Кәүсәрия Шафикованың балалар өчен язган әсәрләре үзенчәлекләрен өйрәнү

 К.Шафикова язмышның  каты сынауларын җиңеп чыга  алырдай көч тапкан гүзәл зат  ул, көчле ихтырлы, изге җанлы  кеше. Тормышның иң авыр мизгелләрендә  шигырьләре аның өчен юлдашы һәм таянычы булып тора. Автор явызлыкка каршы яхшылык, рухи көч, әхлакый чисталык белән көрәшергә чакыра. Шигырьләрендә дә, чәчмә әсәрләрендә дә югары әхлак билгесе булып сабырлык, шәфкатьлелек hәм изгелек тора.Кайбер әсәрләрендә тыйнаклык hәм сабырлык данлана.

 К.Шафикованың мәктәп  балаларына да әйтер сүзе күп: иң башта тел- ана теленә игътибарын бирсен иде. Телне яхшы белү – иң мөhиме, телне белсә иҗат итү кыенлыгы тиз җиңеләчәк. Әдәби китаплар күп укырга кирәк. Шигырьләр уку башкаларны кабатламыйча, үзеңчә язарга өйрәтә. Мәктәп укучысы үзенең язган әйберен татар теле hәм әдәбияты укытучысына күрсәтсен иде, укытучы аңа беренче ярдәмче була ала. Әйтүемчә минем янымда киңәш сорардай кешем булмады. Оялып, кыенсынып тормасын ул шигырь иҗат итүче, үзе нык белгән турында язсын. Үзе кичергән, үзе тойган нәрсәләр турында гына ул матур итеп, дөрес итеп яза алачак! Шигырь ритм белән рифмадан гына тормый, шигырь белән әле беркемдә әйтә алмаганны әйтергә тиешсең. Шигырь йөрәк тавышы, ә йөрәкнең әйтер сүзе күп була. Талант кешедә тумыштан була, әнә шул табигать биргән могҗизаны ул тормышта файдаланырга тиеш. Талантны үстерергә күп тырышлык та тәлап ителә. Кулына каләм алган hәркем авырлыктан куркырга тиеш түгел. Иҗат эше, тир түгеп эшләнгән эштән дә, авырырак, газаплары мең төрле аның. Тулгак белән туган бала кебек ул шигырь, аны тик шагыйрь генә аңлый ала- ди күренекле шагыйрә.

 Чыгарылыш квалификацион эшен язганда түбәндәге бурычлар билгеләнгән иде:1). К.Шафикованың балалар өчен язган әсәрләренең тематик үзенчәлекләрен эчтәлеген өйрәнү аша ачыклау.

2). К.Шафикованың башлангыч сыйныфта һәм класстан тыш уку дәресләрендә өйрәнелә торган лирик шигырьләренең үзенчәлекләрен өйрәнү һәм программа төзү.

3). 3 һәм 4 сыйныфларда К.Шафикованың иҗатын өйрәнү буенча эш системасын булдыру.

I нче бүлектә Кәүсәрия Шафикованың балалар өчен язган әсәрләренең үзенчәлекле яклары өйрәнелде, тикшерелде, ачыкланды.

II нче бүлектә 3 һәм 4 сыйныфларда Кәүсәрия Шафикованың иҗатын өйрәнү буенча диагностика үткәрелде. Аның өчен анкета сораулары әзерләнде. Тәҗрибә эшенең нәтиҗәләре диаграммаларда бирелде. К.Шафикованың туган якка багышланган һәм фәлсәфи уйлануларга нигезләнгән шигъри әсәрләрен әдәбият теориясе нигезендә анализлау башкарылды. К.Шафикованың балалар өчен язылган әсәрләреннән үрнәкләр бирелде.

Билгеләнгән бурычлар үтәлде. Шушы бурычлардан чыгып, максат куелган иде:К.Шафикованың балалар өчен язган әсәрләре үзенчәлекләрен ачыклау.Максат ирешелде.

 

 

 

 

 

 

 

КУЛЛАНГАН ӘДӘБИЯТ

 

 

1.Азнаголов Р.Г.,Галләмов  А.А., Шаһманов Т.Г. Туган Башкортстан. 6 сыйныф өчен уку китабы.—Татарчага тәрҗемә.—Уфа: Башкортстан «Китап» нәшрияты,

1998.-232 б.

2. Башкортстан-туган җиргенәм. Башкортстандагы татар мәктәпләренең 3 сыйныф укучылары өчен сыйныфтан тыш уку китабы/Төзүче авторлары: Г.М.Бүләкова, Э.».Исламгулова, Д.Г.Морзакаева.-Уфа: Башкортстан «Китап» нәшрияты, 2001.-256-258б.

3. Вагыйзов С.Г., Вәлитов  Р.Г. Уку китабы: Дүртьеллык башлангыч  мәктәпнең 2 нче классы өчен дәреслек.—Казан: Татар.кит.нәшр., 1992.-184-187 б.

4. Галиев Ш. Дөресен әйткәндә: Лирика, юмор-сатира.—Казан, 1989.-159 б.

5. Җәмәлиева М.Ш.Әдһәмова Г.М., Сибгатуллина Д.Ш.Әдәбият: Унберьеллык мәктәпнең 5 нче кл. өчен дәреслек-хрестоматия.-Казан, 1991.-239 б.

6.Кашапова М.Ф. «Иң татлы тел—туган тел», Казан: Китап,2004.95 б.

7.Поварисов С. Милләтнең алтын баганасы.//Кызыл таң.-Уфа, 2000.-№46(20896).-март.-б.4.

8.Рахман Р. Татар телендә 100 сочинение.—Казан, «Раннур» нәшрияты,

2001.-185 б.

9. Татар әдәбияты: Теория.Тарих./Д.Ф.Заһидуллина, «.М.Зәкирҗанов.—Казан: Мәгариф, 2004.-247 б.

10. Татар әдәбияты: Урта мәктәпнең 10 нчы класс өчен дәреслек/ И.З.Нуруллин, М.Х.Хәсәнов, А.Г.»Әхмәдуллин.—Төзәтелгән 15 нче басма.—Казан: Татар. кит. нәшр., 1990.-248 б.

11. Татар әдәбияты тарихы: Алты томда: 6 том: 60-90 еллар әдәбияты.—Казан, «Раннур» нәшрияты, 2001.-544 б.

12.Хафизов С.Утта көйгән күбәләк.//Башкортстан укытучысы.—Уфа,2007.-№3(853).-март.-б. 60-63.

13.Хуҗиәхмәтов «.Н. Педагогика.—Казан: Матбугатйорты, 2001.-457 б.

14.Шамов А.Гасырлар улы.//Мирас.—Казан,2002.-№3(124).-март.-б.10-11.

15.Әдәбият: Татар урта гомуми белем бирү мәкт.10 нчы с-фы өчен д-лек/ М.Х.Хәсәнов, А.Г.Әхмәдуллин, Ф.Г.Галиуллин, И.З.Нуруллин.-Тулыл. 3 нче басма.—Казан: Мәгариф, 2005.-399 б.

16.Әдәбият: Татар урта гомуми белем бирү мәкт.10 нчы с-фы өчен д-лек/ М.Х.Хәсәнов, А.Г.Әхмәдуллин, Ф.Г.Галиуллин, И.З.Нуруллин.-Тулыл. 2 нче басма.—Казан: Мәгариф, 2000.-375 б.

17.Яхин А.Г. Әдәбият: Дүртьеллык башл. татар мәкт. 2 нче с-фы өчен дәреслек-хрестоматия.—Казан: Мәгариф, 2003.-159 б.

18. Яхин А.Г. Әдәбият дәресләре: укытучылар, югары уку йортлары студентлары һәм укучылар өчен методик кулланма.—Казан: Мәгариф, 2003.159 б.

19. Яхин А.Г. Әдәбият: татар урта гомуми белем мәкт. 10 нчы с-фы өчен дәреслек-хрестоматия.-2 нче басма.—Казан: Мәгариф, 2001.-335 б.

20.С.Г. Вагыйзов, Р.Г.Вәлитова  “Башлангыч мәктәптә татар теле  методикасы”.

 Тудырылган , яңартылган  басма ТР Халык мәгарифе министрлыгы  тарафыннан 

тәкъдим ителгән. Казан. “Мәгариф” 1993.

21. Д.Ф. Заhидуллина “Мәктәптә  татар әдәбиятын укыту методикасы”. Казан 

“Мәгариф” нәшрияты, 2004.-87 б.

22. Кәүсәрия Шафикова “Ачам  күңел сандыгымны”. ООО “НУР”, 2010.-5 б.

23. “Мәгариф” журналы., 2010. – №4. – 80 б.

24. Кәүсәрия Шафикова “Күңелем  бизәкләре”. ООО “НУР”, 2011.- 11 б.

25. Кәүсәрия Шафикова-Рәфис  Мөхәммәтдин. Уфа “Ике аккош”. “Мәгърифәт”  нәшрияты, 1995.- 27 б.

26. Кәүсәрия Шафикова “Җан  авазы.Нәсерләр”. ООО “НУР”, 2012. – 3 б.