Дипломатиялық өкілдіктің және оның қызметкерлерінің артықшылықтары мен иммунитеттері

Ізгі қызмет және  делдалдық  орта ғғ бастап  кең  таралған, және 1907 жылы Гаага конвенциясында да  көрініс тапқан. Ізгі  қызмет пен   делдалдық көрсетуде үшінші  тарап  инициатор болып, өзінің  дауды  шешудегі  тиімді шарттарын  ұсынады, қысымды бәсеңдетеді, бірақ оның  дауды  нақты  шешуі,  тараптар үшін міндетті болып табылмайды.

Бақылаушы да тараптар арасындағы қысымды  бәсендетіп, бұрын қабылданған келісімдердің  орындалуын қадағалап отырады.

Қақтығыстарды реттеудің негізгі принциптеріне тоқталып кетейік. Біртіндеу» (постепенность) принципі қақтығысты реттеу процесіндегі маңызды шарт болып табылады. Біртіндеу принципі тараптарды дайындауға рұқсат етеді: көзқарастарды білу, шешімнің әртүрлі нұсқаларын қарастыру, сосын барып, түпкілікті шешімге келуді қарастырады. Одан басқа да бертіндеу принципі тараптардың бір-біріне деген сенімін арттырады. Бір келісімге  келгеннен кейін, олар  екішісіне  көшеді. «Біртіндеу»  принципі әрқашанда   қолданыла бермейді, егер де оқиғалар тез қарқынмен дамып кетсе, қақтығысты  біртіндеп реттеу жолдары орынсыз болып қалады береді.

         Келіссөздер – дипломатиялық  қызметтің негізгі формаларының  бірі болып табылады. Халықаралық  келіссөздер көптеген халықаралық  мәселелерді шешудің негізгі құралы ретінде шыға алады.

Келіссөздер қалай табысты  бола алады?

Біріншіден, мүшелер тек өзінің ғана  емес, сондай-ақ партнелердің мүдделерін де ескеру керек және  де өзінің көзқарастарын идеалды көзқарас деп  қарамау керек.  Әрине олар өз  позицияларынан бас тарту керек дегенді білдірмейді; олар партнердің мүддесін ескеру керек.

Екіншіден, принципиалды әдіс адамдардың проблемалардан бөлек  болуын, адамдарға деген қатынастары  өте жұмсақ, проблемаға деген қатынастары  қатал, принципиалды болуы керектігін қарастырады.

Дауысы ырғағы сабырлы, берік аргументация, эмоцияның болмауы  келіссөздерде  қолайлы психологиялық климат тудырады.

Үшіншіден, өзаратиімді  шешімге жету үшін көптеген альтернативті  нұсқалар  болуы керек. Егер келіссөздер  қандай-да бір  тарапқа  тиімсіз  болса, олар кез келген сәтте үзілуі мүмкін, сондықтан альтернативалар  қоры болуы керек. Ал, нұсқалар қоры дайындық кезінде құрылуы керек. Әрбір жүмыс белгілі бір тактикаларды талап етеді.

Келіссөздерді қатаң  жүргізгенде адал емес әдістер де  қолданылады, мәселен алғашқы талаптарды  арттыру, бірақ олардың  жартысын кейінірек шегінудіруге болады. Ондай кезде өз позициясында да өтірікті  қолданады. Ол дегеніміз, салями әдісі партнерді өз позициясын бірінші  болып аштыруын қарастырады, ал өз  мақсаттары туралы ақпаратты, өте  кішкентай  порциямен білдіруді қарастырады (колбасаны өте жұқа кескендей «салями» принципі).

   Қорытындысында «конфликтті реттеу» дегеніміз не? Конфликтті реттеу элиталар арасындағы бейбітшілікті орнату дегенді білдіреді. Келіссөздер мен делдалдық, тараптардың ең жоғары деңгейінде (элиталар деңгейінде) жургізілуі мүмкін.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

 

1. Арыстанбекова А. Казахстан и ООН – А., 2002.
2. Борунков А.Ф. Дипломатический протокол в России и дипломатический этикет. - М., 1993.
3. Бжезинский З. Великая шахматная доска. - М., 1993. 
4. Вестник Мид СССР. – 1977. - № 4.
5. Вопросы истории. – 1977. - № 8. 
6. Вуд Дж., Серре Ж. Дипломатический церемониал и этикет. - М., 1993.
7. Гаджиев. К.С. Введение в геополитику. - М., 1998. 
8. Дипломатический вестник. – 1992. - № 6.
9. Дипломатический словарь. Т. І. – М., 1984. 
10. Документы внешней политики СССР. Т. ХVI. - М., 1990.
11. Жуковский И.И. Советская Консульская Служба. - М., 1989
12. Загорский А.В., Лебедева М.М. Теория и методология анализа международных переговоров. -  М., 1989.
13. Захарова Л.М. Коновалова А.А. Основы дипломатической и консульской службы. – Мн., 2001.
14. Исраэлян В.Л. Дипломаты лицом к лицу. - М., 1970.
15. Камбон Ж. Дипломат. - М., 1946.
16. Карягин В. Дипломатическая служба: вчера, сегодня, завтра. 1994. -№ 10.
17. Ковалев А. Азбука дипломатии. - М., 1993.
18. Курс лекций по дипломатической практике. - М., 1987.
19. Левин Д.Б. Дипломатия: сущность, методы и формы. - М., 1962.
20. Матвеев В.М. Дипломатическая служба Англии. - М., 1990.
21. Матвеев В.М. Дипломатическая служба США. - М., 1987. 
22. Молочков Ф.Ф. Дипломатический протокол и дипломатическая практика. - М., 1987.
23. Назарбаев Н.А. Критическое десятилетие – А., 2003
24. Никольсон Г. Дипломатия. - М., 1941.
25. Никифиров Д.С., Борунков А.Ф. Дипломатический протокол в СССР: принципы, нормы, практика. -  М., 1941.
26. Сатоу Э. Руководство по дипломатической практике. – М., 1947.
27. Советская дипломатия и поведение на переговорах в 1979-1988.
28. Токаев К.К. Дипломатия Казахстана. - А., 1996.
29. Усачев. И.Г. Советская дипломатическая практика. - М., 1980.
30. Фишер Р., Юри У. Путь к согласию или переговоры без поражения. - М., 1992.
31. Холопова Т.И., Лебедева М.М. Протокол и этикет для деловых людей. - М., 1994.
32. Челядинский А.А. Основы дипломатии. - Мн., 1997.
33. Чжен Кун Фу Геополитика Казахстана. – А.., 1994.

 

 

 

                

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған дерек көздер тізімі

 

1. Дипломатиялық қатынастар туралы Вена конвенциясы. 1961.
2. Консулдық қатынастар туралы Вена конвенциясы. 1963.
3. Внешняя политика Казахстана. Сб.статей. -А: Мид РК 1995.
4. Внешняя политика СССР. Сб. документов. Том 1-4. -М.,1953.
5. ҚР СІМ-нің мұражаты.
6. ҚР дипломатиялық қызметі туралы заңы. –А., 2002.
7. ҚР Конституциясы –А., 1995.
8. ҚР, Ресей, Белоруссия, Украина-ң ядролық қаруды таратпау туралы шарты. 1991.
9. ҚР Президентінің халыққа жолдауы. 1992.
10. Международное право в избранных документах. – М., 1957.
11. ООН. Сб. Статей. – М., 1956.