Шыдамдылық және оны тәрбиелеу әдістемесінің негіздері

 

Арнаулы шыдамдықтың дамуы үшін келесі әдістер қолданылады [17]:

 

1.         Толассыз  жаттығудың(біркелкі және айнымалы) әдістері;

 

2.         Ара қашықтықтың үзік жаттығуының(ара қашықтық және повторный) әдістері;

 

3.         Жарыс  және ойын әдістер. 

 

Жылдамдықтың шыдамдығының дамуы

 

Туралы жылдамдықтың шыдамдығының применительно к циклдік мінездің(шабыс, жүріс, малту, ескек, жүріс шаңғыларда, мініс велосипедте және т.п.) жаттығуы айту қабылда-. Көрінген олардан түрлі жылдамдықпен істеу біледі. Қалады кім ауудың тапсырынды жылдамдығын ұзақ, еш сырт қолдай ал- ана. Табиғи, не ара тәуелділік от ауудың жылдамдығының әртүрлі болады және жаттығудың орындалуының длительность еш ол биік соғұрлым кіші жұмыстың ұзақтығы қалады, қарамастан және наоборот.

 

Шыдамдық ғана көрсетіледі арада  ана уақиғада, қашан қажудың көріністерінде бар. Дәлелде-, не еш тәуір дамыт- жылдамдықтың шыдамдығының, соғұрлым соңыра барысында на ауудың көрсетілу бастайды қажудың көріністері және сияқты салдар осы жылдамдықтың төмендет- араны. демек, қарамастан және жылдамдықтың шыдамдығы ара алымдылықтың ана немесе өзге зонасында ғана сонда дамиды, қашан адам ара үдеріс кәсіптердің дейін қажу қажетті дәреже жет- - бой ара осы уақиға сияқты бы шыдамдық даму деңгей көтермелеу на осындай көрініс деген жауап бер-. 1 кестеде салыстырмалы алымдылықтың түрлі зонасының мезгілдіктің мінездемелері циклдік жаттығуда бас түрлі возраста адамдарының келтір-. Салыстырмалы алымдылықтың зонасының мезгілдіктің ара қашықтығының білімінде әртүрлі возрасте маңызды практикалық мағына имеет. Осы деректерлер бағдармен жылдамдықтың жүгінің нормалауы үшін кәсіптерде қызмет етеді.

 

Таблица 1

 

Показатели времени работы в зонах относительной мощности в циклических упражнениях у людей различного возрастаВозрастные группы Зоны мощности

Максимальная Субмаксимальная (диапазон) Большая Умеренная

1-й 2-й  

Взрослые до 20 с до 40 с 40–120 с 2–10 мин 

10–60 мин 

 

и более

15–16 лет до 15 с до 42 с 42–160 с 2–11 мин >11 мин

13–14 лет до 15с до 45 с 45–200 с 4–16 мин > 16 мин

9–11 лет до 9 с до 50 с 50–90 с 1,5–25 мин > 25 мин

 

жылдамдықтың шыдамдығының жетілдір- басты жолы ара алымдылықтың бас-басы зонасында бас бірнеше астам  жіті жұмыстың кәсіптерінде ша салыстыр- мен, нешінші ара түрлі возрастных топтарда үшін ол мінез ана ара игерушілік қамалатын. Мынадай жұмыс собой аууды жылдамдықпен лайықты зонаға деген кездестір- араларда жарысты ұсынатын превышающей. Әлбетте, ара жарыстың қысқасы болады, сол себептен бойға деген әсер кем. Үшін жауаптың реакциясының қажетті мінезінің табысының, оның аумағының және бағытталғандықтың при шыдамдықтың дамуының, жаттығу аралар бір кәсіпте несколько реттер жеңеді [9].

 

Ара үдеріс кәсіптердің басты бейнемен жаттығудың орындалуын 90-95% ашықтығымен ең көптен және ұзақтықпен 10-20 с. жаттығудың қайталаушылығының саны бас-басы топтамада көзде- повторный(ара қашықтық) әдіс - 3-4 пайдаланылады. Топтаманың саны үмітсіз үшін спорт дәрежелерді - 2-3, жөн бапта- адамдардың - 4-6. Жиі жарыстың арасының сапарын ең көп ашықтықпен пайдаланады. Ара мақсаттар баянның қорының аумақтауының ұзын араның сапарын, еш жарыс қолданады, бірақ тағы ғой ең көп ашықтықпен.

 

Жылдамдықтың шыдамдығының дамуының негізгі өлшемімен тапсырынды жылдамдық әлде қозғалыстың шапшаңдығының қуаттал- уақыт болып табылатын.

 

Жылдамдықтың шыдамдығы субмаксимал  алымдылықтың жұмысында бас әртүрлі  возраста және баптың адамдарының көбіне ең көп ұзақтықтың жаттығуында емес кемірек 50 мен көрсетіледі және более 4-5 мин.

 

Жылдамдықтың шыдамдығының дамуының негізгі тәсілімен при жұмыста  субмаксимал алымдылықтың зонасында  түрлі ұзындықтың жаттығу арасының жеңуі жарысты превышающей жылдамдықпен болып табылатын [9].

 

Жылдамдықтың шыдамдығы субмаксимал  жүктің зонасында арада негізгі арқасында энергообеспечения(т.е. ыдыра- гликогеннің санынан дейін сүттің ащылығының) анаэробтық-гликолитилық тетігінің қамсызданады және жиі аэробиялық, сол себептен айту болады, не жұмыс аэробиялық-анаэробтық режимде істейді [17].

 

Жылдамдықтың шыдамдығы үлкен  алымдылықтың жұмысында жаттығуда  көрсетіледі, нешіншінің орындалуының длительность шамалы 2-10 мин жету біледі және астам. Мезгілдіктің диапазонының шекаралары внутри айтылмыш зонаның  бас әртүрлі возраста беттерінің алажаулы.

 

Шыдамдықтың дамуының негізгі тәсілімен  ауу жаттығу араларда қысылшаңға, теңға деген жақын оған немесе аз превышающей ол жылдамдықпен болып  табылады. Ша өзінің әсерінің мынадай  жұмыс оттектің ең көп потребление  бойда және қой- длительное уақыт  тоқтат- ол биік деңгейде шақыртуға керекке. Қамсыздандырудың үдерісі шұғылданушының бұлшықетінің қайратымен аэробиялық компоненттің басымдығымен дүрегей, аэробиялық-анаэробтық.

 

Шыдамдықтың дамуы үшін алымдылықтың айтылмыш зонасында көбіне айнымалы, повторный және ара қашықтық әдістер пайдаланылады. Ауудың ашықтығы айнымалы әдісте дейін жарыстың желқабаздан деген қолданылу біледі. айнымалы жаттығу еңсеріледі немесе ша "фартлека" үлгісінің, қашан ша араның ұзындығының түрлі аралар мен әртүрлі жылдамдықпен жеңеді, қарамастан немесе при араның бірдей арасының қатал кезектестіруінде, пробегаемых алма-кезек мен биік және аласа жылдамдық.

 

ша шара баптың өсуінің үшін шыдамдықтың  дамуы үшін ара қашықтықтың әдісі  қолданылады, жаттығудың қайталаушылығының  үлкен санымен бас салалы араларда мен жылдамдық төмендегі жарыстың сипатта- және демалыс біргелкі қысқа тым-тырыс [2].

 

Жылдамдықтың шыдамдығы желқабаз алымдылықтың жұмысына жарыстың қызметінің ең көп ұзақтығы 9 10 минге дейін  және до 1-1,5 ч және астам кел- жаттығу  үшін мінез.

 

Жылдамдықтың шыдамдығының негізінде  салалы және сверхдлинных араларда, прежде барлық, энергияөнімнің аэробиялық тетігінің  сыйымдылығы жатады, т.е. гликогеннің  босалқы қорларларының бұлшықетте және бауырда, майлы ащылықтардың. Информациялық  көрсеткіштер оның - деңгей анаэробтық айырбастың(IIАНО) босағасы ша қатынас к оттектің(МПК) ең көп потреблению және па аууының жылдамдығы ПАНО деңгейінің.

 

ПАНО жұмыстың мынадай ашықтығына, при нешінші оттек уже ашық үшін толық энергообеспечения үшін емес хватает сәйкесетін, шұғыл қайраттың оттексіз(анаэробтық) білімінің үдерістері арқасында заттың тарамдауының, бай қайрат(креатинфосфата және бұлшықеттің гликогенінің), және сүт ащылық жинақта- ауқымдан-. анаэробтық айырбастың босағасының деңгейінің көтермелеуі жүгіргішке, ескекшіге, және др. шаңғышысының өт- араның үлкен бөлігін ара аэробиялық шарттарда және пайдалан- анаэробтық резервтерді барысында мәрелік үдеудің қояды.

 

 

 

Жылдамдықтың шыдамдығының дамуының негізгі ақы-пұлдарымен салалы және сверхдлинных араларда болып табыл-: шабыс, ескек, малту, велосипедте мініс және сырттың субқысылшаң жылдамдықпен орындайтын циклдік жаттығуы. Шыдамдықтың жетілдір- мен көмек толассыз және үзік жаттығудың әдістерінің жүзеге асады. При жаттығудың біркелкі әдісінің игерушілігінде біргелкі түпкілікті жылдамдықпен орындалады, 75-80% составляющей бой 20 миннің қысылшаңнан және астам. Жұмыстың осындай режимі үйлесімді шарттарды атқаратын қызметімнің жетілдір- үшін сердечно-сосудистой және тыныспен бойдың жүйелерінің жасайды. Шыдамдықтың көтермелеуі үшін арқылы айнымалы әдістің сақтау түбегейлі ауудың жылдамдығының үйлесімді деңгейін және аса көтермеппін ол, чтобы артық активизировать анаэробтық үдерістерді. Ол 60-80% диапазонында өзгеруге қысылшаңнан керек.

 

үшін зейіннің дамуы үшін длительное уақыт тоқтат- ауудың жылдамдығының бас деңгей жарыстың в кәсіптерге деген ішіне алу пайдалы кеспелтек араның бақылау сапарларын ша салыстыр- мен жарыспен. Сол әншейін ара тәртіп бақылау мөлшерле- болып жатады. Кейін длительность ауу, жарыстарда сұрайтын жылдамдықпен ақырын-ақырын ауқымданады, пока қалаулы ара өт- почти толықтай болмайды [9].

 

Күштің шыдамдығының дамуы

 

күштің шыдамдығы, т.е. зейін длительное уақыт айқында- үйлесімді бұлшықет мехнаттарды, - сол бір из ең мәнді  физикалық зейіндерден. Қимылдатқыш қызмет бұл ретте мүмкін циклсіз, циклдік және дүрегей. Оның дамуының деңгейінен арада многом тұрмыстық қимылдатқыш қызметтің табыстысы кәсіби,, әскери және спорт тәуелді болады.

 

, ша нешінші туралы күштің  шыдамдығының дамуында соттау  болады, бір из өлшемдерден, "мейлінше" мен 30-75% ауырлық түсір- от максимумнан орында- бақылау жаттығудың қайталаушылығының саны болып табылатын.

 

күштің шыдамдығында айқында- түрлі  пішіндері ара тәуелділік от орында- қимылдатқыш әрекеттің мінезінің  имеет.

 

Ара тәуелділік от бұлшықет кернеудің режимінің үдемелі және статикалық күштің шыдамдығын қасқайтады [9].

 

үдемелі күштің шыдамдығы мен повторными және маңызды бұлшықет кернеулермен при қозғалыстың біргелкі аласалау жылдамдығында үшін жаттығу үшін типті, ал да үшін циклдік немесе циклсіз мінездің жаттығу үшін, қайда "аспа-жалап" күш керек. Күштің үдемелі мінезінің жаттығуы мен ауырлық түсір-(ашықтықпен) түрлі аумағымен және ықтимал қайталаушылықтың(көлемнің) санымен орындалу біледі.

 

күштің үдемелі шыдамдығының көрсеткіштері арада маңызды шарада от ең көп күштің("күштің қорының") даму деңгей деген тәуелді бол-.

 

Күштің үдемелі шыдамдығының дамуы  үшін ара осно- пайдаланылады 

 

новном ауырлық түсір- повторных  мехнаттың әдісімен емесмежелі қарсылықтың  дүркін-дүркін жеңуімен дейін маңызды қажудың немесе "мейлінше" орындаймын түрлі-түрлі жаттығу, ал да ауқымның жаттығуының әдісімен [17].

 

статикалық күштің шыдамдығы, үшін қызмет үшін типті мен, қажетті басты  бейнемен үшін тағайынды қалыптың сақта- үшін межелі және желқабаз кернеудің длительным тоқтат- тоқулы.

 

Статикалық күштің шыдамдығының дамуы  үшін түрлі орындалуының изометриялық жаттығу компенсаторлық қажудың  кезеңімен қолданылатын шектелуге  керекке, т.е. 82-86% статикалық жүктерімен от ең көптен("мейлінше"). Оның көмегімен ықпал ету болады іс жүзінде көрінген бұлшықет топтарға. бұл ретте өте түбегейлі, чтобы бастапқы жағдай және буынның бұрыштары, при нешінші тап ана, нешіншінің шыдамдығының бұлшықет топтар ара айтылмыш жаттығуда в жұмысқа деген тықпалан- үшін нәтиже көтермелеу үшін керек мынадай болған.

 

Изометриялық жаттығудың кешендеріне  әншейін более 6-9 жаттығу кіреді. Бұлшықеттің статикалық кернеуінің длительность более 12-20 с. созылуға керекке

 

Арамен бұлшықеттің ең көп күшімен  және оның статикалық шыдамдығымен түзу байланыс бол-. При арқаның бұлшықетінің ең көп күшінің көтермелеуінде, айталық, оның статикалық шыдамдығы, сияқты правило, аз өзгереді.

 

Возрастом күштің шыдамдығы статикалық мехнаттарға ылғи ауқымданады. Шыдамдықтың  наибольший өсімі статикалық мехнатқа 13 16 жасқа дейін кезге деген қаралады, т.е. в кез еденді жетісудің: бас қыздардың ол орташа 32% келеді, бас ұлдардың - 29%.

 

Статикалық жаттығу монотонны, маңызды психикалық кернеулерді, емесқызықты  сұрайды және тез қажуға деген  келтіреді. Болу стало, түртекте- олармен при кәсіптің жаса- тиіс. Күштің мінезінің многих изометриялық жаттығуының орындалуы барлық бойдың үлкен натуживанием тоқулы. Сол себептен қолдан- олар ара возрасте 7-14 жастың қажет абай, жас көлемдерде, аулақта- длительных межелі статикалық кернеулердің және ұстан- келесі әдістемелік жағдайлардың:

 

-          статикалық  шыдамдық тезірек өсіп келеді, қашан изометриялық кернеулер  ара тіркес мен бұлшықеттің  қанайналымды(жеңіл шабыс асықпай  баяу жүгірумен, түрлі общеразвивающие  жаттығу және пр.) күшейт- үдемелі жұмысымен орындалатын;

 

-          кәсіптерде  қолдану тиіс қосымша ауырлық  түсір- немесе олар жұмық(1-3 келә) болуға керекке;

 

-          статикалық  жаттығу қажет жаттығумен сөзсіз  алмала- на бұлшықеттің созбалауының  және оның произвольное босаңсытуын;

 

-          еш  неғұрлым статикалық жүк, соғұрлым  ұзақ демалыс болуға керекке;

 

-          статикалық  жаттығу кәсіпте әншейін соңында  сабақтың негізгі бөлігінің орындау  тиіс, бірақ при шартта, не ақырғы  бөлік ұзақ және динамикалық  болады.

 

Басты рөлді статикалық шыдамдықтың  дамуында повторный әдіс(бөлек-бөлек  нұсқаларда) ойнайды [9].

 

Үйлестіктің шыдамдығының - ол арада  негізгі қимылдатқыш қызметте көрсетіледі, күрделі технико-тактических әрекеттің(спорт  гимнастика, спорт ойындар, фигуралы теп- және т.п.) алуантүрлкімен сипаттаймын.

 

Үйлестіктің шыдамдығының көтермелеуінің әдістемелік аспекттері біраз алуан. Айталық, әрекеттің ұзарт- қолданады, демалыстың ара қашықтықтарын қысқартады, әрекеттерді демалыспен олардың  арасында қайталайды.

 

үшін шыдамдықтың тәрбиесі үшін ара ойынның көрінісінің және единоборствах есебімен тән қимылдатқыш қызметтің мінездемесінің осы көріністеріне негізгі жаттығудың(кездің, раундтардың, айқастардың) ұзақтығын көбейтеді, ашықтықты жоғарылат-, демалыс ара қашықтық азайт- [17].

 

 

IV глава. Тесттер шыдамдықтың  дамуының деңгейінің ұйғарымі  үшін

 

Шыдамдықтың ұйғарымі үшін түрлі оның айқында- баста тәжірибеде, түрлі  қимылдатқыш тапсырманың(тесттердің) терімін пайдаланады.

 

Туралы шыдамдықтың дамуының дәрежесінде  бас негіз адамның қимылдатқыш қызметінің мардымдылығын барысында қажудың сипаттайтын сыртқы(поведенческих) көрсеткіштердің соттау болады [9].

 

Шыдамдықтың сыртқы көрсеткіштері  циклдік жаттығуда [9]:

 

-          өт- ара  тапсырынды уақытта(айталық, "сағаттың  шабысында" немесе Купердің 12-минуттың қамырында);

 

-          біраз  протяженной араның(айталық, 5000 м,  малтуға деген шабыс бас 1500 м) жеңуінің ең төмен уақыты;

 

-          наибольшая  ара при аууда "мейлінше" деген тапсырынды жылдамдықпен.

 

Күштің жаттығуында шыдамдық: сипаттайды

 

-          осы  жаттығудың(тартудың межелі санымен,  приседаний бір аяқта) ықтимал  қайталаушылығының санымен;

 

-          дененің  қалыбының сақта- межелі уақытымен  немесе күштің жаттығуының(айталық,  при лазаньеде ша канатқа 5 м; при 6-разовом тартуда және т.п.) орындалуының наименьшим уақытымен;