Бастауыш мектеп оқушыларын оқыту процесінде бағалаудың психологиялық ерекшелігін іс – тәжірибе барысында зерттеу

Нәтиженің өнделуі: жауаптар негізінде нақты оқушы мектеп мотивациясы 5 деңгейінің біріне қатысты болуы мүмкін.

Мектепке және оқу жағдайларына дұрыс қатынас танытқан жауап  ұпаймен бағаланады, ал нейтрал жауап - 1 ұпай, мектеп жағдайына теріс көзқарасты білдіретін жауап - 0 ұпай деп бағаланады.

1-2 деңгей - адаптация

3-4 деңгей - ішкі дезадаптация

5 деңгей - дезадаптация.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

р/с	Аты – жөні	Бастауыш сынып оқушыларының мектеп мотивация деңгейлерін бағалауға арналған Н.Г.Лусканованың сауалнамасы.
1	А.Айбар	15
2	А.Маржан	9
3	А.Азамат	8
4	А.Инабат	10
5	А.Айнұр	11
6	Б.Ильяс	9
7	Б.Ақерке	8
8	Ғ.Әбдірахман	10
9	Ж.Рустем	11
10	Ж.Жандос	12
11	К.Олжас	13
12	Қ.Саина	15
13	Қ.Дастан	9
14	Қ.Рустем	8
15	Қ.Баян	7
16	М.Анаргүл	6
17	М.Ғизат	10
18	М.Айсұлу	8
12 %

Эксперимент тобы

 

Гистограмма №3

 

 

Бақылау тобы

 

р/с	Аты – жөні	Бастауыш сынып оқушыларының мектеп мотивация деңгейлерін бағалауға арналған Н.Г.Лусканованың сауалнамасы.
1	А.Дана	11
2	А.Бақыт	10
3	А.Мөлдір	9
4	А.Шырын	8
5	А.Айдана	12
6	Ә.Жасұлан	14
7	Ә.Азат	9
8	Б.Рахим	15
9	Б.Ернұр	16
10	Б.Нұрбол	8
11	Д.Арнұр	7
12	Ж.Тоты	9
13	Ж.Жаннұр	8
14	Ж.Торғын	10
15	Ж.Еңлік	11
16	С.Айнұр	13
10 %

 

Гистограмма №4

 

 

 

 

 

 

4 кесте - Бастауыш сынып оқушыларының оқыту мотивтерінің негізінде окытуды бағалау үшін дамытушы экспериментке дейінгі және кейінгі нәтижелерін статистикалық талдау көрсеткіштері

 

Оқушылардың Жасы	Т.Д. Дубовицкаяның оқу мотивациясының бағыттылығын анықтау әдістемесі	Н.Г.Лусканованың оқу мотивация- сының деңгейлерін анықтау  әдістемесі
1 «а» -сынып оқушылары	г - 0,62	г- 0,70
2 «б»-сынып оқушылары	г - 0, 69	г - 0,62

Оқыту мотивациясының сипаты мен жеке тұлғаның ерекшеліктері  білім беру сапасының көрсеткіштері  болып табылады. Мотив әрекет мақсатымен сәйкес болса, ішкі болады, яғни оқыту әрекеті жағдайында оқу пәннінің мазмұнын игеру бір уақытта мотив те, мақсат та болады.

Мысалы; 2 - ші сынып оқушыларының Т.Д.Дубовицкаяның оқу мотивациясының бағыттылығын анықтау әдістемесі бойынша  дамытатын экспериментке дейінгі  және кейінгі көрсеткіштер бойынша  статистикалық өңдеудің мәнділігін Спирменнің формуласымен анықтадық (Қосымша  Ж, кесте Ж4).

Бұл мәнділік көрсеткіштер арқылы оқу мотивациясының бағыттылығы  мен деңгейін анықтау әдістемесі арқылы бастауыш сынып оқушыларының оқыту мотивтерінің негізінде білімді  бағалау маңыздылығы мен мәнінің  алатын орны ерекше зор деген негізгі  болжамдарымыздың орындалуын дәлелдедік. Дамытатын эксперименттің баланың  танымдық іс-әрекетіне, оқыту белсенділігіне және оқу мотивтеріне әсер ете отырып, оқытудағы бағалаудың тиімділігінің артуына және мәнін толық түсінуге мүмкіндік береді.

Біздің зерттеу жұмысымыздағы  статистикалык болжамды анықтау  бастауыш мектеп оқушыларының танымдық іс-әрекеті негізінде оқыту процесіндегі бағалаудың психологиялық ерекшеліктерін екінші және екінші статистикалық өңдеу  нәтижелері арқылы дәлелденді.

Эксперимент нәтижелерінің  статистикалық өңдеу әдістері деп  эксперимент барысында алынатын математикалық тәсілдер, формулалар, сандық есептеу тәсілдерін атайды. Оларды жалпылауға әрі бір жүйеге келтіре отырып, ондағы жасырын заңдылықтарды  анықтауға болады.

Осыған орай, эксперименталдық және бақылау топтарының дамытушы экспериментке  дейінгі және кейінгі нәтижелерін  талдау Жарма ауданы, Үшбиік ауылы, Ақтайлақ би атындағы орта мектебінде,  1 «а» (эксперимент тобы), 2 «б» (бақылау тобы) берілді.

Бұл көрсеткіштер Спирменнің корреляция коэффициентінің рангілеу формуласы көмегімен алынды:

Статистикалық өңдеу сыныптар арасында әр түрлі кезеңде өтті. Мысалы, 1-ші сыныптарда 2-ші мен 4-ші тоқсанның  басы мен 4-ші тоқсанның аяғында, 2-ші, 3-ші, 4-ші тоқсанның аяғында жүргізілді.

1-ші сыныптарда анықтаушы  эксперименттің 1-ші әдістемесі сөз-мағыналық  ойлау бойынша дамытушы экспериментке  дейінгі зерттеу жұмысының көрсеткіші 1^а бақылау және 2 ^б эксперимент топтарында - 0,14 көрсеткіші арқылы екі сыныптың білімі тең, ешқандай мәнділікке ие болмайды, Ал дамытушы эксперименттен кейін бұл көрсеткіш г_S-0,72-ге көтеріліп, жоғары мәнділікке ие болды.

Ал, он сөзді жаттау әдістемесі бойынша 2^б -эксперимент тобы 1^а бақылау топтарында дамытушы экспериментке дейінгі зерттеу жұмысының нәтиже көрсеткіштері г_S - 0,11 көрсеткішіне тең болып (кесте Б4 қараңыз) еш мәнділікке ие болмайды, ал дамытушы эксперименттен кейін бұл сыныптар арасындағы ол көрсеткіш г_S-0,88-ге артып, жоғары мәңділікке ие болады.

Біз анықтаушы эксперименттің нәтижелерін корреляциялық байланысты табу арқылы анықтадық.

"Корреляция" термині  өзара байланыс, өзара тәуелділік  мағынасын білдіреді. Корреляция туралы айтқанда "корреляциялық байланыс" термині қолданылады. Корреляциялық байланыс - бұл екі белгінің немесе бірнеше бөлгінің (көп мүшелі корреляциялық байланыс) бір-бірімен сәйкестене өзгеруі. Л.Н.Засоринаның жазбаша тіл шеберлігін бағалау әдістемесін жүргізу барысында дамытушы экспериментте зерттеу нәтижелерінің көрсеткіші г_S-0,17 төменгі мәнділікті көрсетсе, ал дамытушы эксперименттен кейін бұл көрсеткіш г_S-0,78-ге артып, жоғары мәнділікке ие болды.

Эксперименталдық зерттеудің нәтижелерін Спирменнің рангілер корреляциясы коэффициенті арқылы өңделді.

Корреляциялық коэффициент  шамасына қарай корреляциялық байланыстың  жалпы түрдегі 5 деңгейі анықталынды:

1) өте жоғарғы, күшті  байланыс г < 0,90;

2) мәнді, жеткілікті байланыс 0,70< г < 0,82;

3) орташа байланыс 0,50 <г  < 0,69;

4) әлсіз байланыс 0,49< г< 0,25;

5) өте әлсіз байланыс 0,02 <г< 0,24.

Қорыта келгенде, анықтаушы  эксперименттің эксперименталдық және бақылау топтарының экспериментке дейінгі және кейінгі нәтижелерін №4, толығымен беріп отырмыз. Яғни, біздің оқыту бастауыш мектеп оқушыларының танымдық іс-әрекеті негізінде бағалаудың психологиялық ерекшеліктеріне жүргізілген үш бағыттағы, бірінші танымдық іс-әрекет негізінде, екіншіден белсенді оқыту әдістеріне және үшіншіден оқыту мотивациясына жүргізілген дамытушы эксперименттегі оқытуды бағалауға жүргізілген жоспарлы және жүйелі жұмыстар ғылыми зерттеу жұмысымыздың жалпы болжамына міндет етіп қойған нәтижемізге қол жеткіздік.

Анықтаушы эксперименттің екінші кезеңі танымдық процестерді зерттеу.

эксперименттің  міндеттері:

а) ойлаудың оқу процесіндегі маңыздылығын анықтау үшін сөз-мағыналық  ойлау және ойлаудың рефлексивтілік белсенділігін бағалауды зерттеуге  арналған әдістеменің материалдарын  құрастыру;

б)