Корпоративный доходный налог

    Жоспар: 

    Кіріспе 

    І. КОРПОРАЦИЯЛЫҚ ТАБЫС САЛЫҒЫ

    1.1.  Корпорациялық табыс салығы зерттеушілер және салық салу обьектілері

    1.2. Корпоративтік табыс салығы туралы декларация

    1.3 Корпорациялық табыс салығы бойынша  салық кезеңі және салық декларациясы 

    ІІ. КОРПОРАЦИЯЛЫҚ ТАБЫС САЛЫҒЫНЫҢ СУБЬЕКТІЛЕРІНІҢ  ӘКОНОМИКАЛЫҚ  МҮДДЕЛЕРІНЕ ӘСЕРІ

    2.1. Корпорациялық табыс салығын төлеушілер және  салық салу  субьектілері

    2.2. Корпоративтік табыс  салығының обьектілері мен субьектілері 

    ҚОРЫТЫНДЫ

    ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ

    ТҮЙІНДЕМЕ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

    Кіріспе

    Табыс салығы ежелгі және классикалық салық  тұрлернің бірі. Ол негізгі таралымын XIX және XX ғасырларда Батыс Еуропа елдерінде алды.

    Қазақстан Рсспубликасында табыс салығы «Қазақ КСР азаматарынан, шетел азаматтары және азаматтығы жоқ тұлғалардан табыс салығы» тұралы Заңымен 1991 жылдан бастап енгізілді Заңды тұлғалар табыс салығын 1994 жылдан бастап 2001 жыл аралығында төледі). 2002 жылдан бастап табыс салығы корпоративті табыс салығы деп аталатын болды.

    Корпоративті  табыс салығы мемлекетік бюджедтің кіріс бөлігі мен маңызды бабы болып табылады. Бұл салықтық реттеудің негізгіқұралы болып табылады. Өйткені кез-келген кәсіпкерлік кызметтің түпкі мақсаты пайда алу, яғни ол жылдық жиынтық табыстан барлық шегерімдер мен бюджетке төленетін  салықтарды алып тастағанға тең.

    Корпоративті  табыс салығындағы реттеушілік бастамасы, экономикалық және әлеуметтік тиімділікке жету мақсатында салық төлеушшерді әр түрлі жеңілдіктермен және санкциялармен манипуляциялау мүмкіндігінде  корытылады.

    Корпорациялық табыс салығының функциясы әр түрлі. Ол бюджеттің кіріс бөлігінің кайнар көзі каржылық пропорциялардың және жалпылау процестерінің реттеушісі; экономикалық өсу ырғақтылығы; кәсіпкерлік қызметті экономикалық ынталандырудың тұтқасы; басқару құралы; шаруашылықтың экономикалық шарықтарын тузеудің нақты формасы болып табылады.

    Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алғаннан бері табыстарға салық салудың үш схемасын пайдаланды. 1994 жылдың акпанына дейін Қазақстанда салық салу ретінде пайда және кірісі болды. 1995 жылдың ішілдесінен бастап 2001 жылдың аяғына дейін салық салу субьектісі ретінде, салық салынатын табыстан табыс салығы енгізілді, ал 2002 жылдың қаңтарынан бастап салық салынатын табыстан корпоративтік табыс салығы алынды, осылайша, салық салу жүйесінде жаңа категория - корпорацивтік табыс салығы пайда болды (бұдан ор| КТС), бұл экономикасы дамыған елдердің тәжірибесімен тексерген.

    Корпоративті  табыс салығын төлеушілер  болып  мемлекеттік мекемелер мен Қазақстан  Республикасының Ұлттық Банкті қоспағанда, Қазақстан Республикасының резидент Заңды тұлғалары, сонымен қатар Қазақстан Республикасында өз кызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын немесе  Қазақстан Республикасының көздеген табыс алатын резидент емес заңды тұлғалар болып табылады (бұдан әрі бөлімі бойынша салық төлеушілер). Сондай - ақ Қазақстан Республикасында әрекет етіп тұрған «Салықтар мен бюджетке төленетін баскада міндетті төлемдер» тұралы Заңына сәйкес арнайы салық режимін қолданатын Заңды тұлғалар корпорациялық табыс салығын төлейді.

    Корпоративті  табыс салығы салынатын объектілер келесілер болып табылады:

• салық салынатын табыс, түзетулер есебімен әрекет ететін Салық Кодексімен карастырылған, жылдық жиынтық табыс пен шегерімдер арасындағы айырмашылық ретінде анықталады;
• төлем көздерінен салық салынатын табыс;
• Қазақстан Республикасында тұрақты мекеме арқылы өз кызметін жүзеге асыратын резидент емес Заңды тұлғаның таза табысы.

    Корпоративті  табыс салығын есептеу механизмге сәйкес, келесідей формула қолданылады:

    Қазақстандық кәсіпорындарындағы салық.

    Тіркелген активтердің құнын анықтау ушін, негізгі құралдардың бастапкы құнына, оларды алуға, есептеуге, құрастыруға, орнатуға, сонымем қатар олардың құнын артыруға кеткен шығындар қосылады.

    Құрастырушылар мен қатысушылар жарғылық капиталға өздернің негізгі құралдарын салым ретінде салғанда, аталған құралдардың бастапқы құны Қазақсған Республикасының азматтық Заңнамасына сәйкес анықталады.

    Негізгі құралдарды кайтарымсыз түрде алу барысында олардың бастапқы құнымен кабылдау — беру мәліметтері бойынша анықталады. Бірақ олардың құны нарықтық құннан жоғары болмауы тиіс.

    Магериалдық емес активтердің бастапқы құнына құрушылар мен қатысушылардың шығындарын қоса, оларды алуға және құруға кеткен шығындар жаткызылады.

    Тіркелген активтер бойынша амортизациялық аударымдарды есептеу ушін кестеден амортизациялық топтар қолданылады. Дегенмен амортизацияға жатпайтын тіркелген активтер де бар. Оларға келесілер жатады:

• жер;
• муражай құндылықтары;
• сәулет және өнер ескерткіштері;
• ортак пайдаланымдағы құрылыстар, автомобиль жолдары, тротуарлар, бульварлар;
• аяқталмаған қүрделі құрылыс;
• фильмкорына жататын объектінер;
• Қазақстан Республикасы шама бірліктеріндегі мемлекетік эталондары;
• Қазақстан Республикасынын 2000 жылғы қаңтарға дейін колданыста болған салық Заңнамасына сәйкес, бұрын құны толығымен шегерімдерге жатқызылған негізгі құралдар;
• Инвестициялық жоба шеңберінде эксплуатацияға енгізілген, тіркелген активтер.

 
     

Корпорациялық табыс салығы * іі7 іі-ксстс. Амортизациялық шектеу нормалалары

№	Тіркелген активтердің атауы	Амортизацияның шектеу нормасы (%)
I	Мұнай, газ ұнғымаларын және беру        кондырғыларын қоспағанда. ғимараттар, құрылыстар	10
II	Мунай, газ өңдеу машиналары мен жабдықтарын, сондай-ақ ақпаратты өндеуге арналған компьютерлер мен жабдықтарды қоспағанда. машиналармен жабдықтар.	25
III	Ақпаратты өңдеуге арналған компьютерлер мен мен жабдықтар	40
IV	Басқа топтарға тіркелген активтер, соның ішнде мұнай, газ ұңғымалары, беру кондырғылары, мунай, газ өңдеу машиналарымен жабдықтары	15

 
 
 

    Қазақстан Республикасының аумағында алғаш рет пайдалануға берілген, тіркеудегі активтер бойынша жер қойнауын пайдаланудың бірші салықтық кезеңшде осы тіркелген активтерді, жылдық, жиынтық табыс алу мақсатында, кемінде үш жыл пайдаланған жағдайда амортизацияның ең еселенген нормала- ры бойынша амортизациялық аударымдар есептеуге құкылы. Осы тіркелген активтер пайдаланудың бірші салық кезеңінде топтың құндық бағансынан бөлек ескеріледі. Келесі салық кезеңінде осы тіркелген активтердің топтық құндық балансына қосуға жатады.

    Салық кезеңнің басына қосымша әрбір амортизациялық топ бойынша топтық құндық балансы деп аталатын соңғы сомаларды аныктауы кажет.

    I топтың құндық балансы қалған топтардың негізгі құралдарының объектілері бойынша құндық балансы мен топтардың құндық балансынан тұрады.

    Салық кезеңінен соңына топтың құндық балансы келесідей аныкталады: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

    І. КОРПОРАЦИЯЛЫҚ ТАБЫС  САЛЫҒЫ

    1.1  Корпорациялық табыс салығы зерттеушілер және салық салу обьектілері 

    Бұл бөлімде табысқа салынатын салықтарды, оның ішінде корпорациялық табыс салығы, жеке табыс салығы және әлеуметтік салықтың экономикалық мазмұнына тоқтатаймыз

    Сонымен «табысқа салынатын салық — салық, төлеушілердің әр түрлі табыстарынан түскен ақша-қаражаттарына салық салынады».

    Көптеген  мемлекеттерде заңды тұлғалардың табысына салынатын салық (корпорациялық салық) компанияның таза пайдасынан үйлесімді  салық ставкасымен алынады. Салық салынатын таза пайда жалпы түсім мен процесс барысында жұмсалғаншығындар арасындағы айырма негізінде аныкталады. Ал, компанияның пайдасы бөлінетін және бөлінбейтін деген  бөліктен тұрады. Салық салу барысында бұл бөліктер өз алдына мынадай түрлерге топталады:

    1. Классикалық жүйе, компанияның бөлінетін пайдасына кор- порациялық және жеке табыс салығы салынады. Бұл жүйе негізінен Бельгия, Люксембург елдерінде кеңінен таралған.

    2. Компания деңгейінде салық салынатын пайданы кеміту жүйесі ең пускала колданылады:

    • әр түрлі ставкалар негізінде, әсіресе  бөлінетін пайдаға салық төменделген  ставкамен салынады. Бұл жүйе Португалия, Австрия елдерінде қолданылады;

    • бөлінетін пайданы салық салудан ішнара босату негізінде. Бұл жұйе Ирландия, Финляндия елдерінде қолданылады;

    3. Акционерлер деңгейінде салық салынатын пайданы кеміту жүйесі дивидендтер түрінде колданылады:

    • корпорациялық табыстан ұсталған-ұсталмағанына карамастан, дивидендтерді салықтан босату;

    • салық несиесі немесе импутациялық жүйеде дивидент жеке табысқа қосылып есептеледі

    4. Белінетін пайданы салықтан толығымен босату мынадай жүйеде жүргізіледі:

    • компания (Греция, Норвегия);

    • акционерлер (Финляндия, Дания).

    Салық салу барысында компаниялар резидент және резидент емес болып белшеді.

    Корпорациялардың  пайдасына салық салудың импутаңиялық жүйесі - корпорациялардың пайдасына қос салық салынуын жою мақсатымен енгзілген. Бельгияда, Улыбританияда, Данияда, Ирландияда, Италияда және Францияда қолданылады.

    Қазақстан Республикасында корпорациялық табыс салығы салықтардың ішіндегі еңкүрделі және салық сомасы жағынан ең аукымдысы. Корпорациялық табыс салығы бюджеттің 27,2 пайызын құрайды.

    Салық кодексі қабылданған кезеңге  дейін салықтын бұл түрі заңды тұлғалардың табыстарынан алынатын табыс салығы деп аталды. Кешннен атауы езгерш, кыскартылды да, халықаралық стандартка сәйкес "корпорациялық табыс салығы" деп аталынды.

    Корпорациялық табыс салығын арнаулы салық режимін қолданатындарды қоспағанда, салық салу объектілері бар Заңды тұлғалар төлейді.

    Заңды тұлғалар екі топқа бөлінеді:

    • коммерциялық ұйымдар;

    • коммерциялық емес ұйымдар.

    Коммерциялық ұйымдар дегеніміз - белгілі бір табыс көзі бар заңды тұлғалар.

    Коммерциялық ұйымдардың ішінде арнаулы салық режимдерін қолданатын заңды тұлғалардың табыс салығын төлеуде өзіндік ерекшеліктері бар, бұл мәселеге кешірек тоқталамыз.

    Кірісі  туару пепзп мақсаты болып  табылмайтын және алын- ған таза юрістіқатысушылар арасында белмейтінзаңды тұлға коммерциялық емсс ұйым деп аталады.

    Ал, коммерциялық емес ұйымдарғасалық салу жоншде алдағығакырыптарда баяндаймыз.

    Корпорациялық, табыс салығын толеуиилер:

    • Қазақстан Республикасының резидент заңды тұлғалары (Қазақстан РеспубликасыныңҰлттық Банк! мен мемлекет- тік мекемелердіқоспағанда);

    • К,азақстан Республикасында кызметінтұрақты мекеме арқы- лы жүзеге асыратын немесе К,азақстан Республикасындағы кездерден табыс алатын резидент емес заңды тұлғалар.

    Корпорациялық, табыс салығы бойынша салық салу объек¬ты ер те:

    • салық салынатын табыс;

    • төлем козшен салық салынатын табыс;

    • К,азақстан Республикасында кызметінтұрақты мекеме ар - кылы жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаның таза табысы жатады.

    I. Салық, салынатын табыс.

    Корпорациялық табыс салығының біршии салық салу объек¬ты — ол салық салынатын табыс.

    Корпорациялық табыс салығын төлеунп заңды  тұлғалар ең ал- дымен салық салынатын  табысын есептеп алуы кажет.

    Ал  салыц салынатын табыс жылдъщ жиынтық, табыспен және тузептұлер ескершген, шегершдер арасындағы айырма реттде ащындапады, яғни; (

    Салыц салынатын табыс - Жылдың жиынтық, табыс - Шегершдертукту ССТ'ЖЖТ-Штузету >