Автор работы: Пользователь скрыл имя, 27 Октября 2013 в 21:30, шпаргалка
Фарміраванне бел. нацыі
Перадумавай фарміравання этнасаў з’яўл. агульнасць тэрыторыі, з якой непарыўна звязаны пэўныя прырод-на-геаграфічныя і кліматычныя ўмовы, ландшафт, рас-лінны і жфвельны свет, а значыць, і хар-р працоўнай дзейнасці людзей, іх эк. сувязі, побыт, мат. і дух. к-ра, складванне і развіццё агульнай мовы, звычаяў і трады-цый, нормаў маралі і г.д.
Бел. пасля ўсталявання ўлады бальшавікоў. І Усебел. з’езд
Пад уплывам Кастрычніцкай рэвалюцыі бел. нац. рух падзяліўся на 2 часткі. Адна частка падтрымлівала рэвалюцыю, другая выступала супраць яе. Сіт-цыя ў Бел. ўскладнялася нявырашанасцю бел. нац. пытання. ЦК РСДРП(б) яшчэ не акрэсліў св. палітыку ў бел. пы-танні. Найбольш уплывовымі нац. партыямі і арганіза-цыямі былі Вялікая Бел. Рада (ВБР), БСГ, БНГ, Бел. партыя нар. сацыялістаў (БПНС), Бел. хрысціянская дэмакратыя (БХД). Кіраўніцтва гэтых партый не падт-рымала Кастрычніцкую рэвалюцыю, лічыла яе анархі-яй, стратай свабод, заваяваных Лютаўскай рэвалюцы-яй. Гал. у іх палітыцы было нац. пытанне, барацьба за незалежнасць Бел.. Аднак асабістых сіл для здзяйсне-ння гэтай мэты ў іх не хапала. Таму яны спрабавалі абаперціся на сялян, інтэлігенцыю з сялян, салдат, ім-кнучыся аб’яднаць іх на глебе самавызначэння і ства-рэння незалежнай Бел. буржуазна-дэмакратычнай рэсп. Ажыццявіць гэту задачц было вельмі складана. Справа ў тым, што ў той час ні адна з бел. нац. групо-вах не магла стаць кансалідуючай сілай у грамадстве. Асаблівую надзею бел. нац. дзеячы ўскладвалі на Усе-бел. з’езд, які яны склікалі 15 снежня 17г. Гэты з’езд павінен быў вырашыць праблему нац. самавызначэння бел. народа. На з’ездзе прысутнічала 1872 дэлегаты, якія адносіліся да розных паліт. плыняў. Асн. бараць-ба паміж імі ішла па пытанні аб ф-мах самавызначэн-ня Бел., яе ўзаемаадносінах з Расіяй. На з’здзе была распрацавана рэзалюцыя, якая вызначала хар-р нац.-дзярж. ладу ў Бел. Усебел. Савету даручалася склікаць Устаноўчы сход, якому трэбы было канчатква вызна-чыць дзярж. лад Бел. Прыняцце такога рашэння азна-чала, што з’езд не прызнаў савецкіх органаў улады на тэр-рыі Бел. СНК Зах. вобл. і фронту расцаніў гэта ра-шэнне як конррэвалюцыйную спробу звяршэння ўста-ноўленага ў выніку перамогі Кастрычніцкай рэвалю-цыі грамадскага і дзярж. ладу. На гэтай падставе ноч-чу 18 снежня з’езд быў распушчаны, прэзідыум з’езда і шэраг дэлегатаў былі арыштаваны.
Эк. і паліт. мадэрнізацыя ў Зах. Еўр. і ЗША ў перш. пал. ХІХст.
ХІХст. пачыналася ваенным пажарам, выкліканым за-хопніцкай палітыкай напалеонаўскай Фр. Фр. рэвалю-цыя канца ХVІст. і напалеонаўскія войны на працягу амаль чвэрці стагоддзя прыкоўвалі да сябе ўвагу усёй Еўр. У Італіі былі створаны залежныя ад Напалеона рэспублікі. Панаванне Фр. было ўстаноўлена ў Швей-царыі. Банапартысцкі рэжым уяўляў сабой ваенную дыктатуру, усталяваную перш за ўсё ў інтарэсах буй-ной буржуазіі. На тэр-рыях Гарм., Італіі, Іспаніі і ін-шых краін, акупіраваных фр. войскамі ці проста далу-чаных да Фр., у значнай меры былі разбураны феа-дальна-бсалютысцкія парадкі. На падкантрольных Фр. тэр-рыях праводзіліся бурж. пераўтварэнні. Пасля паражэння Напалеона Венскі кангрэс прадстаўнікоў еўр. дзяржаў вызначыў новыя граніцы і ўсталяваў новы міжнар. парадак, які атрымаў назву “венскай с-мы”. Перагаворы ў Вене ішлі цяжка, суправаджаліся працяглымі спрэчкамі. Але ў выніку быў дасягнуты кампраміс. Падпісаны дагавор зыходзіў гал. чынам з інтарэсаў Расіі, Прусіі, Аўстрыі, Англіі. Захоўвалася раздробленасць Італіі і Герм. Аднаўлялася ўладаранне Аўстрыі ў Ламбардыі і Венецыі. Расія атрымала вял. частку Польшчы. Англія замацавала за сабой мажзем-наморскі востраў Мальту, які раней належаў Фр. У вынік перадзелу Еўр. самыя вял тэрытар. Прырэзкі ат-рымала Расія, Аўстрыя і Прусія. У дапаўненне да “ве-нскай с-мы” і для яе падтрымкі быў створаны “Свяш-чэнны саюз”, яго падпісалі расійскі, аўстрыйскі і прус-кі манархі. Ён заклікаў да міру, узаемнага даверу і хрысціянскай любові паміж дзяржавамі і народамі.
Паміж ЗША і краінамі Зах. Еўр. было шмат агульнага. Прамысл рэвалюцыя, якая ахапіла ЗША, мела тыя ж сац. і эк. вынікі, што і ў еўр. краінах. ХІХст. для ЗША пачалося з праўлення прэзідэнта Джэферсана. У 1803г. ён без ведама кангрэса заключыў выгадную гандлёвую здзелку з Фр., набыўшы ў яе велізарную тэр-рыю Луізіяны. У знешняй палітыцы ён спрабаваў захаваць нейтралітэт у барацьбе паміж Вялікабрытані-яй і Фр. 28 мая 1830г. Джэксан падпісаў “Акт аб выся-ленні індзейцаў”. Пасля набыцця Луізіяны ЗША дабі-лася ад Іспаніі перадачы Фларыды, у 1845г. анексіра-валі Тэхас. Войны з Мексікай дазволілі амерыканцам далучыць багатыя прыроднымі выкапнямі Каліфорнію і Новую Мексіку. У 1867г. амер. урад набыў у Расіі Аляску. У выніку ЗША павялічыліся больш чым на палову.
Асаблівасці сац.-паліт. развіцця Зах. Еўр. і ЗША ў др. пал. ХІХст.
У др. пал. ХІХст. адбыліся велізарныя перамены ў сац.-паліт. жыцці зах.еўр. народаў. Кардынальна змя-няліся сац. стр-ра грамадства, стан-шча розных груп насельніцтва і ўзаемаадоніны паміж імі. Пад уплывам прамысл. і аграрнай рэвалюцый, дэмаграфічнага росту і урбанізацыі адбылася глыбокая трансфармацыя ўсіх грамадскіх адносін. Вядучая сац.-паліт. сіла строга фе-ад. грамадства – дваранская арыстакратыя – пад націс-кам капіталіўму і ўдарамі бурж. рэвалюцый траціла св. пазіцыі. У ХІХст. буржуазія стала самастойным класам са св філ-фіяй і с-май жыццёвых каштоўнас-цей. Другім новым класам, які таксама сфарміраваўся ў ХІХст. у выніку прамысл. рэвалюцыі, быў пралета-рыят. У гэты перыяд узнікла і сучасная інтэлігенцыя. Змянілася і стан-шча жанчыны ў грамадстве. Існавалі 2 ф-мы дзяржавы – манархія і рэспубліка. У Фр. ф-мы праўлення мяняліся даволі часта. На змену рэсп. пры-ходзіла манархія, і наадварот. У 1871г. Парыжская Ка-муна паспрабавала стварыць сацыяльстычную дзяржа-ву. Заканадаўчая ўлада належала Нар. сходу. У ХІХст. Англія ўступіла як парламенцкая манархія і заставала-ся такой да нашых дзён. Першая агульнагерманская канстытуцыя была прынята ў 1871г., пасля аб’яднання герм. дзяржаў у адзіную імперыю. Паўфеадальная аб-салютысцкая імперыя аўстрыйскіх Габсбургаў была пераўтворана ў Аўстра-Венгрыю. Італьянскія дзяржа-вы аб’ядналіся ў канстытуцыйнае каралеўства, якім кіраваў буржуазна-памешчыцкі блок. Іспанія, якая перажыла 5 рэвалюцый ператварылася з абсалютысц-кай у канстытуцыйна-манархічную дзяржаву з парла-ментам і ўсеагульным выбарчым правам для мужчын. Асаблівасць паліт. жыцця – наяўнасць шматлікіх пар-тый. Партыі складаліся з найбольш актыўных прадста-ўнікоў розных сац. груп, аб’яднаных супольнасцю ін-тарэсаў. Паводле адносін да ф-мы дзярж. ладу партыі: манархічныя, рэспубліканскія, паводле зместу праг-рам, палітыкі: рэакцыйныя, кансерватыўныя, лібера-льныя.
Адразу пасля ўступлення на пасаду Лінкальна паўднё-выя штаты аддзяліліся ад Саюза ЗША і ўтварылі Кан-федэрацыю Амер. Штатаў. 12 красавіка 1861г. пачала-ся Грамадзянская вайна паміж Поўначчу і Поўднем. Сэнс вайны заключаўся ў тым, што гэта была вайна за захаванне адзінства краіны і яе будучы росквіт. Гэта вайна ў ЗША была адной з першых войн эпохі пра-мысл. рэвалюцыі. Яна зрабіла вял. ўплыў на развіццё ваеннага майстэрства і ўзбраенняў. Вайна выклікала на Поўдні глыбокія ўзрушэнні. Самыя багатыя вобл. былі спустошаны, мн. гарады спалены. Эк. жыццё По-ўдня было паралізавана, а грамадзянскія ўлады факты-чна не існавала. Нягледзячы на гэта Поўдзень пачаў нанава і хутка адбудоўвацца. Бурна развівалася пра-мысловасць. Рабаўладанне было ліквідавана. Планта-тарству ў выніку вайны быў нанесены найсур’ёзней-шы ўдар.Пасля вайны тэмпы эк. развіцця ЗША рэзка ўзраслі. Без індустрыі не была б магчыма рэвалюцыя ў с/г
Вайна са Швецыяй і Расіяй 1654-67гг., Паўночная вайна і іх вынікі для Бел.
Пасля шэрагаў паражэнняў у самой Укр. і пераходу на бок Польшчы крымскага хана Хмяльніцкі звярнуўся за дапамогай да Расіі. У 1654г. дагавор паміж Укр. і Расіяй быў зацверджаны укр. Радай. Вясной 1654г. па-чалося наступленне маскоўскага і укр. войска ў межы ВКЛ. Войска на чале з гетманам Радзівілам было знач-на меншым па колькасці, таму не мегло аказаць сур’-ёзнае супраціўленне. Наступленне маск. І укр. войскаў было хуткім. Спачатку яны авалодалі паўдн. і усх. ча-сткамі Бел., а затым і Вільняй. Цар Аляксей Міхайла-віч абвясціў сябе князем ВКЛ. Няўдачы РП ў вайне з Маск. Дзяржавай паспрабаваў выкарыстаць шведскі кароль Карл Х Густаў. Ён разлічваў на поўны захоп Прыбалтыкі. У гэтых мэтах асн. сілы былі накіраваны ў Польшчу. Маск. Войскі адышлі. У гэты час некато-рыя магнаты ВКЛ спадзяваліся з дапамогай шведаў разграміць Маск. Дзяржаву. Швецыя і ВКЛ заключылі дагавор, згодна з якім ліквідавалася Люблінская унія і заключалася унія ВКЛ са Швецыяй. Аднак надзеі гэ-тай часткі магнатаў і шляхты ВКЛ на дапамогу шве-даў у барацьбе з Маск. Дзяржавай не спраўдзіліся. У ВКЛ сярод насельніцтва ўзнялася хваля незадаволена-сці шведскімі акупацыйнымі ўладамі, іх марадзёрст-вам і самавольствам. Паўстанне 1656г. У выніку яго шведы былі выгнаны з поўначы ВКЛ. Аднак вайна РП і Швецыі працягвалася яшчэ 4 гады і закончылася то-лькі ў 1660г. мірным дагаворам. А тым часам шляхта ВКЛ, сярод якой былі як прыхільнікі уніі са Швецыяй, так і прыхільнікі Люблінскай уніі, працягвала варо-жыя сутычкі ў межах ВКЛ. Актыўныя дзеянні Швецыі прымусілі РП і Маск. Дзяржаву падпісаць перамір’е на 3 гады. Пэўная частка простага насельніцтва Бел., якое з пачаткам вайны спадзявалася на паляпшэнне св. стан-шча, пачала выказваць незадаволенасць адмі-ністрацыйнымі дзеяннямі царскіх ваяводаў. Вайна па-між РП і Маск. Дзяржавай закончылася ў снежні 1667г. падпісаннем Андросаўскага перамір’я. Войны і паўстанні, што адбыліся на землях Бел. ў к. 16-17ст., мелі вельмі драматычныя вынікі для насельніцтва. Значная частка жыхароў бел. зямель была пераселена або збегла ці загінула ад ваенных дзеянняў, голаду і эпідэмій. Войны падарвалі с/г, спынілі развіццё гара-доў, сталі прычынай працяглага і глыбокага гаспадар-чага і грамадска-паліт. крызісу РП.
Унутрыпаліт. Жыццё ВКЛ складалася пад уздзеяннем розных фактараў: барцьбы за ўладу паміж прадстаўні-камі літ. дынастыі, а таксама пад уздзеяннем супярэч-насцей на этнічнай, рэл., маёмаснай і прававой аснове. Аказвалі ўплыў і асаблівасці знешнепаліт. сіт-цыі. У выніку гэтага вялікакняжацкая ўлада не раз знах. ў па-літ. крызісе. Першы крызіс узнік неўзабаве пасля сме-рці Гедыміна у 1341г. Пачалася барацьба супраць па-літ. цэнтралізацыі ВКЛ. Другі – у 1377г. пасля смерці Альгерда, трэці – у 1381г., паміж Ягайлам і Кейстутам разгарэліся спрэчкі.
Самую вялікую частку насельніцтва складалі сяляне. Асн. частку сялянства складалі цяглыя сяляне, якія мелі невялікую ступень асабістай залежнасці. Меліся таксама сяляне-слугі. Феад. грамадства падзялялася на саслоўі: шляхту, мяшчан, духавенства, сялян. 14 жніў-ня ў Крэве была заключана першая унія паміж Польш-чай і ВКЛ. Вялікі князь Ягайла жадаў замацаваць св. уладу ў ВКЛ. Для гэтага ён арыентаваўся на падтрым-ку з боку Польскага каралеўства. У св. чаргу, знешняя небяспека з боку крыжакоў рабіла неабходным зблі-жэнне ВКЛ і Польшчы. Самой Польшчы таксама пат-рабавалася моцная каралеўская ўлада. Ягайла прыняў каталіцтва, ажаніўся з польскай каралевай Ядвігай і быў каранаваны. Пачалося акаталічванне Літвы. Ат-рымалі дадатковыя правы і вольнасці феадалы каталі-цкага веравызнання, што выклікала незадавальненне правасл. часткі насельніцтва. Саюз 2-х дзяржаў умаца-ваў іх абароназдольнасць. Ён садзейнічаў росту паміж імі і з іншымі краінамі Зах. Еўр. Адначасова выявіліся негатыўныя моманты, звязаныя з акаталічваннем насе-льніцтва. Паміж Ягайлам І Вітаўтам пачаліся новыя перамовы, якія скончыліся падпісаннем у 1413г. Гара-дзельскай уніі, якая юрыдычна аформіла паліт. самас-тойнасць ВКЛ. Грамадзянская вайна 1432-36гг ахапіла вял. тэр-рыю Бел., Укр, Літ. Гр.-паліт. жыццё ў ВКЛ было напоўнена барацьбой цэнтрабежных і цэнтраімк-лівых тэндэнцый, вырашаць якую вялікакняжацкая ўлада спрабавала пры дапамозе уніі з Польшчай. Унія замацавала вынікі папярэдняга развіцця ВКЛ і аднача-сова палажыла на іх кляймо польскай дзяржаўнасці. Яна яшчэ ў большай ступені ўмацавала магутнасць і ролю літ. феадалаў, але ў дачыненні да бел. і заходне-рускіх праводзілася дыскрымінацыйная палітыка. Па-трабаваліся гады паліт. барацьбы, якая потым перара-сла ў феад. вайну, каб зрабіць роўнымі ў маёмасных і рэл. правах бел. і літ. феадалаў. Але ўсё ж поўнага ўраўнавання ў паліт. правах, нягледзячы на некаторыя ўступкі, так і адбылося.