ЖШС «Алтын диірмен» наубайханасының сипаттамасы

Индексті жою үшін индекс тізімінен индексті белгілеп Erase батырмасын басу қажет.

Индекстерді қолданған  қосымша мысалы 2.1-бөлімінде берілген

Тілдік драйверді  қою

Тілдік драйверді (русификаторды) беру үшін кесте қасиеті тізімінен (Table Properties, 1.11-сурет) Table Language – кесте тілін таңдау қажет. Терезенің оң жақ бөлігінде (1.11-сурет) Modify ,батырмасы п. б. Оны басқаннан кейін драйвер аттары берілген тізім және үнсіздік бойынша анықталған драйверді таңдау терезесі п. б. Pdox ANSI Cyrillic драйверін таңдау тиімді. Тілдік драйверді таңдау терезесінің түрі 13-суретте берілген.

 

Сурет 2.6.6. Тілдік драйверді таңдау терезесінің түрі

Тілдік драйвер «үнсіздік  бойынша» оны BDE – МБ процессорінде орнатылуымен анықталады. Оған BDE Administrator бағдарламасының көмегімен LANGDRIVER параметрін беру қажет.

Русификаторды (тілдік драйверді) қою үшін бағдарламалардың менюі  арқылы BDE Administrator-ге кіру керек. Онда Configuration парағын таңдау керек. Онда Drivers түйінін таңдау керек. Түйін тізімі ашылады. Native узелін таңдау керек. МБ типі тізімі ашылады. PARADOX типін таңдау керек. Форманың оң жағында параметр типін анықтайтын парақ (Definition) ашылады. LANGDRIVER (тілдік драйвер) параметрлі жолды таңдау керек. Тип тізімінің оң бағанасында драйвер тізімін ашып, Pdox ANSI Cyrillic драйверін таңдау керек. Оны пиктограммаға Apply сілтеуішімен шерту арқылы қолданылады.

Кесте құрылымын  өзгерту

Ол үшін онымен қосымшалар жұмыс жасамауы керек не оны ағымнан алып тастау керек (Active = False). Сосын Database Desktop ортасында Tools\Utilities\Restructure командасын орындау керек. Құрылымын анықтау терезесі ашылады. Әрі қарайғы әрекеттер кестені құру кезіндегі әрекеттерге ұқсас.

Database Desktop көмегімен бұрын  құрылғанға ұқсас, бірақ басқа  атпен кесте құруға болады. Ол  үшін бұрын құрылған кестені  ашу керек, содан кейін Save As  батырмасын басып, оған жаңа  ат беру қажет. Нәтижесінде  барлық қажет файлдармен жаңа  ат берілген кесте шығады. Ескі кесте сақталады. Осындай әдіспен бұрын құрылған кесте атын өзгертуге болады.

Кесте құрылымын қарау  және өзгерту терезесін басқа  да әдіспен шақыруға болады. Ол үшін File\Open\Table командасымен қажет кестені  шақырамыз. Database Desktop басты менюінде Table қосымша пункті п. б. Құрылған кесте құрылымын қарау үшін Table\Info Structure (Кесте\Құрылымды қарау) командасын қолдануға болады. Құрылымды қарау ағымдағы кестеге де мүмкін. Кестенің құрылымын өзгерту үшін Table\Restructure командасын орындаймыз.

 

 

2.7 Программаны  құру барысы

 

Программаны жобалау  үшін Дельфи программалау тілі таңдалды. Себебі Дельфи тілі программаны тез құру класына жататын кең қолданбалы тіл болып табылады. Программа 15 формадан тұрады. Негізгі бет  формасы төмендегі суретте көрсетілген:

 

Сурет 2.7.1. Негізгі форма

2.7.1-суреттен көріп отырғандай негізгі терезеде ешқандай ақпарат көрінбейді, алайда программа жұмысын бастаған кезде терезеден үш диаграмманы көре аламыз, бұл диаграммаларды экран бетіне шығару үшін Panel компоненттері пайдаланылды. Бұл диаграммалар жақын айға қажетті шикізат көлемін, қоймадағы бос ресурстарды және ағымдағы күн датасы бойынша қойма күйін көрсетеді.

 

Сурет 2.7.2. Программа іске қосылған күйі

Программаға алдағы уақытта, қазіргі уақытқа қажетті шикізат атын енгізе, жоя аламыз.

 

Сурет 2.7.3. Шикізатты енгізу терезесі

Сондай-ақ программаға  мереке күндерін енгізуімізге болады. Мереке күндерін енгізу себебіміз, программа  қарапайым күндері, демалыс күндері, мереке күндері шикізаттың қаншалықты шығындалғанын есептеуі керек.

 

Сурет 2.7.4. Мереке күндерін енгізу терезесі

Келесі суреттен шикізаттың, күндерге байланысты шығындалу нормасын көруімізге болады:

 

Сурет 2.7.5. Шикізаттың шығындалу  нормасы

Наубайхана қоймасына  қанша шикізат сақтауға болатыны жайлы ақпаратты көрсететін «Қойма сыйымдылығы» терезесі бақылауға болады.

 

Сурет 2.7.6. Қойма сыйымдылығы  терезесі

Қойма менюінде келесідей  операцияларды орындауға болады: Кіріс, Тізімнен жою және Наубайхана ресурстарын көрсету.

 

Сурет 2.7.7. Қойма меню командалары

Программа жайлы менюінде автор командасы орналасқан. Бұл  команданы шақыру арқылы келесі терезені экран бетінен көруге болады. Бұл  формада автордың аты-жөні мен  ғылыми жетекші туралы мәлімет және наубайхана жұмысшылырының түскен суреті сақталған.

 

 

 

 

Сурет 2.7.8. Автор терезесі

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3 Жобаның техникалық-экономикалық  сипаттамасы

 

3.1  Бағдарламаның  өнімді құрудағы шығындарды анықтау

 

 

Бағдарламаның өнімді құрудағы кеткен шығындар бағдарламаны құрушылардың еңбек ақысын төлеу бойынша шығындардан және  бағдарламаны кейінге қалдыру кезінде машиналық уақыт төлемі бойынша шығындардан құралады.

Ш_бөқ=Ш^бқ_бөқ+Ш^му_бөқ+Ш_ж

мұнда

Ш_бөқш– бағдарламалық өнімді құруға кеткен шығындар

Ш^бш_еатш–бағдарламаны құрушының еңбек ақысын төлеуге кеткен шығындар

Ш^му _бөқ – машиналық уақыт төлеміне кеткен шығындар

Ш_ж– жалпы шығындар.

Бағдарламаны  құрушының еңбек ақысын төлеуге  кеткен шығындар

Бағдарламалық өнімді құрудың еңбек сыйымдылығын бағдарламашы орташа сағаттың төлеміне (әлеуметтік қажеттіліктерге аударымдар коэффициенттің есебімен) көбейту жолымен анықталады:

 

Ш^бш_бөқ = t*T сағ

Мұндағы,

T – бағдарламалық  жоба құрудағы еңбек сыйымдылық

T сағ – бағдарламалаушының  орташа сағаттық ақысы

 

 

3.2  Бағдарламалық  өнімді құрудың еңбек сыйымдылығын есептеу

 

Бағдарламалық өнімді құрудың еңбек сыйымдылығын келесідей түрде анықтауға болады:

Т=t_б+t_a+t_б+t_б+t_қ+t_к

мұнда

t_б – есептерді бейнелеу дайындығына кеткен еңбек шығындары;

t_a – есептер шешімінің алгоритмін жасауға кеткен еңбек шығындары;

t_б – есептер шешімінің алгоритмінің блок-сызбасын жасауға кеткен еңбек шығындары;

t_б – дайын блок-сызба бойынша бағдарламаны құруға кеткен еңбек шығындары;

t_қ – есептер құжаттарын дайындауға кеткен еңбек шығындары;

t_к – есептердің кешендік кейінге қалдыру кезінде ЭЕМ-да бағдарламаны кейінге қалдыруға кеткен еңбек шығындары.

Өзінің кезегінде құрушы шығындары операторлардың шартты сандары  арқылы есептеу болады. Біздің жағдайда кейінге қалдырылған бағдарламада операторлардың саны Q=1900 ш.б.

Есептерді сипаттауға кеткен еңбек шығындарының есебі

Есептерді сипаттауды дайындауға кеткен еңбек шығындарын бағалау

мүмкін емес, себебі ол жұмыстың шығармашылық сипатына байланысты, оның орнына программисттің кәсібшілігін және бейнелеуді жою есебімен есептердің көрсетілуін оқуға кеткен еңбек шығындарын бағалаймыз.

T_з=Q * B/(75…85*К)

мұнда В – есептерді  бейнелеудің жетіспеуі нәтижесінде  еңбек шығынын жоғарлату коэффициенті, В  = 1,2,...5

К=2 жылға дейін жұмыс  жасайтындар үшін құрушының кәсіби коэфициенті, К=0,9.

Осы есепті бейнелеуді зерттеу  кезінде В коэфициентін бейнелеуде көптеген анықтауларға және түзетуді қажет етілуімен байланысты 2-ге тең деп аламыз.

Сөйтіп, мынаны аламыз:

T_з= 1900 * 4/(81*0.9) = 104,2 (адам / сағ)=13,025 күн.

Алгоритмді жасауға  кеткен еңбек шығындарының есебі 

Есептерді шығару алгоритмін жасауға кеткен еңбек шығындары:

t_a = Q/(60…75*К)=1900/(61*0.9)=34,6 (Адам/сағ)=4,32 күн.

 

Блок  сызбаны жасауға  кеткен еңбек шығындарының есебі:

Есептерді шығару алгоритмінің блок-сызбасын жасауға кеткен еңбек  шығындары, оны келесідей түрде  есептейміз:

T_б = Q/(60…75*K)=1900/(72*0,9)=29,3 (адам/сағ)=3,66 күн.

 

 

3.3 Бағдарламаны  құруға кеткен еңбек шығындарының  есебі

 

Дайын блок-сызба бойынша  бағдарламаны құруға кеткен еңбек шығындары  төмендей формула бойынша анықталады:

T_б = Q/(60…75*K)=1900/(61*0.9)=34,6 (адам/сағ)=4,325 күн.

Кейінге қалдырғанда  кеткен бағдарламаның еңбек шығындарының есебі

Есепті кешенді кейінге  қалдыру кезінде ЭЕМ-де бағдарламаны кейінге қалдыруға кеткен еңбек  шығындары:

Т_к=1.5* t^а_к

мұнда 

t^а_к – бір есепті автономиялық кейінге қалдыру кезіндегі ЭЕМ-да бағдарламаны кейінге қалдыруға кеткен еңбек шығындары:

t^а_к =Q/(40…50*K)=1900/(46*0.9)=45,8(Адам/сағ)=5,72 күн.

Осыдан

T_к=1.5*45,8=68,7 (Адам/сағ)=8,58 күн.

Құжаттарды дайындауға кеткен еңбек шығындарының есебі

Есеп бойынша құжаттарды дайындауға кеткен шығындары былай анықталады:

T_қ= t_қж + t_р

мұнда:

t_қж – жазбаша материалдарды дайындауға кеткен шығындар;

t_р – құжаттарды редакциялау, басу және безендіруге кеткен шығындар;

t_қж=Q/(150…200*K)=1900/(185*0.9)=11,4 (адам/сағ)=1,425 күн;

t_қб=0.75* t_қж=0.75* 11,4=8,55 (адам/сағ) =1,068 күн

осыдан

T_қ =11,4+8,5=19,9 (Адам/сағ) =2,48күн.

Осылай бағдарламалық  өнімнің жалпы еңбек сиымдылығын  былай есептеуге болады:

t=104,2+34,6+29,3+34,6+68,7+19,9=291,3 (Адам/сағ)=36,41 күн.

 

3.3.1 Бағдарламалаушының орташа еңбек ақысының есебі

 

Қазіргі нарықтық жағдайларда  бағдарламалаушының орташа еңбек ақысы  кең көлемде түрленуі мүмкін. Есептеу  үшін орташа сағаттың еңбек ақы төлемін  аламыз, ол T_сағ=100тг/сағ құрайды, бұл 8 сағаттық жұмыс күні және 5 күндей жұмыс аптасы кезінде 16000 тг/ай құрайды. Бұл сан жұмыс жасалған кәсіпорында бағдарламалаушының нақты еңбек ақы төлеміне жақын.

Бағдарламалаушы еңбек  ақысын төлеуге кеткен шығындар бағдарламалаушының еңбек ақысынан және әлеуметтік қажеттілікке кеткен аударымдардан құралады. Әлеуметтік мұқтаждыққа кеткен аударымдар:

• Зейнетақы қоры (10%),
• Әлеуметтік жұмыстан босату (18.5%),
• Әлеуметтік сақтандыру (1.5%),
• Әлеуметтік салық (8%),

Әлеуметтік кешен аударымның барлығы 16% құрайды.

Осыдан бағдарламалаушының еңбек ақысын төлеуге кеткен шығындар мынаны құрайды:

Ш^бш_БӨҚ= 291,3*100*1.20=34956 теңге

 

3.3.2 Машиналық  уақытты төлеуге кеткен шығындар

 

Бағдарламаны кейінге  қалдыру кезінде машиналық уақытты  төлеуге кеткен шығындар бағдарламаны кейінге қалдырудың фактілік уақытының жалға алу уақытының машина – сағ бағасына көбейту жолымен анықталады.  

Ш^му_БӨҚ= C _сағ+ t _ЭЕМ

Мұнда:

C _сағ – жалға алу уақытының машина – сағатының бағасы, тг/сағ;

t _ЭЕМ – ЭЕМ-да бағдарламаны кейінге қалдырудың фактілік уақыты.

Кейінге қалдырудың фактілік уақытының есебі

Фактілікті төмендегідей формула бойынша есептеп шығарамыз:

t _ЭЕМ = t_б + t_қб + t_к;

t _ЭЕМ = 34,6 + 8,5 + 68,7 = 111,8 сағ.

Машина – сағат бағасының есебі

Машина-сағат бағасын  төмендегідей формула бойынша есептейміз:

C _сағ =3_ЭЕМ / Т_ЭЕМ

Мұндағы,

Ш_ЭЕМ – жыл ішінде ЭЕМ-ді пайдалануға кеткен толық (барлық) шығындар;

Т_ЭЕМ – ЭЕМ уақытының жылдық қоры, сағ/жыл.

 

3.3.3 ДЭЕМ жұмыс  уақытының жылдық қорының есебі

 

Жылдағы күннің жалпы  саны – 365.

Демалыс күндер мен мейрамдар  саны – 119. 

Жұмысқа шықпағандағы саны – 52.

Сақтандыру жұмыстарының тоқтау уақыты 4 сағат бойынша апта сайынғы сақтандыру ретінде анықталады.

 ДЭЕМ жұмыс уақытының жылдық қорының барлығы келесіні құрайды:

Т_ЭЕМ = 8*(365-119) - 52*4 = 1760 сағ.

ЭЕМ-ді пайдалануға кеткен толық шығындарының есебі

ЭЕМ-ді пайдалануға кеткен толық шығындарды төмендегідей формула  бойынша анықтауға болады:

Ш_ЭЕМ = (Ш_бш + Ш_ам + Ш_эл + Ш_қм + Ш_жкр + Ш_бш)

Мұндағы,