Бухгалтерлік есептің пәні мен әдісі

 

Тақырыпты бекітуге арналған тест сұрақтары:

 

1. «Материалдық шығынды өтеу бойынша есеп айырысу» шоты қандай шоттар тобына жатады?

а. Активтер

в. Міндеттемелер

с. Капитал

д. Кірістер

е. Шығыстар

2. Шығыстар шотында қалдық:

а.  Дебетте

в.  Кредитте

с.  Активте

д.  Пассивте көрсетіледі

е.  Дұрыс жауап жоқ..

3. Барлық міндеттемелердің сомасы 65200 теңгеге өсуі нені білдіреді?

а. Активтердің 65200 теңгеге ұлғайғандығын

в. Капиталдың 65200 теңгеге көбейгендігін

с. Активтердің 65200 теңгеге ұлғайғандығын және капиталдың 65200 теңгеге азайғандығын

д. Активтердің 65200 теңгеге азайғандығын немесе капиталдың 65200 теңгеге азайғандығын

4. Өндіріс жұмысшыларына еңбек ақы есептелгенде қандай бухгалтерлік өткізбе құрылады?

а. Д 3350     К 8110

в. Д 7210     К 3350

с. Д 7110     К 3350

д. Д 7310     К 3310

е. Д 8110     К 3350

5.  Активті шоттарда мүліктің көбеюі қайда бейнеленеді:

а. активте

в. пассивте

с. шоттың дебетінде

д. шоттың кредитінде

е. Еш жерде бейнеленбейді.

        6.Шығыстар  шотында:

а. Қалдық болмайды

в. Қалдық болады

с. Қалдық болуы және болмауы мүмкін

д. Қалдық баланстың активінде көрсетіледі.

е. Қалдық баланстың пассивінде көрсетіледі

7. «Бөлінбеген пайда» шоты төмендегілердің қайсысына жатады?

а. капиталға

в. міндеттемелерге

с. шығыстарға

д. кірістерге

е. Активке

8. Кәсіпорын басшысына еңбек ақы есептелгенде қандай бухгалтерлік өткізбе құрылады?

а. Д 3350     К 8110

в. Д 7210     К 3350

с. Д 7110     К 3350

д. Д 7310     К 3310

е. Д 8110     К 3350

9. «Дебет» термині латын тілінен аударғанда нені білдіреді?

а. сенеді

в. берешек

с. қызмет

д. әрекетсіздік

е. қалдық

10 . Кірістің  өсуі шоттың қай жағында көрсетіледіі:

а. Дебетінде

в. Кредитінде

с. Дебет және кредитте

д. Актив бойынша

е. дұрыс жауап жоқ.

11. 45200 теңге дебиторлық борыш өтелгенде баланс қалай өзгереді?:

а. актив 45200 теңгеге кемиді және актив 45200 теңгеге өседі.

в. капитал 45200 теңгеге өседі және актив 45200 теңгеге кемиді.

с. актив 45200 теңгеге өседі және міндеттемелер 45200 теңгеге кемиді

д. актив 45200 теңгеге өседі  және капитал 45200 теңгеге өседі

е. актив 45200 теңгеге кемиді және міндеттемелер 45200 теңгеге кемиді

12. Ағымдық шоттан кассаға жұмысшыларға еңбек ақы төлеу үшін ақша келіп түскенде қандай шоттар корреспонденциясы құрылады?

а. Дт- 1010         Кт- 3350

в. Дт- 3350         Кт- 1030

с. Дт- 1010         Кт- 1030

д. Дт- 1030         Кт- 1010        

е. Дт -3350        Кт- 1010        

13. Басқару персоналының еңбек ақысынан жеке табыс салығы ұсталғанда қандай бухгалтерлік өткізбе құрылады?

а. Д 3350   К1010

в. Д 1030   К3350

с. Д 3350   К3120

д. Д 7210   К3350

е. Д 3120    К3350

14. Активті шоттарда қалдық қандай формуламен анықталады?

а. Қс=Қб+Ак-Ад

в. Қс=Қб+Ад+Ак

с. Қс=Қб+Ад-Ак

д. Қс=Қб-Ад-Ак

е. Қс=Қб-Ак+Ад

15. Кәсіпорын қоймасынан әкімшілік ғимаратын жөндеуге материалдар босатылғанда қандай бухгалтерлік өткізбе құрылады?

а. Д 7210     К1310

в. Д 1310     К 8410

с. Д 8110    К1310

д. Д 8410    К1310

е. Д 8310    К1330

 

«Шоттар жүйесі және екі жақты жазу» тақырыбы бойынша тәжірибелік сабақ

Сабақ түрі: тәжірибелік сабақ..

Негізгі түсініктер: активті шот, пассивті шот, дебет, кредит, екі жақты жазу, бухгалтерлік өткізбе, шоттар корреспонденциясы.  

Тәжірибелік сабақтың мақсаты: бухгалтерлік есеп шоттарының маңызы мен мәнін, екі жақты жазу әдісі бойынша бухгалтерлік өткізбе құрудың логикалық сұлбасын түсініп, әр түрлі шаруашылық операциялары бойынша шоттар корреспонденциясын анықтай білу. . Тәжірибелік сабақ сұрақтары:

1. Шоттар, шоттардың түрлері
2. Екі жақты жазу тәсілі негізініде шоттарда операциялардың бейнеленуі.
3. Жалпылаушы және талдамалық  шоттар.

Студент білуі тиіс:

• дәрісте берілген сұрақтар көлеміндегі материалды;
• бухгалтерлік есеп шоттарының баланспен байланысын;
• айналым тізбесіндегі үш жұп теңдігінің пайда болу себебін.

Студент меңгеруі тиіс:

• есептер шығару, машықтандыру барысында теориялық материалды қолдана білуді;
• кәсіпорындар мен ұйымдарда жүргізілетін әр түрлі шаруашылық оперцияларының экономикалық мазмұнын түсіне отырып, оларға бухгалтерлік өткізбе құруды;
• Шоттар аша білуді және шоттардың қалдығын анықтауды;
• Айналым тізбесі мен бухгалтерлік балансты құру тәртібін.

Тәжірибелік сабаққа әзірленуге қажетті әдістемелік нұсқау. Студент бухгалтерлік өткізбе құруда келесі логикалық сұлбаға негізделуі қажет:

1. Шаруашылық операцияға қатысушы шоттарды анықтау;
2. Анықталған шоттардың активті не пассивті екендігін анықтау;
3. Шоттағы өзгеріс сипатын анықтау (көбеюін, азаюын);
4. Анықталған өзгеріс түрін шоттардың дебеті мен кредитіне тіркеу арқылы бухгалтерлік өткізбе құру.

СОӨЖ – на тапсырмалар мен әдістемелік нұсқаулар

СОӨЖ мақсаты: тақырып бойынша алынған теориялық білімді бекітіп, бухгалтерлік өткізбелер құруда бухгалтерлік есеп қағидаларын сақтаудың практикалық дағдысын көрсете білу

1- Есеп. Мақсаты – студенттердің шоттарды ашу әдісі, оларға операцияларды жазу тәртібі бойынша білімдерін бекіту және бірнеше мерзім ішінде есеп жүргізу әдісін меңгеру.

1. Тапсырма. 1-мамырға қалған қалдықтар  бойынша шоттар ашыңыз. Және шоттарға 2 айдың бухгалтерлік жазулары тіркелетіндігін ескеріп, әрбір шот бойынша 10 жол қалдырыңыз.

Берілгені:

 

1-мамыр бойынша шоттар  қалдықтары 

 

Сомасы

Негізгі құралдар Жарғылық капитал Биологиялық активтер (өсімдік шаруашылығы) Материалдар Резервтік капитал Негізгі өндіріс Ағымдық шоттағы ақша Дайын өнім Банктің қысқа мерзімді несиесі Кассадағы ақша Жабдықтаушылар және мердігерлерге қысқа мерзімді кредиторлық берешек Сатып алушылар мен тапсырысшылардың қысқа мерзімді дебиторлық берешегі Эмиссиялық кіріс Еңбек ақы төлек бойынша қысқа мерзімді берешек Материалдық емес активтер Есепті жылдың бөлінбеген пайдасы

95040 123260 2750 4340 8510 30810  76400 5460 52600 40   12400   18900 4000   19000 7620 21590

 

2. Тапсырма. Төмендегі шаруашылық  операциялары бойынша тіркеу  журналын толтырыңыз.

 

Ағымдық жылдың мамыр айында жүргізілген шаруашылық операциялар

 

Мазмұны

Сомасы

Ағымдық шоттан еңбек ақы төлеу үшін кассаға ақша келіп түсті Кассадан еңбек ақы берілді Қолма-қол ақшаға азық-түлік сатып алынды Еңбек ақы есептелінді: А) негізгі өндіріс жұмысшыларына Ә) басқару персоналына       Барлығы: Шикізат сатып алынды (ақысы төленбеген) Негізгі өндіріске шикізат жіберілді Ағымдық шотқа сатып алушылардың берешек сомасы келіп түсті Ағымдық шоттан аударылды:       А) жабдықтаушыларға  берешек сома       Ә) банкке  қысқамерзімді несие сомасы қайтарылды  Барлығы: Негізгі өндірістен дайын өнім шығарылды. Қоймадан дайын өнім сатуға жіберілді. Сатып алушыларға өткізілген өнім үшін шот жіберілді Қосылған құн салығының сомасына: Өткізілген өнім үшін сатып алушылардан ағымдық шотқа ақша келіп түсті Сатудан түскен қаржылық нәтижені анықтаңыз

18000   18000 20   47300 20000 67300 58450 37200   16000   12400 10000 22400 113000 115000 140000   18200   158200 ?

3. Тапсырма. Тіркеу журналының мәліметтерін шоттарға тіркеңіз. 

4. Тапсырма. Шоттар бойынша 1 маусымдағы  қалдықтарын анықтаңыз.

5. Тапсырма. Тіркеу журналында маусым  айында жүргізілген шаруашылық  операцияларына бухгалтерлік өткізбе  құрыңыз.

                 

Маусым айында жүргізілген шаруашылық операциялары

 

Мазмұны	Сомасы
Ағымдық шоттан жабдықтаушыларға аударылды Ағымдық шоттан кассаға алынды Кассадан шаруашылық қажеттіліктерге берілді Кассадан еңбек ақы төленді Өндіріске материалдар жіберілді Кассаға есеп беруге тиісті тұлға есепті соманың қалдығын қайтарды Кәсіпорын пайдасы жарғылық капиталды толықтыруға бағытталды	30000   78000 12000 63000 7000   980   25000

 

6. Тапсырма. Операцияларды шоттарға  тіркеп, айналымдарын есептеңіз  және 1-шілдеге қалдығын анықтаңыз.

7. Тапсырма. Маусым айындағы синтетикалық шоттар бойынша айналым тізімдемесін құрыңыз.

8. Тапсырма. Кәсіпорынның 1-шілдеге  бухгалтерлік балансын құрыңыз

Әдістемелік нұсқау. Студенттер мыналарды назарына алып ескерулері керек:

1. Активті шоттарда тек дебеттік қалдық, пассивті шоттарда кредиттік қалдық қана болады.

2.  Бухалтерлік баланс пен шоттар арасында тығыз байланыс бар.

3. Кіріс және шығыс шоттарында қалдық болмайды, олар кәсіпорынның «Пайда мен зиян туралы» есебінде көрініс таабды.

 

СӨЖ-на арналған тапсырмалар мен әдістемелік нұсқаулар

    СӨЖ-ның мақсаты: тақырып бойынша алған білімді тереңдету, талдап зерделеу және шоттар жүйесі және екі жақты  туралы теориялық білімін тәжірибе жүзінде бекіту.

 

Ұсынылған және өз беттеріңізше таңдап алған ғылыми әдебиет тізіміне сүйене отырып:

1. «Шоттар жүйесі және екі жақты жазу» тақырыбын оқып зерделегеннен кейін тақырыптың негізгі түсініктерінің тізімін құраңыз және анықтамасын беріңіз (глоссарий).

2.  Бухгалтерлік есеп шоттарының әр түрлі белгілері бойынша жәктелуін сызба түрінде көрсетіңіз.

 

Әдістемелік нұсқау: Жұмыс шоттар тізбегінің 6, 7, 8-бөлімдерінің шоттарында қалдық болмайды.

 

 

5-Тақырып: «Бухгалтерлік есепті ұйымдастыру»

 

Сабақ жоспары:

1. Бухгалтерлік құжаттар, олардың мақсаты мен жіктелуі.
2. Түгендеу және оны жүргізу тәртібі
3. Есеп тіркелімдері
4. Есеп нысандары
5. Бухгалтерлік жазулардың қатесін түзету тәсілдері.
6. Есеп саясаты туралы түсінік және оның мәні мен маңызы

Сабақтың мақсаты: Құжаттар мен құжатайналымының мәні мен маңызын түсіну, олардың жіктелуін, Қазақстанда қолданылатын есеп нысандары мен есғп регистрлерін білу, түгендеуді жүргізу тәртібін меңгеру және бухгалтерлік жазулардағы қателіктерді  түзете білу, сонымен қатар, есеп саясатының шаруашылық субъектісінің бухгалтерлік есебін жүргізуде алатын орны мен маңызын жете түсіну.

Негізгі түсініктер: бухгалтерлік құжат, құжаттау, деректеме, түгендеу, қызыл сторно, корректура, есеп тіркелімдері, есеп нысандары, есеп саясаты.

 

Дәрістің  мазмұны:

Үздіксіз қызмет қағидасына сәйкес, бухгалтерлік есеп шаруашылық жүргізуші субъектісінің құрылуынан бастап оның жойылуына дейін жүргізіледі. Барлық шаруашылық операциялары бухгалтерлік есептің шоттарында алғашқы растаушы құжаттарға тіркелуі арқылы есепке алынады. Бухгалтерлік құжаттар олардың растылығы мен заңдылығын бекітеді.

Есеп құжаттары есептік жазулардың негізі болып табылады және шаруашылық қызметті басқару үшін де қолданылады. Бухгалтерлік құжат негізінде шаруашылық операциялардың дұрыстығы бақыланып, шаруашылық қызметке ағымдық талдау жүргізіледі және де кейбір шаруашылық бұзушылық себептері анықталады.

 Құжат  белгілі бір түрде  кодталған және арнайы тасмымалдаушыда  тіркелген ақпараттық хабарлама  болып табылады. Құжаттарда экономикалық  ақпаратпен қоса заңдық ақпараттар  да қолданылады.

Заңды ақпаратты тасымалдаушы ретінде көріну себебі – олар материалдық объект ретінде,  жүргізілген шаруашылық операциялар  туралы толық ақпарат алуға және оның дәлелдік күшін қамтамасыз етуге қажетті мәліметтер жинақтайды. Құжаттар «деректеме» деп аталатын жекелеген элементтерден тұрады. Деректемелер тұрақты және айнымалы болып екі түрге бөлінеді. Тұрақты деректемелерге шаруашылық субъектісіне қатысты мүлде өзгермейтін немесе ұзақ уақыт бойы өзгермейтін деректемелер жатады. Олар: шаруашылық субъектісінің атауы мен мекен –жайы, банктегі ағымдық шотының нөмірі, цех немесе қоймасының нөмірі, жұмысшылардың табельдік нөмірлері. Айнымалы деректемелер операцияның сипатына байланысты болып келеді.