Жылжымайтын мүлікке салық салудың жалпы теориялық негіздері

1. « Салық есептілігін қабылдау және өңдеу бөлімі»;

2. «Аудит бөлімі»;

3. «Салықты тіркеу  бөлімі»;

4. «Құқықтық-ұйымдастырушылық  жұмыстары және өңдеп шығару  бөлімі» 

5. «Есептеу және талдау  бөлімі»;

6. «Басқарма бөлімі»;

7. «Ақпараттық технологиялар  секторы». 

                                    «Салық есептілігін қабылдау  және өңдеу бөлімі» 

                           Негізгі ережелер 

«Салық есептілігін  қабылдау және өңдеу бөлімі» Жылыой ауданы бойынша салық комитетінің  құрылымдық бөлімшесі болып саналады. Өз қызметінде бөлім Қазақстан Республикасы заңы мен Конституциясын басшылықа алады. Қазақстан Республикасы Үкіметі мен Президентінің нормативтік – құқықтық актілерін, Министрліктің бұйрықтарын, сонымен қатар ережелерін де  сақтауы тиіс. Атқаратын негізгі қызметтері келесідей:

• салық төлеушілердің белгілі бір тәртіпте салық органдарында көрсетілген салық есептілік формасын қабылдау;
• қабылданған салық есептілік формасын  ЭСЕФ АЖ, ҚҚС АЖ, ЖТАЖ  программасына енгізу, реестр құру;
• Қолмен немесе ЭСЕФ АЖ, ҚҚС АЖ, ИСАЖ-ге сканерлеу режимі арқылы қағаз түрінде салық салушылармен берілген СЕФ-ның ақпаратын ақпарат жүйесіне енгізу;
• СЕФ-ның ақпаратын енгізу регламентін сақтау;
• Салық салушылардың жеке шоттарына сомалары мен басқа да міндетті төлемдерді , сонымен қатар міндетті зейнетақы төлемдерін автоматты және локалды түрде тарату;
• СЕФ – ті қабылдау және өңдеу бойынша ақпарат жинақтау және талдау;
• ЭСЕФ АЖ, ҚҚС АЖ, ИСАЖ-ге жетіспейтін СЕФ-ті жеткізу;
• Салық органдары мен салық комитетінің тапсырмасын орындау;
• Бөлімнің міндетіне қатысты басқа да міндеттер;
• Салық комитетінің басқа да бөлімдерімен және басқа да бөлімшелерімен, сонымен қатар басқа да мемлекеттік органдармен әрекеттестігі.

Құқықтары мен міндеттері:

• Кіріс құжаттары режиміндегі есептілікті тіркеу және сол бойынша қабылдағаны туралы салық органдарының данасында және бар болса салық салушыда қалатын көшірмелерге белгі жасау;
• Қабылданған салық есептілік формасына реестр құру;
• Салық есептілік формасындағы ақпарат енгізу регламентін сақтау;
• Салық салушылардың жеке шоттарына сомалары мен басқа да міндетті төлемдерді, сонымен қатар міндетті зейнетақы төлемдерін автоматты және локалды түрде тарату.

       Бөлімді бөлім бастығы басқарады. Бөлім бастығы бөлімдегі жұмысты өз жетекшілігіне     алады және осы бөлімге берілген тапсырмаларды орындауға жауапты.

Бөлім мамандары құжаттарды қабылдау мен өңдеуге жауапты, сонымен  қатар есептіліктен ешқандай да ақпараттар бермеуі қажет.

Бөлім жұмысшылары берілген тәртіпті сақтауы керек, сонымен  қатар басқа да «Мемлекеттік қызмет туралы» және «Жемқорлықпен күресу туралы» Қазақстан Республикасы заңында белгіленген міндеттерді сақтау, құжаттамаларды сақтауға жауапты.

Бөлімде кіріс құжаттарын, оларды міндетті түрде тіркеумен және салықтық есептеменің формаларын оларға нөмір беріп, қабылдау жүзеге асырылады.  

Ақпараттық жүйелерге  енгізілуі қажет, қағаз түрінде  қабылданған кіріс құжаттары  сканерлеу арқылы немесе жүйеге қолмен енгізілу арқылы өңделуі қажет.

Кіріс құжаттарын қабылдауды жүзеге асыратын бөлімнің жұмыстары  келесідей операцияларды жасайды:

• салық салушылардан кіріс құжаттарын қабылдау;
• салық салушылардың қатысуымен құжаттардың реквизиттерін толтырудың дұрыстығын, берілген құжаттардың толықтығын және салықтық есептемеге қосымшаларды тексереді;
• кіріс құжаттарын тіркейді;
• салық салушыларда қалатын кіріс құжаттарының  2-ші данасында құжаттың датасы мен кіріс нөмірін, өзінің аты-жөнін және қолын көрсетеді;
• салықтық заңнамаларда және басқа да нормативтік – құқықтық актілерде қарастырылған мерзім ішінде кіріс құжаттары жасалады.

Кіріс құжаттарын қабылдау және өңдеу келесідей ақпараттық жүйелердің көмегімен жүзеге асырылады:

         ИСАЖ – интегралданған салықтық ақпараттық жүйе;

         ЖТАЖ – төлем көзінен жеке  тұлғалардың табыстарын есептеу  ақпараттық жүйесі;

ҚҚС АЖ – қосылған құн салығын және шот–фактураларын төлеушілердің реестрін жүргізудің ақпараттық жүйесі;

 ЭСЕФ АЖ – салықтық  есептеменің формаларын қабылдау және өңдеу ақпараттық жүйесі;

ХКЖ АЖ – хабарламаларды кепілдікпен жеткізудің ақпараттық жүйесі; «Жалпы тіркеу» АЖ – электронды түрде салықтық есептемені тапсырған салық салушыларды тіркеу ақпараттық жүйесі;

 Өңделгеннен кейін  кіріс құжаттамалары кейінгі жұмыс үшін сәйкес басқармаларға реестр бойынша беріледі.

Тіркеу сипатындағы  құжаттарды беруді қажет ететін кіріс  құжаттарын өңдеу орталық жұмыстарымен жүзеге асырылады.

Кіріс құжаттарын беру кіріс  құжаттарының негізінде ғана жүргізіледі.

Қатаң есептеме бланкісіндегі құжаттардан басқа барлық шығыс құжаттары тіркеу журналында міндетті түрде тіркелуі қажет.

Салық салушылармен салықтық есептемені беру және оларды салық  органдарымен қабылдау міндетті түрде  салықтық есептеменің формасында (СЕФ) түзетулердің жоқтығын тексеріп, салық кодексінің 69 бабына сәйкес жүзеге асырылады.

Барлық берілген СЕФ–ы міндетті түрде тіркелуі қажет. Бөлімнің жұмысшысы СЕФ–ын қабылдауды жүзеге асырады (2 данада). Барлық қажетті реквизиттерді дұрыс көрсеткен жағдайда СЕФ – ын қабылдаған бөлім жұмысшысы оны тіркейді, СЕФ – ң екі данасында да есептемені қабылдау күнін, кіріс номерін, аты – жөнін, қолын және салық органының кодын көрсетеді. СЕФ-ң екінші данасы салық салушыға қайтарылады.

Қағаз түрінде берілген СЕФ–ң  ақпаратты тіркегеннен кейін салықтық басқарманың ақпараттық жүйелеріне «ИСАЖ, ҚҚС АЖ, ЖТАЖ, ЭСЕФ  ақпараттық жүйелеріне ақпаратты енгізудің регламентін бекіту туралы» №208 2003 жылдың 19 мамырындағы Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің  салық комитеті төрағасының бұйрығымен бекітілген мерзімнің ішінде бөлім жұмыстарымен енгізілуі қажет.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.2 Жылжымайтын мүлікке салық салу әдістерінің шетел тәжірибесі

 

 

Алыс – жақын  шет мемлекеттердің салық жүйелері әр түрлі экономикалық, саяси, әлеуметтік жағдайларды барысында қалыптасты. Әдетте, салық жүйесі әкімшілік басқарудың әр түрлі деңгейінде, сондай-ақ халықаралық операцияларда екі жақты салық салуды болдырмау мақсатында осы жағдайлар барысында туындайтын ерекшеліктерді ескере отырып құрылады. Салықтарының құрылымы мен олардың қолданылу аясы, есептелу және алыну механизмі, әр түрлі билік органдарының фискалдық өкілеттіктері және басқа салық саласындағы мәселелеріне байланысты шет мемлекеттердің салық жүйелері бір-бірінен айрықшаланады. Олардың салық жүйелерін терең зерделеу барысында салықтарының құрылымы мен түрлерінде, басқа да салыққа қатысты мәселелерінде ортақ ұқсас нышандарды байқауға болады.

Германиядағы  бағалау қызметінің тәжірибесінің  пәні – пайдалану мақсатына байланысты әртүрлі анықтамаларға ие құнның көптеген түрлері болып табылады.

Ең алдымен  мұнда салық салуда қабылданған  құндардың түсініктерін ескеру қажет (жалпы құны, нормативті немесе стандартты құн, жер иелену құны):

3. сақтандыру құны;
4. кепіл құны;
5. бюджеттік құқыққа сәйкес толық құн;
6. соттық шығындарды реттейтін құқық нормаларына сәйкес фирмалардың іскерлік байланысының, тәжірибесінің және атағының белгіленген құны;
7. сонымен қатар саудалы және салықтық баланстарда қолданылатын құндардың түсініктері (баланстық құн, бөлшек құн, қайта құру құны және т.б.).

Бірақ бағалау үрдісінің ортасында нақты нарықтық құн немесе ағымдағы бағалардағы құн тұр.

XIX ғасырдың  өзінде Германияда бағалау қызметі  кеңінен дамыды. Жылжымайтын мүлік  объектілерін бағалау әдістері  жылжымайтын мүлік нарығындағы ағымдағы бағалардың қалыптасуына әсер ететіне назар аударылған. Бағалау қызметінің міндеттері ағымдағы бағалардағы құнды анықтауға бағытталғандықтан, бірінші орынға ең алдымен жылжымайтын мүлік нарығында болып жатқан үрдістерді қай әдіс арқылы толығымен ескеру болатыны қойылған. Мұнда тәжірибе көрсеткендей, салыстырмалы сатуларды талдау әдісі бірінші орында тұратын, себебі бағаларды сату арқылы құнды бағалау барысында жай іскерлік қарым-қатынаста қалыптасқан бағалар ескеріледі. Несиелерді беру тәжірибесінде таза табысты бағалау құндық бағалаумен ауыстырылған.

Содан бері Германиядағы бағалау қызметінің тәжірибесі құнды бағалау әдістерін жылжымайтын мүлік нарығында сәйкес уақытта қалыптасқан нақты жағдайға бейімделуге бағытталған, яғни нарықтық жағдайды ескеріп, құнды бағалауға бағытталған. Бұл жылжымайтын мүлік құны бойынша сарапшылық комиссиялардың міндетіне кіретін жылжымайтын мүлікпен барлық мәмілелерді жүйелі есепке алу және талдау арқылы жүзеге асырылады.

Германиямен салыстырылатын басқа елдерге қарағанда немістердің  жылжымайтын мүлік нарығы жылжымайтын мүлікпен спекуляциялаудың терең және кенет кері әсерлеріне тап болған жоқ. Америка Құрама Штаттары, Ұлыбритания, Финляндия, Жапония, Корея және тағы басқа елдердің жылжымайтын мүлік нарығында байқалған бағалардың спекулятивті өсуі мен түсуі неміс жылжымайтын мүлік нарығына тиген жоқ. Жалпы алғанда, халықаралық деңгейде неміс жылжымайтын мүлік нарығы жақсы атаққа ие. Мұндай атақтың қалыптасуына бағалау қызметінің үлкен тәжірибесі маңызды рөл атқарады.

Германия «нарықтық  құн» түсінігіне бағалау қызметінің негізгі қағидаларын реттейтін қосымша заңдылық қаулылары бар дүниежүзіндегі жалғыз мемлекет болып табылады. Бұл жағдай өзін оңтайлы ұсынды, себебі тек қана осы арқылы терминдер мен түсініктерді пайдалануда бірлік қамтылып, көптеген даулардан құтылды.

Басқа елдердегідей, Германиядағы бағалау қызметінің тәжірибесінде  орталық орынды құнды бағалаудың классикалық әдістері алады –  табыс әдісі, салыстырмалы сатуларды  талдау әдісі және нақты құн әдісі (шығын әдісі).

Жалпы алғанда, Германияда жер учаскесінің құнын және жеке меншіктегі пәтерлердің құнын бағалағанда салыстырмалы сатуларды талдау әдісі кеңінен қолданылады, ал салынған жер учаскелердің құнын бағалағанда табыс әдісі көп қолданылады.

Германияда  кепілге салынған жылжымайтын мүліктің құнын бағалағанда ең берік және негізделген әдіс – салыстырмалы сатуларды талдау әдісі болып табылады. Бұл әдіс жер учаскесінің бағасын анықтағанда үнемі қолданылады. Бұл әдісті пайдалануды келесі жағдайлар оңай қылады:

8. Германияның барлық территориясындағы жылжымайтын мүлік объектілерінің шамалы бағалары туралы мәліметтерінің бар болуы;
9. жылжымайтын мүлік құны бойынша сарапшылық комиссиямен жылжымайтын мүлікті сатып алу-сату жинақтарын жүргізуі және бұл жинақтардан мәліметтер кез келген тұлғаларға беріледі;
10. жылжымайтын мүлік құнына әсер ететін бөлек факторлар туралы эмпирикалық шығарылған мәліметтер есептелінеді және баспаға шығады. Мысалы, жылжымайтын мүлік құны бойынша сарапшылық комиссиялар сатып алу-сату бағалар жинағы негізінде жылжымайтын мүлікке индекстік қатарлар бағаларын құрады, сонымен қатар жылжымайтын мүліктің құнына әсер ететін бөлек факторлардың ықпалын нарық талаптарына сәйкес есепке алуға болатын қайта есептеу коэффициенттері есептелінеді. Кез-келген тұлға салыстырмалы бағалар туралы мәліметтермен таныса алатынына, жылжымайтын мүлікке индекстік қатарлар бағаларының баспаға шығуына байланысты бағаларды салыстыруға идеалды жағдайлар құрылғ<span class="dash041e_0431_044b_0447_043d_044b_0439__Char" styl