Развитие научных исследований в современном проектировании изделий легкой промышленности

• оперативно-тактических задач и видов работ, выполняемых бойцами при
• тушении пожара;
• степени защиты от тепловых воздействий;
• степени защиты от физико-механических воздействий;
• конструктивного исполнения;
• климатических зон эксплуатации по ГОСТ 15150–69.

При разработке классификации учитывалось, что тепловые воздействия обусловлены прежде всего лучистым тепловым потоком, высокой температурой окружающей газовоздушной среды, открытым пламенем, нагретыми твердыми поверхностями.

Сотрудниками ГУГПС  и ВНИИПО МЧС РК была проанализирована работа личного состава при тушении пожаров различной сложности на объектах промышленного и административно-хозяйственного назначения. Проведены теоретические и экспериментальные (на полигоне и в пожарных частях) исследования, позволившие смоделировать некоторые условия и виды работ, выполняемых при пожаротушении. Все это, с учетом данных литературных источников, помогло получить скорректированные значения интенсивности тепловых воздействий и их экспозиции на человека. В частности, были определены некоторые значения времени теплового воздействия на пожарного (лучистый тепловой поток, температура газовоздушной среды) при выполнении им различных работ, связанных с тушением пожара (работа со стволом, проведение разведки и т.п.) В результате исследований установлено, что человек, участвующий в тушении пожара, подвергается тепловым воздействиям:

• в экстремальной ситуации;
• при непосредственном тушении пожара в прогнозируемых ситуациях;
• при нахождении вне зоны боевых действий.

В соответствии с разработанной классификацией боевая одежда пожарного подразделяется на три уровня защиты от тепловых воздействий.

Боевая одежда первого  уровня должна защищать от высокой  температуры, тепловых потоков большой  интенсивности и возможных выбросов пламени при работе в экстремальных ситуациях, возникающих при тушении пожара, проведении разведки и спасании людей. Она должна изготавливаться из огнетермостойких тканей со специальными пропитками или покрытиями. Предназначена эта одежда в основном для газодымозащитников.

Боевая одежда второго  уровня должна защищать от повышенных температур и тепловых потоков и  изготавливаться из брезента со специальными пропитками либо других материалов, не уступающих брезенту по своим характеристикам.

Боевая одежда третьего уровня должна защищать от тепловых воздействий невысокой интенсивности и изготавливаться из винилискожи-Т (трудновоспламеняющейся) или другого материала с характеристиками, не уступающими свойствам этого материала. Предназначена она для водителей пожарных автомобилей, инспекторов государственного пожарного надзора, сотрудников ИПЛ, дознавателей и др.

Анализируя данные таблицы, следует иметь в виду, что при  этих значениях тепловых воздействий  нельзя работать в БОП того или  иного уровня в указанное время, поскольку боевая одежда не относится к средствам защиты изолирующего типа и используется совместно со средствами защиты рук, ног, головы, к которым предъявляются иные требования. Поэтому в дальнейшем необходимо решать проблему унификации требований тепловой защиты к различным средствам индивидуальной защиты. Указанные значения теплофизических показателей обеспечивают безопасные условия работы (показатель безопасности меньше единицы) в условиях прогнозируемых ситуаций и снижают степень теплового поражения в экстремальных ситуациях за счет устойчивости БОП к тепловым воздействиям. Под устойчивостью понимается сохранение эксплуатационных свойств теплозащитного пакета, фурнитуры, соединений деталей в швах. Например, при значениях теплопроводности не более 0,06 Вт/м. °С обеспечиваются безопасные условия работы при длительном воздействии потока 5–7 кВт/м² (работа со стволом по охлаждению конструкций), а устойчивость теплозащитного пакета к воздействию открытого пламени не менее 15 с позволяет избежать гибели человека, попавшего в "огненный шар" или вынужденного эвакуироваться из опасной зоны в условиях кратковременного контакта с открытым пламенем.

 

ЛИТЕРАТУРА

1. Н.Гречушкин. Форма одежды сотрудников МЧС: виды и тенденции развития

2. Чубарова З.С., Эглит Л.А., Отчет по теме № 21.88.94 «Оказание научно-технических услуг в проведении эксплуатационных испытаний на предприятиях Минтранстроя различных видов спецодежды из новых материалов, аналогичной финским образцам». (ОАО «ЦНИИШП»).

3. Жилисбаева Р.О. Разработка методов проектирования специальной одежды для работающих на предприятиях химической промыщденности.- автореф. дис. … докт. техн. наук. – Москва, 2007.

 

 

ӘОЖ 330.332

 

ҚАЗАҚСТАН ӨНЕРКӘСІБІНДЕ  ИНВЕСТИЦИЯНЫ ТАРТУ

 

Мырзалиева  Г.А., э.ғ.к., Мусаева А.

Алматинский технологический университет, г. Алматы, Республика Казахстан

 

Қазақстан экономикасына 50 миллиард АҚШ долларға жуық инвестиция таралды. Бұл Орта Азияға таралған инвестиция көлемінің 80%-ға жуығы. Дүние жүзілік  банк Қазақстан Республикасын 20-ға жуығы инвестицияға ең тартымды ел қатарына қосты. Сонымен қатар, Қазақстанды жан басына шаққандағы игерілген тікелей шетелдік инвестициялардың көлемі бойынша Шығыс Европа жән ТМД елдері бойынша 5-ші орынды алады. Осындай жағдайда Қазақстан жылдың орташа 1 миллиярд доллар инвестиция қабылдайтын 50 ел қатарында тұрақты орын алған. Бірақта инвестиция тарту саясаты, тек көлемін көбейту маңызды емес, маңыздысы сол мемлекеттің қызығып отырған салаға бағыттай білу.

Қазіргі кезде инвестициялардың ел экономикасына капитал салуында теңсіздік жайлап отыр мысал, келтіре кетсек инвестицияның көп бөлігі елдің шикізат салаларына кеткен, ал дайын өнім өндіретін кәсіпорындар өте аз сонымен 2004-2011 жылы тартылған инвестицияларын өндірістік салаға 67%- дайы, оның 55%-ы табиғи байлықты өндіруге, ал 12%-ы ақ ғана өндірілген өнімді өңдеуге жұмсалған. Осындай теңсіздік Қазақстан экономикасының диспропорциясына алып клді, яғни елден шикізаттың белсене әкетілуі және шетелдік дайын өніміне тәуелділігі.

Қазақстан Республикасының  статистикалық агентствасының берген мәліметтеріне қарағанда, соңғы жылдары тартылған шетелдік инвестицияларының 70%-ға жуығы Атырау облысы және Батыс Қазақстан обылысына бағытталған, ал қалған 30%-ы қалған 15 облысқа бөлінген. Яғни 70%-ға жуық бағытталған инвестиция өзінен - өзі айтпаса да белгілі мұнай- газ саласына бағытталғын және бұл қаржы өндіріп және сатуға бағытталып отыр. Осы алынған мәліметтерге қарап мемлекет әліде болса шекелдік әріптестерге өз билігін жүргізе алмай келеді деген сөз. Осыдан барып мемлекеттің экономикалық қауіпсіздігі жайлы міселе өзінен - өзі шығады.

Инвестициялық саясат шеңберінде инвестицияларды ынталандырудың құқықтық және экономикалық негіздерін анықтайтын заңнамалық база жетілдірілді.

Белгілі бір нәтижелерге қарамастан, әртараптандыру және инновациялық даму саясаты дамушы нарығы бар елдердің объективті ресурстық экономикаларына тән бірқатар жүйелі әсерлердің бар болуына байланысты толық түрде іске асырылған жоқ:

- ресурстарды (инвестициялық, еңбек) шикізат секторларына қайта бөлу әсерін жаңғыртуға ықпал ете отырып, экономиканың «голланд ауруы» белгілерінің көрінуі;

- бұл кезеңде нарықтық тетік экономиканың жекелеген секторларының «қызып кетуін» болдырмайтын белгі беруге мүмкіндігі болмады және мемлекетке экономиканың «дұрыс» құрылымын құруға көмектесе алмады;

- әртараптандыру саясаты оны ілгерілету үшін қажетті шекті көлемнің болмауына кезікті.

Нәтижесінде экономика құрылымы шикізаттық бағытын сақтап, ал жұмыспен қамтылу құрылымы еңбек әлеуетін пайдалану тиімділігінің төмендігін сипаттайды. 2011 жылы ауыл шаруашылығында жұмыс істейтін халық саны 31,5%-ды, осы сектордың ЖІӨ құрылымындағы өнімнің үлес салмағы небәрі 5,8%-ды құрады. 2003 - 2011 жылдар кезеңінде ЖІӨ-де өңдеуші өнеркәсіп үлесі 16,5%-дан 11,8%-ға дейін қысқарды, ал кен өндіру үлесі 13%-дан 18,7%-ға өсті.

Экономиканың бәсекеге қабілеттілігінің басты факторы - өнімділік бойынша, соңғы жылдардың оң серпініне қарамастан Қазақстан дамуы жағынан орта деңгейлі елдерден де артта қалды: 2011 жылдың деректері бойынша сатып алу қабілетінің тепе-теңдігі бойынша Қазақстандағы еңбек өнімділігі бір адамға 22,6 мың долларды құрайды, ал бұл көрсеткіш Ресейде - 33,4, Жапонияда - 68,2, АҚШ-та - 98,1.

Шикізат экспортынан тез пайда алуға бағдарланған ірі қазақстандық бизнес өсуінің қарқынды сипаты әлемдік конъюнктураның өзгеруі кезінде барынша жоғары қайта бөлулерге және ішкі нарыққа ауысуға мүмкіндік бермеді.

Мемлекет бастамалары бизнес-қоғамдастықтан қажетті қолдау таппады, өйткені жас ұлттық бизнес әртараптандырудың белсенді ойыншысы болып көрінетіндей және Қазақстан үшін жаңа инновациялық бизнесті құру, әлемдік нарыққа шығу және бәсекеге түсу үшін стратегиялық әріптес ретінде әлемнің жетекші компанияларын тарта алмайды.

Қазақстанда орта және шағын бизнестің ұлттық ерекшелігі инвестициялардың тез қайтарымына кепілдік беретін бос тауашаны алу мүмкіндігімен анықталды (сатылмайтын ішкі экономика секторлары: жылжымайтын мүлік, сауда, жергілікті құрылыс индустриясы, сауда-делдалдық сектор мен қызметтер саласы).

Бүгінгі таңда, дамушы нарықтардағы бәсекелестік күшейгенде, ішкі және әлеуетті сыртқы нарықтарда тез орнығып, 170 млн. адамдық қолжетімді нарығы бар Кеден одағының әлеуетін барынша іске асыру қажет. Бұдан басқа, Қазақстанның бірегей географиялық орны Азия мен ТМД елдерінде (Ресей, Орталық Азия, Қытай, Иран, Үндістан) тиімді жаһандық серіктестік ұстанымын жүзеге асыру және иелену мүмкіндігін жасай алады. Қазақстан Республикасы кәсіпорындарының белсенді болуының қолжетімді нарықтарын кеңейту мақсатында агроөнеркәсіптік кешеннің, тоқыма өнеркәсібінің және туризмнің шикізаттық емес экспорттың белсенді қолдауын қамтамасыз ету.

Бүгінгі таңда жеңіл өнеркәсіпте кәсіпорындардың 80%-дан астамы шағын және орта бизнес субъектілері болып табылады.

Қазақстанда жеңіл өнеркәсіптің табысты дамуы үшін қолайлы жағдайлар мен алғышарттар бар - Оңтүстік Қазақстан облысында жыл сайын 400 — 450 мың тонна шитті мақта жиналады, елдегі табиғи шикізат - мақта талшығының өндірісі (жылына 130-170 мың тонна), жүн (15-20 мың тонна) және былғары шикізаты 7,5 млн. данадан астам, табиғи шикізаттан жасалған көрсетілген өнімге сұраныс бар мата мен тоқыманың, киімнің әлемдік тауар нарықтарына экспорттау мүмкіндігі бар.

Сала кәсіпорындарының шамамен 80%-ы ескі жабдықтармен жарақтандырылған, жұмысының көптігі 30-40 %-ды құрайды.

Алдағы кезеңде саланы дамытудың негізгі бағыттары тоқыма, тігін, былғары және аяқ киім өнеркәсібінде жергілікті шикізатты (мақта, жүн, былғары) өңдеу жөніндегі өндірістерді жаңғырту және әртараптандыру үшін ынталандырулар жасаумен байланысты болады.

Қосылған құны жоғары өнімдер шығару мақсатында:

- Ақтөбе, Жамбыл, Алматы және Шығыс Қазақстан облыстарында жүнді бастапқы өңдейтін кәсіпорындарды жаңғырту, ал Алматы облысында жүнді қайта өңдеу жөніндегі толық технологиялық циклды ұйымдастыру үшін жүн кластерін жасау үшін жүн бұйымдарын өндіретін кіші салаларды;

- «Оңтүстік» АЭА аумағында (ОҚО) қызмет түрлерін кеңейту арқылы кардтық және таралған мақта-қағаз тоқыма, мата мен дайын тоқыма бұйымдары, тоқыма мен матаны бояу және безендіру, сондай-ақ дайын тігін бұйымдары өндірісінің толық технологиялық циклын ұйымдастыру үшін, оның ішінде «Оңтүстік» АЭА қызмет түрлерін кеңейту есебінен мақтадан жасалған бұйымдар өндірісін (жібек маталар шығару, маталық емес тоқыма материалдар, кілем бұйымдары мен гобелендер, мақта целлюлозасын және оның туындыларын, мақта шикізатынан өндірілетін жоғары сапалы қағаз және былғарыдан жасалған бұйымдарын шығару);

- ауыл шаруашылығы жануарларының терісін тереңдете өңдеуді ұйымдастыру үшін былғары және аяқ киім кіші саласын және Тараз және Семей қалаларында былғары-бағалы тері өндірістері негізінде бәсекеге қабілетті тауарлы былғары, тон-бағалы тері бұйымдары мен аяқ киім шығару;

- бренд өнімін шығару үлгісінде (велоспортқа арналған бұйымдар) келісімшарттық өндірісті ұйымдастыратын кәсіпорындарды жаңғыртуды жүзеге асыру үшін тігіншіліктің кіші саласын қолдау шаралары көзделетін болады.

Мынадай инвестициялық жобаларды іске асыру көзделуде:

- Шығыс Қазақстан облысы - «Былғары өндірісін реконструкциялау және жаңғырту»;

- Оңтүстік Қазақстан облысы - «Оңтүстік» АЭА-да қазіргі заманғы тоқыма өндірісін ұйымдастыру»;

- Оңтүстік Қазақстан облысы - «Су сіңіргіш мақта және целлюлоза шығару»;

- Оңтүстік Қазақстан облысы - «Тарамды және кардтық мақта-мата жібін шығаратын қазіргі заманғы өндірісті ұйымдастыру».

Нұрсұлтан Назарбаев елде барынша қолайлы инвестициялық ахуал туғызу үшiн бәрiн жасады. Алайда алғашқы кезде шетелдiк инвестицияларды тарту мәселесi Батыстың iскер әлемi экономикалық әрiптес ретiнде Қазақстанның перспективалығы мен сенiмдiлiгi туралы түсiнiктерi болмауы салдарынан қиынға соққан. Назарбаев Қазақстанды таныту үшiн елдiң инвестиция салуға мүмкiндiктерi туралы айтып, әлемнiң бүкiл алдыңғы қатарлы елдерiн өзi аралап шықты. Ел Президентiнiң жанынан Шетелдiк инвесторлар кеңесi құрылған, оған барлық аса iрi әлемдiк трансұлттық корпорациялардың басшылары енген.

Тәуелсiздiк жылдары Қазақстан экономиасына жалпы жиынтығында 50 млрд.доллардан астам сомаға инвестициялар тартылды. Жан басына шаққанда игерiлген тiкелей шетелдiк инвестициялардың көлемi бойынша республиканың көрсеткiшi ТМД-ның басқа елдерiндегi көрсеткiштен әлдеқайда артық.

Инвестицияларды тарту  экономикалық артықшылықпен қатар  Қазақстанның халықаралық тұрғыда  танылуын қамтамасыз етiп, iшкi саяси  тұрақтылықтың бiр кепiлiне айналды, өйткенi инвесторлар қолданыстағы меншiк құқығы мен уағдаластықты, сондай-ақ елдегi тұрақтылықты қорғауға мүдделi болды.