Өлшеу қателіктерін бағалау, өлшеу қателігінің сипаттамаларын орнату

   Өлшеулер нәтижелерін ұсыну  формасының қарапайым мысалы:

(8,3340,012) г; Р=0,95.                (12)

2.4. Өлшеу қателігін бағалаудың  эксперименталды әдісі.

 

   Өлшеу қателігін бағалаудың эксперименталды әдістері келесі шарттардың орындалуында қолданылады:

• Өлшеу қателігін бағалаудағы тәжірибенің нақты шарттарында болмашы қателігі бар өлшеу әдістерінің болуы;
• Сыртқы ықпал ететін шамалардың барлық маңызды комбинацияларын және жетілдірілген ӨОӘ не тән өзі өлшенетін шаманың  мәндерән құру мүмкіндігі бар.

   Тәжірибе нәтижесінде өлшеу қателігінің  нақты өлшеу нысанына, өлшеу әдісінің  данасына, сыртқы ықпал ететін  шама мәніне және т.с.с.қатысты  «статистткалық бағалар» алынады.

   Өлшеу қателігінің  сипаттамасының «тіркелген» мәндерін алу үшін, қателіктің эксперименталды зерттеулерін нысандырдың, құралдардың және өлшеу шарттарының  өкілді іріктеуінде  жүзеге асыру қажет.

   Өндірістік шарттарда эксперименталды  әдіспен кейбір  жасаушы өлшеу  қателіктерін бағалауға болады.

   Экспериментті өткізу шарттарын орындаудың толық мүмкіндігі болмағандықтан  қателікті эксперименталды бағалау жуық нәтижелерді береді.

Өлшеу қателігін бағалаудың есептік-эксперименталды әдісі

   Өлшеу қателігін бағалаудың эксперименталды  әдісі өлшеудің нақты шарттарында  іс жүзінде  орындалмайтындықтан, (өлшенетін шама туралы мәліметті  іріктеу нүктесіне қол жетіспеушілік, берілген шарттарда жұмыс істеуге  қабілетті, қажетті дәлдіктегі өлшеу  құралының жоқтығы және т.б.) көптеген  ӨОӘ дайындау кезінде өлшеу  қателігін бағалаудың ең тиімді тәсілі есептік эксперименталды  әдіс болып табылады. Бұл әдістің мәні өлшеу қателіктерін есептеу  және эксперимент арқылы бағалау және оны ары қарай сомалау болып  табылады.  

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

 

Республикамыздағы метрология өз жұмысын тоқтатпайды, керісінше, мемлекеттің жан – жақты қолдануының арқасында метрологиялық жұмыстардың жаңа түрлерін меңгеруді, жетілмеген салаларды қамтамасыз етуді жалғастыруда, ол болашақта міндетті түрде өз жемістерін береді.

          Біздің өмірімізде қазіргі заманауи технологиялардың алатын ролінің үлкендігі соншалықты, бұл өлшемдердің сенімділігін және нақтылығын үнемі жетілдіруді талап етеді. Бірақ, өлшеудің тікелей қатысушылары ғана біздің қазіргі жоғары технологиялық өміріміз халықаралық жүйеге тірелетінін біледі,  бұл өз кезегінде бізге қажетті өлшеулердің сенімділігіне кепілдік береді.

Мен өз жұмысымда, өлшеу қателіктерін бағалау мен өлшеу қателіктерінің сипаттамаларын қарастырдым. Сонымен қатар, қателіктерді бағалау принциптеріне, жүйелі қателіктерді алу және жою тәсілдеріне тоқталып өттім.

Курстық  жұмыс кестелерден, қосымша формулалардан, кіріспеден, 2 бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

          Курстық жұмыстың бірінші бөлімі теориялық бөлімнен тұрады. Бұл бөлімде метрологияның даму тарихы мен Қазақстан Республикасында  өлшем бірлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесі жайлы бөлім. Ал, екінші бөлімді, өз тақырыбым «Қателіктерді бағалау әдістерін жіктеу» бойынша, өлшеу қателіктерін бағалаудың есептеу әдістерінің мысалдарына, өлшеу нәтижелерін ұсыну формалары мен өлшеу қателігін бағалаудың эксперименталды әдісіне арнадым.

Курстық  жұмысты жазу барысында қазіргі заманғы оқу құралдары, «Метрология» туралы кітаптарда жарияланған еңбектер, мемлекеттік стандарттар мен заңдық нормативтік - актілер пайдаланылды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қолданылған әдебиеттер тізімі

 

1. Стандарттау, метрология, сертификаттау және сапа менеджментінің негіздері. Оқу құралы. – Алматы: Қазақстандық маркетинг ассоцияциясы, 2003.-564б.

2. Исаев Л.К., Малинский В.Д. Метрология және стандарттау. – М.: ИПК стандарттар шығару бапасөзі, 1996ж.

3. Нурахунова Р.К. Метрология және өлшеу: Оқу құралы. – Алматы:               КҚУ Ғылыми баспа орталығы, 2012. – 128 б.

4. Кузнецов В.А., Ялунин Г.В. Метрология негіздері. М.: ИПК Стандарттар шығару баспасөзі, 1998.-336б.

5. Р.Қ. Ниязбекова, В.Н. Михалченко, Г.Қ. Бектұрғанова және т.б. Метрология - Алматы: ЖШС РПБК «Дәуір», 2012. – 296 бет.

6. Асташенков А.И., Машков Х.О. «Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы» ҚР заңына өзгерістер еңгізу қажет // Заң шығарушы және қолданбалы метрология. 2000. №5. С.7-12.