААҚ-ның қызметіне SWOT-талдауы

 

Әлді жақтары -Экономикалық өсуге байланысты кәсіпорынның дамуы -Капитал мөлшері -Персоналдардың біліктілігі -Ұйымдық құрылымы -Сапа менеджмент жүйесінің дамуы -Жұмыс тәжірибесінің молдылығы	Әлсіз жақтары -Корпоративті мәдениеттің төмендігі -Мәдени іс-шараларға көп көңіл бөлуі -Жалақының аз болуы -Маркетинг саясатының нашарлығы -Ақпарат базасының  әлсіздігі
Мүмкіндіктері -Нарықтағы үлесін  жоғарлата алу  -Филиалдар торабын ашу -Бәсекеге қабілеттігін  арттыру -Жоғары және жаңа  технологияларды енгізу	Қауіп-қатерлер -Саяси тәуекелдер -Бәсекелестер -Табиғи қауіп-қатер

Ақпарат көзі: «Қант»ААҚ-ның  деректері бойынша

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

III-Кәсіпорынның стратегиялық жоспарын әзірлеу

3.1 Кәсіпорынның даму жоспарының негізгі бөлімдері мен көрсеткіштері

 

Кәсіпорынның даму жоспары  мынадай бөлімдерден тұрады:

•   Өнеркәсіп өнімін шығару жоспары (өндірістік бағдарлама) - негізгі бөлім болып саналады. Бұл бөлімде  әртүрлі  өнімдерді  құндық және табиғи өлшемдерде      шығару     жоспарланады     және      өнім      сапасын      арттыру қарастырылады. Сонымен бірге кәсіпорындарды мамандандыру,  шоғырландыру, жинақтау, құрамдастыру жоспарланады.

•   Ғылым   мен   техниканы   дамыту   жоспары. Бұл   бөлімнің   негізгі  маңызы - ғылыми - техникалық   прогресті   жылдамдату, ғылыми - зерттеу жұмыстарын  жоспарлау, таза  өнімдерді   шығаруды  жоспарлау, прогрессивті технологияларды  қолдану, өндіріс    процесін  автоматтандыру, автоматтандырылған      басқару     жүйесін      қолдануды      жоспарлау,   еңбекті ғылыми  түрде  ұйымдастыру.Бұл      бөлімге       стандарттандыру      мен метрологиялық  өлшемдерді   жоспарлау  да  жатады. Ғылым   мен   техниканы дамыту   жоспарының   көрсеткіштері:   өндірісте   жаңадан   шығарылған   өнім, еңбекті   механикаландыру   және   автоматтандыру   деңгейі, жұмысшылардың санын    салыстырмалы    түрде     азайту,  өндірістің    техникалық   жағдайын жақсарту   арқылы   еңбек   өнімділігін   арттыру   және тауар   өнімнің   өзіндік құнын    азайту, өнімнің   сапасын   арттыру,құрал - жабдықтарды, материал сыйымдылығын, табиғи    өлшемдегі    еңбек    өнімділігін қолдану    және т.б. жатады.

•   Өндірістің      экономикалық  тиімділігін      арттыру      жоспары.   Бұл жоспарда     өндірістің     экономикалық     тиімділігін     арттырудың     жалпы көрсеткіштері - нақты еңбекті, негізгі қорларды, айналым қорларын, күрделі қаржыны,   материалдық   ресурстарды   қолдану   көрсеткіштері беріледі. Бұл бөлімнің  негізгі   көрсеткіштері - жалпы  және таза  өнімді   өндіру  қарқыны, ортақ   тұрақтылық, еңбек   өнімділігінің   өсу қарқыны, қор   сыйымдылығы, айналым   қорларының   айналысы, капитал   сыйымдылығы   және  материал сыйымдылығы.

•   Күрделі     қаржы     және     күрделі     құрылыс     жоспары.  Ол     жаңа кәсіпорындар    салуды, кәсіпорындарды    кеңейту    және қайта    құруды, ірі цехтар    мен    объектілерді    кеңейтуді, өнеркәсіпті    техникалық    қамтамасыз етуді,   өндірістің     технологиясын     дамытуды,      механикаландыру мен автоматтандыруды  қамтиды. Негізгі көрсеткіштері- өндірістегі  негізгі корлар мен өндірістік қуаттарды іске қосу, жеке объектілер мен   өндірістік базаларды    салу, өндіріс    қуатының    өсімі, күрделі    қаржылардың көлемі, құрылыс - монтаж жұмыстарының көлемі, аяқталмаған өндірістің көлемі.

•   Материалдық-техникалық қамтамасыз ету жоспары. Оған өнеркәсіп өнімдерін      шығаруға     кететін      шығындарды      есептейтін      материалдық есептеулер   жүйесі    жатады. Өндірістік   өнеркәсіпке    қажетті    материалдық ресурстарды     нормалар    мен     нормативтерді     қолдану       арқылы есептеп шығарады. Бұл жоспарда шикізат, материал, отын, энергия және т.б. үлестік шығындарын азайтудың жолдары   қарастырылады.

•  Еңбек    және    кадрлар    жоспары. Бұл    жоспар    өндіріс    көлемі ұлғаюының   және   оның   тиімділігін   арттырудың   негізгі   белгісі   ретінде өнімділігін  жүйелі  түрде ұлғайтуды қарастырады.Еңбек  өнімділігінің көрсеткіші    салыстырмалы    бағадағы    нормативтік    таза   өнімнің   жылдық көлемін     өндірістік     жұмысшылардың     орташа     санына     бөлу     арқылы анықталады.  Мұнда    жұмысшылардың    орташа     еңбекақысы     саны     мен қосымша өндіріске қажетті жұмысшылар саны белгелінеді.

•   Өндіріс   шығындары жоспары. Бұл жоспардың  мақсаты - өндіріске кететін  шығындардың  көлемін  анықтап, осы  арқыльі  өндірістен  алынатын пайданың көлемін  табу және материалдық, еңбек және қаржы ресурстарын пайдалы түрде қолдану.

•   Қаржылық      жоспар   (қаржы). Қаржы жоспарында  мынадай көрсеткіштер көрсетіледі - айналым қорларын есептеу, олардың айналымын тездету,   кәсіпорынның   мемлекеттік   бюджетпен   қарым – қатынасы,   негізгі өндіріс қорларын салу және қолдану, пайданы есептеу. Қаржы жоспарының маңызды бөлімі - несие жоспары.

•   Кәсіпорын ұжымының элеуметтік даму жоспары. Жұмысшылардың әлеуметтік   даму   жоспары. Жұмысшылардың   әлеуметтік   жағдайын, еңбек жағдайын, демалысын ұйымдастыруда жоспарлау шаралары қарастырылады.

•   Табиғатты   қорғау   және табиғат   ресурстарын   пайдалы   қолдану жоспары. Су ресурстарын, жер ресурстарын минералдық ресурстарын және әуе бассейін сақтау мен дұрыс қолдану жатады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.2.Фирма өсу жолының  стратегиялары

 

Стратегиялық жоспарлау  бар өндірістерді бағалаумен қатар, фирма келешекте қандай өндірістерді иеленгені, қандай өрістерге өз күштерін жұмсау керектігін ашуы керек. Фирманың өсу жоспарын мына мысал арқылы көрсетелік: «Модерн паблишинг компани» баспасы ай сайын тиражы 300 мың дана денсаулық проблемасына арналған жетекші журнал шығарады. Фирманың маркетингілік орталығын тұтынушылар ұнатымы, жаңа бәсекелестердің пайда болуы және баспа шығыны көзқарасы бойынша алатын болсақ, өте өзгермелі. Фирма келешек он жылға өзінің өсу жоспарының кешенін дайындауға тырысуда.

Өсу стратегиясын үш деңгейде өткізілген талдау негізінде дайындауға болады. Бірінші деңгейде фирманың қазіргі жұмыс масштабында пайдалана  алатын мүмкіншіліктерін анықтайды (интенсивті өсу мүмкіншіліктері). Екінші деңгейде маркетинг жүйесінің басқа салаларымен интеграциялану мүмкіншіліктерін анықгайды (интеграциялы өсу мумкіншіліктері). Үшінші кезеңде сала шегінен тыс мүмкіншіліктерді анықтайды (диверсификациялы өсу мүмкіншіліктері). 1 кесте осы үш бағыттың әрқайсысында өсудің нақтылы мүмкіншіліктері туралы түсінік береді.

8 кесте. Өсу мүмкіншіліктерінің негізгі бағыттары

Интенсивті өсу	Интеграциялы өсу	Диверсификациялы өсу
Нарыққа тереңдеп кіру	Регрессивті интеграция	Концентрациялы диверсификация
Нарықтың шекарасын  кеңейту	Прогрессивті интеграция	Горизонтальды диверсификация
Тауарды жетілдіру	Горизонталды интеграция	Конгломератты диверсификация

 

Ақпарат көзі:1,430 бет

ИНТЕНСИВТІ ӨСУ. Интенсивті өсу фирма өзінің қазіргі тауарларына және нарықтарына тән мүмкіншіліктерді аяғына дейін пайдаланбаған жағдайда  өзін  өзі ақтайды. Интенсивті   өсу    мүмкіншіліктерін ашу   үшін

И.Ансофф «Нарықтың және тауардың өркендеу торы» деп атақ алған ыңғайлы әдісті пайдалануды ұсынған. Мысал ретінде келтірілген мұндай тор интенсивті өсу мумкіншіліктерінің үш негізгі түрлерін көрсетеді.

1. Нарыққа терең түрде  ену. Фирманың агрессивті маркетингті  пайдаланып өзінің бар тауарларын қазіргі нарықтарда өткізуді өсіру мүмкіншіліктерін іздестіруі. Ол үшін «Модерн паблишинг компани» баспасы, мүмкін:

а) қазіргі басылымға  жазылушыларды ынталандырып, олардың  өз достарына

сыйлық ретінде басылымға  жазылу даналарын көбейтуі;

ә)өз   басылымын   денсаулық   проблемаларына   арналған   журналдардан

артықшылығын көрсетуі не оның төмен бағамен ұсыну арқылы бәсекелестер

басылымдарына жазылушыларды өзіне тартуы;

б)жаңа потенциальды жазьшушыларды, демек, қазіргі кезде денсаулық

туралы  журналдарды  оқымайтын,   бірақ  демографиялық  пішіні  қазіргі

жазылушыларға ұқсас жазылушыларды жасақтауға тырысуы;

2. Нарық шекарасын  кеңейту. Фирманың қазіргі бар  тауарларды жаңа нарықтарға енгізу  аркылы өткізу қабілеттерін кебейту талабы. Ол үшін «Модерн паблишинг компани», мүмкін:

а) бұрын журналды таратылмаған жана географиялық-аймақтық, бүкілұлттық не халықаралық нарықтарда тарата бастау;

ә)журналға жаңа қажетті келбет беру арқылы нарықтың жаңа сегменттеріндегі жазылушыларға ұнамды ету;

в)журналды жаңа сегментке, кәсіпорындар, мекемелер нарқына, мысалға, ауруханаларға, дәрігерлердің қабылдау бөлімдеріне, денсаулық клубтарына сатуды жолға қою;

3.Тауарды жетілдіру. Фирманың қазіргі бар нарықтарда жаңа не жетілдірілген тауарларды ұсыну арқылы өткізуді өсіру талаптары болып саналады. Ол үшін «Модерн паблишинг компани», мүмкін:

а)бұрынғы журналдан айырмашылығы бар денсаулық проблемаларын қызықтайтын оқырмандарға ұнайтын жаңа журнал шығару;

ә)денсаулық проблемасына арналған журналдың әртүрлі аймақты түрлерін шығару;

б)оқығанды онша ұнатпай, тыңдауды ұнататын аудитория үшін ай сайын журналдың кассетті вариантын шығару.

ИНТЕГРАЦИЯЛЫ ӨСУ.Интеграциялы өсу жұмыс өрісінің позициясы мықты жағдайда не фирма сала шегінде алға, артқа не горизонтальды ауысу арқылы қосымша пайда келтіретін жағдайда өзін өзі ақтайды. Регрессивті интеграция фирма өз жабдықтаушыларын қол астына алғысы келетіні не оларды қатаң бақылауға алуға тырысуы болып саналады. Жабдықтау жүйесін бақылауды күшейту үшін «Модерн паблишинг компани» баспасы қағазбен жабдықтайтын фирманы не баспаны сатып алуы мүмкін. Прогрессивті интеграция фирма тарату жүйесін өз қол астына алуға не қатаңырақ бақылауға алатын жағдай болып саналады. «Модерн паблишинг компани» баспасы журналдарды көтерме тарату кәсіпорнын не жазылу бюроларын сатып алуды пайдалы деп табуы мүмкін. Горизонтальды интеграция фирманың бірқатар бәсекелес кәсіпорындарын сатып алғысы не қатаң бақылауға қойғысы келетін жағдай. «Модерн паблишинг компани» басқа денсаулық проблемаларына арналған журналдарды түбірімен сатып алуы мүмкін.

ДИВЕРСИФИКАЦИЯЛЫ ӨСУ. Диверсификациялы өсу, сала фирманың одан әрі қарай өсуіне мүмкіншілік бермейтін жағдайда не өсу мүмкіншілігі сала шегінен тыс ұнамдырақ жағдайда өзін өзі ақтайды. Диверсификацияда фирма кез келген кездейсоқ мүмкіншіліктерге жабыспауы керек. Компания өзінің жиналған тәжірибесін пайдалануға болатын не өзінің бар кемістіктерін жоюға көмектесетін бағыттарды ашуы қажет. Диверсификацияның үш түрі болады:

1.Шоғырланған диверсификация, демек, өз номенклатурасын фирма тауар-ларына    техникалық    не    маркетингілік    көзқарасы   жағынан    ұқсас тауарлармен толықтыру. Дағдылы жағдайда, бұл тауарлар жаңа клиенттер класының назарын аударады. Мысалға, «Модерн паблишинг компани» баспасы жұқа мұқабалы кітап өндірісін сатып алып және оларды сатуға өз журналдарын сату   үшін   жолға   қойылған   дистрибьюторлар   жүйесінің   артықшылығын пайдалануына болады.

2.Горизонтальды  диверсификация,  демек,   өз   ассортиментін   қазіргі шыға-рып отырған тауарлармен ешқандай қатысы жоқ, бірақ бар клиенттерді қызықтыруы мүмкін бұйымдармен толықтыру. Мысалға, «Модерн паблишинг компани»   баспасы   өзінің   денсаулық   проблемасына   арналған   журналына жазылушылар мүше болады деген мақсатта өзінің денсаулық клубын ашуы мүмкін.

3.Конгломератты   диверсификация,   демек,    ассортиментті    фирма техно-логиясына не оның қазіргі тауарларына және нарықтарына ешқандай қатысы жоқ бұйымдармен толықтыру. «Модерн паблишинг компани»баспасы жеке пайдалану компьютерлерін шығару, жылжымайтын тауарларды сатуға жеңілдік    беру    не    тез    қызмет    атқару    арқылы    қоғамдық    тамақтану кәсіпорындарын ашу сияқты жаңа жұмыстар өрісімен айналысқысы келуі мүмкін.

 

 Маркетингті жоспарлау

Фирманың стратегиялық жоспары ол қандай өндірістермен айналысатынын және бұл өндірістердің міндеттерін баяндайды. Енді олардың әрқайсысына жекеленіп нақтыланған жоспарды дайындау кажет. Егер өндіріс бірнеше ассортименттік топтарды, бірнеше тауарларды, маркаларды және нарықтарды қамтитын болса, онда олардың әр позициясына жеке жоспар дайындалуы керек. Сондықтан біздер өндіріс жоспарларымен, тауарды шығару жоспарларын, маркалы бұйымдарды шығару жоспарларымен, нарықтағы әрекеттер жоспарларымен кездесеміз. Бұл жоспарлардың бәрін бір терминмен – «маркетинг жоспары» деп атаймыз. Маркетингілік жоспар-дың негізгі тарауларына және маркетинг бюджетін дайындаудың бірізді кезеңдеріне тоқталық.