Правовое регулирование торговой деятельности в Российской Федерации

 

 

Билет № 9.

 

1. ДЖ отын-энергетикалық кешені..
2. Өзендердің қоректену типтері. Қоректену типтеріне қарай өзендерді жіктеу. ( 2 – 3  мысал).
3. Қазақстанның қара металлургиясына сипаттама бер.

 

 

Билет № 10.

 

1. ДЖ машина жасау кешені.
2. Географиялық қабық, оның құрамы мен маңызы.
3. Қазақстанның түсті металл кен орындарын картадан көрсету.

 

 

Билет № 11.

 

1. ДЖ шаруашылық географиясы. Негізгі ауылшаруашылық өнімдерінің таралуы. 
2. Табиғат кешені.
3. Қазақстанның отын-энергетикалық ресурстар орталықтарын картадан көрсету. 

 

 

Билет № 12.

 

1. ДЖ шаруашылық географиясы. Мал шаруашылығының негізгі таралу аймақтары.
2. Жердің климаттық беледулері.
3. Қазақстанда  химиялық  шикізаттарының таралу орындарын картадан көрсету.

 

Билет № 13.

 

1. ДЖ көлік географиясы.
2. Ауа массалары, олардың түрлері мен қасиеттері.
3. Қазақстанның ерекше қорғалатын аймақтарын картадан көрсету.

 

 

Билет № 14.

1. Адамзаттың ғаламдық проблемалары және оларды шешу жолдары.
2. Желде,  қалыптасу   түрлері.
3. Қазақстанның апатты экологиялық аймақарын картадан көрсету.

 

 

Билет № 15.

 

1. Қоршаған ортаның ластануы. Экологиялық проблемаларды шешу жолдары.
2. Негізгі климат қалыптастырушы факторлар.
3. ДЖ бір елінің ЭГЖ-на баға беру.

 

 

Билет № 16.

 

1. Халықаралық экономикалық интеграция.
2. Қазақсатнның геосаяси ерекшелігі.
3. Орман ресурстарымен қамттамасыз етілген елдерді картадан көрсету.

 

 

 

Билет № 17.

 

1. Шетелдік Еуропа елдері . Аймақтардың географиялық ерекшеліктері.
2. Ауа райы және климат. Адамның шаруашылық әрекетіне  климаттың әсері.
3. Қазақстанның теміржолдар магистраліне сипаттама бер. (таңдауы бойынша ).

 

 

Билет № 18.

 

1. Шетелдік Азия елдері.Елдердің әлеуметтік-экономикалық проблемалары.
2. Атмосфера, оның маңызы мен құрамы.
3. Қазақстанның қыраттары мен жазықтарын картадан көрсету.

 

 

 

Билет № 19.

 

1. АҚШ.
2. Масштаб.  Масштабтың түрлері.
3. Қазақстанның химия өнеркәсібімен байланыс жасайтын салалардың сызбасын құрау.

 

 

 

   Билет № 20.

 

1. Латын Америкасының елдері. Жалпы географиялық сипаттама.
2. Литосфера.Жер бедерінің негізігі формалары, оладың таралу заңдылықтары.
3. ДЖ мұнай кен орындарын картадан көрсету.

 

 

   Билет № 21.

 

1. Жапония – экономикалық географиялық жағдай /ЭГЖ/.
2. Жер бетінің сейсмикалық белдеулері. Онымен байланысты құбылыстар.
3. Қазақстанның өзендерін көрсету.

 

 

   Билет № 22.

 

1. Қазақстанның геосаяси орны. Қазақстанның алыс және жақын шетелдермен сыртқы экономикалық байланыстары.
2. ДЖ Көмір кен орындарын картадан көрсету.

 

 

   Билет № 23.

 

1. Африка құрылығының елдері.
2. ТМД – ірі халықаралық одақ.
3. Қазақстанның көлдерін картадан көрсету.

 

 

 

   Билет № 24.

 

1. Ресей  - ЭГЖ.
2. Павлодар облысының маманданған шаруашылығы.
3. Басқару формасы монархия болатын елдерді атап, картадан көрсет.

 

 

 

Билет № 25.

 

1. Германия - ЭГЖ
2. Павлодар облысының табиғат ресурстары.
3. Әкімшілік территориясы федеративті формадағы елдерді картадан көрсет.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  9 сыныпқа арналған география пәнінен емтихан сұрақтары.  2008-2009 оқу жылы.

 

1 билет 1.Платформа, геосинклиналь, экспорт,  вегетациялық кезең. 2. Қазақстанның географиялық орналасуын сипаттау.     Экономикалық географиялық  жағдайлары. 3.Жер шары. Жердің көлемі мен  пішіні. Жердің қозғалыстары және  оның маңызы

2 билет 1. Концентрация, мелиорация, экстенсивті,  инфрақұрылым. 2.Қазақстанның климат қалыптастырушы  факторлары мен күн радиациясы. 3.Жердің құрылысы. Жердің қабықтары-литосфера,гидорсфера, атмосфера, биосфера,олардың маңыздылығы.

3 билет 1. Изобар, гондвана, гумус, механикалық  құрылым. 2.Жердің ішкі құрылысы. Жер қыртысының құрамы. Тау жыныстарының типтері. 3.Қазақстанның климат қалыптастырушы  факторлары мен күн радиациясы.

4 билет 1.Мантия, миграция, муссон, бриз. 2.Атмосфера, құрамы мен құрылысы.Атмосфераның  географиялық қабықтағы маңызы. 3.Солтүстік Қазақстанның кешендік сипаттамасы

5 билет 1.Халықаралық ұйымдар, іскерлік  серіктесітік, флюгер, демографиялық  саясат. 2.Жылу мен ылғалдың жер бетіндегі  таралу заңдылықтары. 3.Қазақстанның геосаяси жағдайы

 

 

6 билет 1.Концентрация, мелиорация, экстенсивті,  инфрақұрылым. 2.Қазақстан аумағындағы ауа  массалары, ауаның қысымы, желдер, ауа температурасының таралуы. 3.Биосфера,оның құрамдас бөліктері.  Биосфераның географиялық қабықтары

 

7 билет 1.Депортация,толық циклді металлургия,  глинозем, мамандану. 2.Батыс Қазақстанның  кешендік сипаттамасы 3.Дүниежүзілік мұхит, Мұхит суларының  қасиеттері. Су қозғалыстары.

 

8 билет 1. Иммиграция, мегополис, термометр,  морфомүсін. 2.Қазақстан аумағын физикалық  тұрғыдан аудандастыру. 3.Оңтүстік Қазақстанның кешендік  сипаттамасы

 

    

 

                   

9 билет 1.Инфрақұрылым кешені. Көлік кешені. 2.Қазақстанның халқын сызбаға  салып,сипаттау. 3.Құрлық сулары, көлдер  мен   қазаншұңқырларының типтері.

10 билет 1.Картографиялық проекциялар сызбаға  түсір 2.Орталық Қазақстанның кешендік сипаттамасы 3.Қазақстанның топырағы. Топырақ  түзуші факторлар,топырақ түрлері

11 билет             1.Қазақстанның жер бедерінің  дамуы мен қалыптасуы.             2.Қазақстанның  табиғат зоналарына  сызба құра              3.Шығыс Қазақстанның кешендік сипаттамасы

12 билет 1.Қазақстанның қорықтарын сызбаға  түсір 2.Биік таулы өлкелер. 3.Қазақстанның геосаяси жағдайы.

13 билет 1.Қазақстан аумағын физикалық  тұрғыдан аудандастыру. 2.Қазақстанның ішкі суларына  сипатама бер.Алаптарға сызба  құра. 3.Инфрақұрылым кешені. Қызмет көрсету  түрлері.

14билет 1.Гигрометр, морфоқұрылым, эммиграция, оазис. 2.Қазақстанның ұлттық табиғи  саябақтары мен қорықшалары. 3.Отын энергетикалық кешен.

15 билет 1.Қазақстан шаруашылығын  сызбаға  салып, сипаттау 2.Химия кешені. 3. Солтүстік қазақ жазығы.

16 билет 1. Биоценоз, гамада, агломерация, еңбек  ресурсы. 2. Карта – білім көзі. Карталардың  жіктемесі. 3.Географиялық қабық – табиғат  кешені. Оның құрылымы және негізгі  заңдылықтары.

17 билет 1.Демография, географиялық полюстер, урбандалу, интенсивті. 2.Африка мен Оңтүстік Америка  материктерін салыстыра сипаттау. 3.Қазақстанның сыртқы экономикалық  байланыс түрлері.

18билет 1. Рекультивация, рекрация, унитарлы  мемлекет, этнография. 2. Каспиий теңізі мен Арал теңізін салыстыра сипатта. 3. Қазақстан дүниежүзілік экономикада.

19билет 1. Отты жер аралы, Виктория, гринпис,  шық нүктесі. 2.Еуразия мен Солтүстік Америка  материктерін салыстыра сипаттау. 3.Қазақстан жазықтары.

20 билет 1.Еңбек бөлінісі, жалпы ішкі өнім /ЖІӨ/, интеграция,муссон. 2.Шығыс Еуропа жазығы. 3.Агроөнеркәсіптік  кешен. Ауыл  шаруашылығы.

Планетадағы заттардың айналымы.  09.10.2009, 12:19

 

      Жердің затымен  төмендегі негізгі үш түрлі  ішкі процестер үнемі жүрген  және қазір де орын алып отыр:

 

 

 

      1. Біз атқылаған  вулкандардан лава түрінде бақылайтын, балқыған тау жыныстарының (магмалардың), ыстық заттардың қозғалысы.

 

 

 

       2. Біз жыныстардың  жоғары, төмен немесе жан-жаққа  қозғалыстары арқылы ой - қорытынды  жасай алатын қатты жынытардың қозғалысы.

 

 

 

          3. Жердің  терең қабатында орналасқан жыныстардың  аса жоғары қысым және температура  әсерінен әртүрлі өзгерістерге  ұшырауы (бір түрден екінші  түрге айналуы).

 

 

 

      Сыртқы үрдістер  Жердің қозғалмалы екі қабаты - гидросфера мен атмосфераның әсерлерінен жүреді.

 

 

 

       Ауа мен судың  әсерінен тау жыныстары мен  судың арасында химиялық алмасу  үрдістері жүріп, жыныстардың  ішкі байланыстарына зақым келтіріп, олардың ыдырауына, бұзылуына  әкеліп соғады. Бұл химиялық қарым  - қатынас тау жыныстырында ауаның әсерінен үнемі жүріп отырады. Ауа мен су үздіксіз қозғалыста болады. Жердің бетімен қозғала отырып, олар бұзылған тау жыныстарын да қозғалысқа келтіреді. Тау жыныстарының бұзылу процестері ауырлық күшімен тікелей байланыста болғандықтан, ауа мен су оларды Жердің жоғары орналасқан аймақтарынан төмен орналасқан аймақтарына қарай тасымалдайды. Ерте ме, кеш пе, бұл бұзылу өнімдері бірінің үстіне бірі тұрған қабаттар түрінде қалыптасады.

 

 

 

       Ертерек түскен  қабаттар кешірек түскен қабаттардың астында қалып, қысым мен ауырлық күшінің әсерінен көп шақырымдық шөгінді жыныстарды құрайды. 

 

 

 

         

 

      Магмалық жыныстар  сұйық магманың атылып шыққаннан  кейін   салқындап, суынуы нәтижесінде  пайда болады.

 

 

 

      Метаморфоздық жыныстар - қатты жыныстардың балқымай, шөгінділерге айналуы нәтижесінде пайда болған қайта өңделген жыныстар.

 

 

 

      Жердің бетінде  жыныстардың көрсетілген үш түрі  – шөгінді, метаморфозданған  және магмалық жыныстар кездеседі.  Олар Жердің бетінде әртүрлі себептермен – вулкандардың атқылауы, таулардың түзілуі, сондай ақ балқыған магманың жердің терең қабаттарында орналасқан жыныстарды сыртқа шығаруы нәтижесінде пайда болады.

 

 

 

      Өзектілік (Актуализм)  қағидасы. шотландиялық ғалым Джеймс  Хаттон (1795) жыныстар құрамындағы заттардың айналымы жайлы теориясын негізге ала отырып, Өзектілік қағидасын ойлап шығарып, оның мынадай екі ережесін ұсынды:

 

 

 

      1. Табиғат заңдары Жердің бүкіл  геологиялық тарихының басым   көпшілік кезеңдерінде өзгерген  жоқ.

 

 

 

      2. Бүкіл Жер тарихында қазіргі  күндері орын алып отырған  үрдістер әрқашан жүріп отырды  және  олардың жылдамдықтары да  қазіргі замандағыдай болды.

 

 

 

      Яғни, кез келген  жыныстың жасын мұқият зерттейтін  болсақ, біз олардың түзілуіне  себеп болған үрдістерді анықтап, олардың негізінде осы жыныстардың түзілген уақыты мен орнында болатын құбылыстар мен жағдайларды анықтай аламыз. Актуализм қағидасының негізгі мәні осында. Бұл қағида зерттеушілерге Жердің тарихын қайта өңдеуге мүмкіндік береді.

 

 

 

3.3 Континенттер эволюциясы. Мобилизм  теориясы. Литосфералық плиталар

 

 

 

      Жер қатты деген  түсінік адамдардың санасында  берік орын тепкен, сол себепті  болар материктердің алып мұздар  секілді ағып жүретінін  және  үнемі қозғалыста болатындығы  түйсіну қарапайым сана үшін  әлі де өте күрделі.

 

 

 

      Дүние жүзінің  географиялық картасына қарайтын  болсақ, континеттердің жағалаулары  үлкен су кеңістіктерімен қоршалғандығын  және континенттерді бір біріне  жақындатқанда жағалаулары дәлме  – дәл келетінін байқауға болады. Шынымен де, жердің тарихының өте ертедегі кезеңдерінде бұл континенттер біртұтас болған деп айту да негізсіз емес. Кейінірек олар бөлініп, әлі күнге дейін Атлант мұхитын кеңейтіп жан-жаққа қарай жылжу үстінде.

 

 

 

      Материктердің қозғалатындығы туралы идеяны Х1Х ғасырдың екінші жартысында А.Снайдер-Пеллегрини, америкалық геолог Ф.Тейлор (1910) және неміс геофизигі А.Вегенер (1912) ұсынды. Жер эволюциясы теориясының ішінде мобилизм теориясының пайда болуы А.Вегенердің есімімен байланысты, ол бұл теорияны 20 жылдардың соңына дейн толыққанды зерттеп қалыптастырды. Мобилизм теориясының қазіргі кезде төрт түрлі – геоморфологиялық, геологиялық, палеонтологиялық және палеоклиматологиялық фактілер тобына  негізделіп,  дәлелденген.

 

 

 

      Қазіргі кезде, Жердің қабығы алты негізгі литосфералық плиталардан – Евроазиялық, Африкалық, Индо-Австралиялық, Тынық мұхиттық, Америкалық және Антарктикалық плиталардан тұратыны анықталды. Олардың араларында кішігірім плиталар орналасқан. Бұл плиталар салыстырмалы түрде тұрақты. Себебі олар тұтқыр жабысқақ мантияның үстінде сырғып қозғалады. Мантияның заттары терең қабаттардағы жоғары температуралардың әсерінен болатын конвекциялық ағыстардың нәтижесінде үнемі қозғалыста болып тұрады.

 

 

 

      Плиталар арасындағы шекаралар геологиялық белсенді аймақтар болып саналады. Олардың біреулері бір-біріне қарама-қарсы бағытта қозғалып жатса, екінші біреулері бірінің үсітіне бірі шығып, үшіншілері жан жаққа жылжып, тағы да басқалары бір - біріне қарама қарсы бағыттарда қозғалып жатады. Тап осы