Шешендік өнер психологиясы

                                Адал  болса  досың  жақын

Ерекелейтін  немерең  жақын,

Өз  ұрпағың  шөберең  жақын.

Айман:

(3-оқушы)               Жақсыменен  дос  болсаң

Отырған  орның  төр  болар.

Жаманменен  дос  болсаң

Саз  балшыққа  аунатып

Сол  бәрімен  орның  бір  болар.

Айдын:

(4-оқушы)               Атақты  қазақ  үш  биі

Бірінші  Әзиз  Таң  еді

Мың  ауыз  сөзге  татитын

Бір  ауыз  сөзі  ем  еді.

Берік:

(5-оқушы)               Тату  болса  ағайын  жақын

Ақылшы  болса  апайың  жақын

Бауырмал  болса  інің  жақын

Инабатты  болса  келінің  жақын.

Жазира:

(6-оқушы)               Алтын  ұя—Отан  қымбат

 Құт  берекең—атаң  қымбат

  Мейірімді  апаң  жақын

Асқар  тауың--әкең  жақын

Кіндік  нескен  жерің  қымбат,

Ұят  пен  ар  қымбат,

Өзің  сүйген  жар  қымбат.

Еркін:                      

(7-оқушы)                 Қошқар  болар  тоқтының

Мыңдай  жері  дің  болды.

Адам  болар  жігіттің

Айтқан  сөзі  жөн  болар.

Адина:

(8-оқушы)                 Жақсылыққа  қуанып,

Жамандыққа  жасыма,

Өле-өлгенше  тұрмайды,

Жамандық  пен  жақсылық,

Бір  кісінің  басында.

 

 

 

 

 

                                           ҚОСЫМША Ә

Танымдық  процестер.

Мақсаттар:   Есте  сақтау  қабілетін,  зейінділігі  мен  логикалық  ойлау  қабілетін  дамыту;  топтарын  құрып  ондағы  балалардың  өзара  жағымды  қарым-қатынастарын  дамыту.

2 тақырып.  Дивергентті  ойлау.

Мақсат:   Шығармашылық  ойды,  келешек  кәсіби  табысы  мен  жеке  табысының  негізгі  ретінде  дамыту.

3 тақырып.  Жеке  тұлғанын  сана  сезімі  мен  өзін-өзі  дамыту.

Мақсат:   Психологиялық  диагностика  және  сана-сезімді  дамыту.

4 тақырып.  Эмоция  мен  сезім.

Мақсат:   Психологиялық  диагностика  және  психоэмоция  дамыту.

5 тақырып.  Коммуникативті  өріс.

Мақсат:   Коммуникативтік  өрісті  диагностикалау  және  дамыту.  Қарым-қатынасқа  деген  қажеттілік  деңгейін  анықтау,  қарым-қатынас  бағатын  өзі  бағалауы:  біріккен  іс-әрекет  машығын  қалыптастыру,  эмоция  негізінде  жақсы  қарым-қатынас  орната  білу  қасетін  қалыптастыру.

6 тақырып. Коммуникативті  өріс.

Мақсаттар:   Қарым-қатынас  өрісін  дамыту,  коммуникативтік  машықты  дамыту.

7 тақырып. Тұлғаның     өсуі.

Мақсаттар:   Адамгершілік  құндылық,  кәсіптік  және  жеке  басының  жай  күйін  өзі  ұғып  түсінуін  жеделдету,  өзін-өзі  еркін  айқындауға  деген  ішкі  қажеттілікті  дамыту.

 Сабақтың мазмұны

1—2 сабақ.

Үлкен  адам  үшінші  өлшем  одан  жоғары.  Тест  қорытындысына  онша  көңіліңізден  шықпаса,  өзіңізді  цифрмен  емес  образдық  материалдармен  тексеріп  көріңіз.  Сіздің  еске  сақтау қабілетіңіз  үшін  саннан  көрі  зат  бейнесі  алпеті,  картинкалар  ынғайлырақ  болар.

5*. Естігеннен  есте  сақтау  қабңлетін  дамыту.

1. “20  сөзді  есінде  сақта”

1 минутта  200 сөз  оқылады  да,  сол  сөздерді  есте  сақтау  ұсынылады.  Сөздерді  бір-ақ  оқу  керек:

1. сүлгі
2. қоян
3. теледидар
4. шам
5. жүзім
6. шелку
7. тесік
8. шемішке
9. дәрі
10. көңіл-құй
11. фантик
12. парта
13. ұя
14. жылан
15. қиыр
16. күн
17. түбір
18. сағат
19. қалып
20. шелек

Жауабыңызды  тізіммен  салыстырып,  тексеріңіз.  Егер  сөз  жоқ  болса  немесе  орнында  тұрмаса—қате  деп  біліңіз.  Қатерді  санаңыз.  Неше  Ұпай  жиңағаныңызды  қараңыз.

Қате  жоқ—10  ұпай.                                       9-10—5  ұпай

1—2 қате  жоқ—9  ұпай.                               11-12—4  ұпай

3—4—8  ұпай.                                                13-14—3  ұпай

5—6—7  ұпай.                                                15-17—2  ұпай

7—8—6  ұпай.                                                18-20—1  ұпай

2. “Инештің әңгімесі”

Мазмұны  жағынан  байланысы  жоқ  сөздерді  қалай  есте  сақтауға  болады? Инеш  былай  дейді.

Мен  сөздерді  құрғақ  жаттамау  үшін,  оларға  әңгіме  құрастырамын.  Әңгімені  экраннан  кино  көргендей,  көріп  отырамын, егер  қызықты  болып  шықса,  өмір  бойы  есінде  қалады.  Он  сөзден  бастаймыз.

1. Маса                                       6. Дақ   

2. Қылыш                                   7. Аю

3. Мысық                                    8. Алаша

4. Сабан                                      9. Сарай

5. Шалбар                                  10. Күй  сандық 

Бірінші  сөз—маса.  Мен  оның қылыш  сүрейтіп  бара  жатқының  көремін.  Қылыш  бұл  екінші  сөз.  Келесі  сөз—мысық.  Қылышқа  қарамын  сабы  мақсатын  басы  бейнелес  жасалған  фильм  жалғаса  береді;  мысықтың  мұрты  сабан  іспеттес.  Сабаннан  шалбар  тоқыдым,  оны  былғап  алдым,  шальарға  дақ  жұқты.  Да…ққа  қарамын—аюға  ұқсайтын  сияқты.  Ол  щиені  ұнататын  сияқты,  шие  сүйегімен  өзіме  сарай  жасадым,  сарайдың  ішінде  құйсадық  көремін.  Фильм  аяқталды.  Фильм  өтіп  жатқан  кезде,  мен  шиенің  дәмін  сезінгендей,  күй  саңдықтан  перснесіне  қол  салып,  ән  сазын  естіп,  шие  исін  сезіп  отырдым.

3. 10 сөзді  есте  сақта.

Келесі  оң  сөзден  әңгіме  құрап  жаз.

1. Доп                                      6. Шал

2. Үстел                                   7. Алма

3. От                                         8. Кілем

4. Сақал                                   9. Күлкі

5. Құлама  су                          10. Ақ  қала 

Осы  әңгімені  жазғанда  не  сезіңдіңіздер?  Соны  жазындар.

Дәм                                 Иіс                             Дыбыс               Жұғысу

Инештің  әңгімесін  естеріне  түсіріп,  текс еріп  көріндер.  Инештің  фильм  кезінде  не  сезіп,  не  сезіңгенің  еске  түсіріндер,  бұл  тапсырманы  орындау  оңай  түсер.

Сөздердің  орның  ауыстырмай  жазыңдар.

1.	6.	11.	16.
2.	7.	12.	17.
3.	8.	13.	18.
4.	9.	14.	19.
5.	10.	15.	20.

                                                            

Өз  жауаптарынды  тізімдегі  сөздермен  тексеріндер,  еске  сақтау  дамытуға  арналған  жаттығулар топтамасымен.  Егер  сөз  жоқ  болса,  не  орнында  тұрмаса  ол  қате.  Өз  қателерінді  санандар.

6*. Логикалық  ойды  дамыту  үшін  арналған  тапсырма.

Күрделі  ұқсастықтар.

Мақсат:  Бұл  әдістеме  зерттелушінің  күрделі  логикалық  қатынастарды  қалай  меңгеретіндігімен  абсрактты  байланыстарды  қалай  айқындайтығын  анықтауға  арналған.

Сипаттау:  Әдістеме  20 сөзден  тұратын  логикалық  тапсырма,  сыналушы  саны  шешу  керек.  Оның  міндеті--әр  жұп  сөзде  алты  логикалық  байланыстың  қайсысы  бар  екенің  анықтау.  Бұл  жерде  оған  қолданыоаған  байланыстардың  үлгісі  келтірілген  “шифр”—сзба  мен  әріп  белгілері  көмекке  келеді.

Әріп  белгілері:  А, Б, В, Г, Д, Е.

Сыналушы  жұпталып  тұрған  сөздер  арасындағы  қатынасты  анықтау  керек,  сонан  соң  “сәйкесін”  табу  керек,  яғни  “шифр”  сызбасынан  табылған  “сәйкеске”  келгенін  әріптер  қатарынан  белгілеу  керек  (А, Б, В, Г, Д, Е).

Құрал-жабдық:  Әдістеме  бланкі,  жауаптарды  тіркеу  протоколының  бланкі.

Нұсқау:  Сендердің  алдарындағы  бланкте  өзара  байланыстағы  20 жұп  сөз  бар.

Әр  жұптың  қарсысында  алты  логикалық  байлыныс  түрін  анықтайтын  алты  әріп  бар.  Алты  түрдін  де  үлгісі  және  оларға  сәйкес  әріптер  “шифр”  сызбасында  келтірілген.

Сендер  біріншіден,  жұп  арасындағы  қатынаста  анықтауларың  керек.  Сонан  соң  “шифр”  сызбасынан  сәйкестігі  жағынан  жақын  жұп  сөзді  таңдап  алындар,  сонон  соң  әріптер  қатарынан  “шифр”  сызбасынан  табылған  сәйкесінен  сай  келетін  әріптерді  дөңгелектеп  сызып  қойындар.  Тапсырманың  орындалуы  үш  минут.

Кілт:

									0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0

Бағалау

Ұпай  саны	9	8	7	6	5	4	3	2	1
Тура Жауаптар  саны	19	18	17	15	12-14	10-11	8-9	7	6

    Қорытындыны  талдау:  Егер  сыналған  адам  барлық  тапсырманы  еш  қиындықсыз  шешсе  және  барлық  салыстыруларды  логика  тұрғысынан  түсіндіре  білсе,  онда  бұл  адам  үшін  абстракты  түсінікпен  күрделі  логикалық  байланыстар  онайға  түседі  деп айтуға  болады.

Егер  сыналушы  нұсқауды  зорға  түсініп,  салыстыру  жасауда  қателессе,  онығ  құателерін  қатерлерін  мұкият  талдып,  анықтағаннан  кейін  ғана  оның  ой  қорытындыларын  тұрақсыз,  шашырап  жатқаның  және  логикалық  ой  байланыстарды  түсінуде  ойының  көмекісі,  бұлдыр  екенін,  ұқсастықтардың  логикалық  байланасын  қате  түсінгендігі  жөнінде  қорытынды  жасауға  болады.  Сыналушының  пікірі  ақпараттық  маңызға  ие.  Көп  жағдайда  “үнемшілік—сарандық”,  “салқын  аяз”,  деген  салыстырмалы  қиындық  турғызады.

        

  ӘДІСТЕМЕЛІК  БЛАНК

Шифр

А  Қой-отар

Б Бүлдірген  жидек

В  Жарық-қаранғы

Д  УЦлану--өлу

Е  Жау-дұшпан

 

 

 

 

<p class="dash041e_0441_043d_043e_0432_043d_043e_0439_0020_0442_0435_043a_0441_0442_0020_0441_0020_043e_0442_0441_0442_0443_043f_043e_043c_00202" s