Мавсумий характердаги корхоналарни молиялаштириш

Автор работы: Пользователь скрыл имя, 08 Июня 2014 в 19:54, дипломная работа

Краткое описание

Ушбу мақсадга эришиш учун битирув малакавий ишда қуйидаги вазифалар белгилаб олинган:
-мамлакатимизда аграр ислоҳотларни олиб боришда ҳуқуқий молиявий асосларини тадқиқ қилиш ва уларга хос бўлган хусусиятларни аниқлаш;
-республикамизда аграр ислоҳотларни ўтказишда банкларнинг амалдаги ролини ва уларнинг кредитлаш фаолиятини таҳлил қилиш;
- мавсумий характердаги корхоналарни молиялаштириш тизимини аниқлаш;
-қишлоқ хўжалигида ислоҳотларни чуқурлаштиришда банкларнинг кредитлаштириш бўйича фаоллигини ошириш билан боғлиқ бўлган муаммоларнинг моҳиятини очиб бериш ҳамда уларни ривожлантириш бўйича тавсиялар беришдан иборатдир.

Содержание

Кириш 3
1-БОБ Мавсумий характердаги корхоналарни хусусиятлари ва уларнинг бозор иқтисодиётидаги ўрни 8
1.1. Мавсумий характердаги корхоналарни мамлакат иқтисодиётидаги ўрни 8
1.2.
2-БОБ Мавсумий характердаги корхоналарнизамонавий холатини таҳлили 26
2.1. Мавсумий характердаги корхоналарни ислоҳ қилиш шарт-шароитлари 26
2.2. Деҳкон ва фермер хўжаликларини қўллаб-қуватлаш тизими 35
3-БОБ Мавсумий характердаги корхоналарни молиялаштириш муаммолари ва уларни такомиллаштириш истиқболлари 46
3.1. Мавсумий характердаги корхоналарниқисқа муддатли кредитлашжа мавжуд муаммолар 46
3.2.
ХУЛОСА ВА ТАКЛИФЛАР 63
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ 72

Вложенные файлы: 1 файл

БМИ_Мавсумий характердаги корхоналарни молиялаштириш.doc

— 1.12 Мб (Скачать файл)

Жахон тиклаш ва тараккиёт банки томонидан ажратилган ушбу кредит буйича асосий карз микдорини кайтариш даври 2000-2015 йилларни уз ичига олади.

Тижорат банклари имтиёзли кредит бериш жамгармасини ишлаб чикариш микрофирмалари, кичик ва урта корхоналарга, дехкон ва фермер хужаликларига, шунингдек, юкори технологиялик ишлаб чикариш дасгохлари ва инновация лойихаларини амалга ошириш учун имтиёзли кредит бериш учун ташкил этадилар. 

Кредит мониторинги кишлок хужалиги ишлаб чикаришнинг ихтисослашуви ва кредит максадига боглик холда олиб борилади. Жумладан, уруглик харид килиш учун берилган кредит мониторингида кредит ходими уругликнинг кишлок хужалиги корхонасига шартномадаги муддат, микдор ва сифат курсаткичларида етказиб берилганлигини, шунингдек уни экиш ишларининг белгиланган муддатларда агротехника талаблари даражасида утказилганлигини аниклай олиши керак.

Ўзбекистон Республикасининг хужалик амалиётида хозирги вактда Марказий банкнинг селектив кредитлари мавжуд эмас. Бу эса, иктисодиётнинг устивор тармокларини, шу жумладан, кишлок хужалик корхоналарини селектив кредитлар бериш оркали молиявий рагбатлантириш ва кишлок хужалигига банк хизматлари курсатаётган тижорат банкларининг ликвидлигини таъминлаш имконини бермайди.

Аммо Республикамизда кишлок хужалигини банк кредитлари хисобидан молиявий рагбатлантиришда кишлок хужалигига берилган банк кредитларини хукуматнинг кафолатлари билан таъминлаш усулидан фойдаланилади. Бунда тижорат банкларининг кишлок хужалик корхоналарига берилган кредитлари хукуматнинг кафолати билан таъминланади ва кредитларнинг кайтмаган кисми Давлат бюжетининг маблаглари хисобидан копланади.

Респуликамизнинг банк тизими томонидан кишлок хужалигини молиялаштириш даражаси кишлок хужалигининг кредит ресурсларига булган эхтиёжини кондириш имконини бермайди. Бу эса, кишлок хужалигининг жорий ва инвестицион харажатларини молиявий маблаглар билан таъминлаш жараёнига бевосита ва кучли салбий таъсирни юзага келтиради.

Чунки, Фермер хужаликлари эхтиёжларнинг хар бир кишлок хужалик экини буйича Кишлок ва сув хужалиги вазирлиги ва Молия вазирлиги томонидан урнатилган харажат меъёридан ошиб кетмаслиги назорат килинади ва карз олувчининг тулов топширикномалари оркали накд пулсиз шаклида (иш хакидан ташкари) амалга оширилади.

Бундан ташкари, Ўзбекистон Республикаси Марказий Банк бошкарувининг 2008 йил 1 мартда 563-сонли карори билан тасдикланган «Тижорат банклари томонидан фермер хужаликларига булгуси хосилни гаровга олган холда кредит бериш тартиби тугрисида»ги Низоми кабул килинди.

Шу билан бирга ислоҳотларни амалга ошириш жараёнида пайдо булаётган бир катор муаммолар хам мавжудки, уларни бартараф этиш, пахтачилик хужаликларининг иктисодий бакувват хужалик юригиш субъектларига айланишига имкон яратади. Амалиёт натижалари асосида яна қўшимча қуйидаги таклифларни бериш мақсадга мувофиқ деб ўйлаймиз:

1. Ширкат хужаликлари ихтисослигини  хисобга олган холда, хужалик  ишлаб чикилган айланма маблаглар  меьёрларига биноан, айланма маблағлар талаби хисоб-китоби бизнес-режаларда кузда тушлади. Ушбу ҳисоб-китобларга асосан талаблар маблаг билан таъминланмаган кисмига имтиёзли кредитлар бериш механизмини яратиш зарур.

2. Пахта етиштиришга ажратилаётган  аванснинг асосий кисмини ^олишгунгача  берилишшш ва йиғим-терим даврида ажратилаёгган маблағлар таркибида нафакат теримчилар балки, теримга хизмат курсатувчилар учун хизмат хакини кузда тутиш максадга мувофик. Чунки хосилнинг тақдири асосан йиғим-теримгача булган даврда хал булади.

3. Хозирги кунда пахтачилик қишлоқ хужалиги корхоналари молиявий ахволини яхшилаш масадида экинлар вегетацияси даврида уларни молиявий маблаглар 6илан таъминлаб бориш зарур.

4. Сунгги йилларда Республика  хукумати томонидан кишлок. хужалик  тармоқларига ёрдам сифатида давлатга тегишли булган карзлардан кечилиши ва карзларнинг маьлум муддатга музлатиб ^қуйилиши тармок учун катта иқтисодий ёрдам булиши билан биргаликда, баъзи иктисодий муаммоларни хам келтириб чиқармокда.

5. Пахта етиштирувчи дехқон учун рагбатлантирувчи тадбирлар тизимини ривожланчириш ҳам мухим ахамият касб этади. Бунда режадан ортикча етиштирилдиган маҳсулотни ишлаб чиқарувчи ихтиёрида колдириш ва уни экспорт килишдан тушган маблаглар хужаликлар томонидан узлаштирилишини таъминлаш пахта егиштирувчи хужаликлар моддий манфаатдорлигини ошириб, oилaвий пудратда ишловчиларда гуза парваришини сифатли утказишга юкори даражада манфаат тугдиради.

  1. Барча вилоятлар бўйича сотиб олинадиган пахта толаси ҳосилига бир ҳил нарх тўланган. Бизнинг фикримизча бундай ҳолат қишлоқ хўжалигида фаолият кўрсатувчи фермер ва деҳқон хўжаликларини тўлиқ рағбатлантирмайди. Чунки турли вилоятлар турли  табий ва биолгик шароитга эга. Шу сабабли уларнинг қилган сарф харажатларини  тўлиқ ва тўғри қоплаш мақсадида пахта нархини табақалаштирилса, яъни уларнинг табий иқлим ва бошқа шароитларини ҳисобга олинса мақсадга мувофиқ бўлар эди.
  2. Фермер ва деҳқон хўжаликларини молиявий маблағлар билан тўлиқ таъминлаш мақсадида туларга бериладиган бошланғич сармояни шакллантиришга тарқатиладиган кредит ресурслари миқдорини кўтариш зарур. Шу билан бирга мижозларга бошланғич сармоя миқдорини ҳам минимал иш ҳақи миқдорига  қараб эмас балки аниқ бир эркин алмашадиган батқарор валютага асосланиб белгиланса ва унинг миқдорини микрокредит миқдорига тенглаштирилса банк кредитларига бўлган рақобат яна ошар эди. Бу эса ўз навбатида банкларнинг қизиқишини кўтарилшга олиб келган бўлар эди.
  3. Банкларнинг кичик бизнес субъектларини кредитлаш жараёнини тезлаштириш мақсадида ҳамда банк тизимида рақобат муҳитини ривожлантириш учун фикримизча ўз кредит фаолиятида кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликка ажратилган кредитлар миқдори 50 фоиз ва ундан кўп бўлган банкларни имтиёзли солиққа тортиш тизимини жорий қилиш зарур. Чунки бундай банклар асосан мижозларга имтиёзли кредит бериш билан шуғулланадилар. Шу сабабли аксарият ҳолларда банк даромад ўрнига зарар кўриб ишлаши мумкин. Юқоридаги тизим банкларни бундай оғир ҳолатдан халос этган бўлар эди.
  4. Давлат томонидан харид қилинадиган пахта ва дон маҳсулотлари учун амалга ошириладиган аванс кредитларини республиканинг сабзавот ва мева етиштирувчи хўжаликларига ҳам жорий қилиш зарур. Чунки мамлакат аҳолисининг асосий ҳисми қишлоқ жойларда истиқомат қилади. Улар томонидан кўп етиштириладиган ва истъемол қилинадига маҳсулотлар бу сабзавот ва мевалар ҳисобланади. Бироқ уларни етиштириш учун давлат томонидан ҳеч қандай имтиёзлар кўзда тутилмаган. Шунинг учун бундай ташкилотларни ва хўжаликларни ривожлантириш учун ушбу тизимни жорий қилиш даркор.  

Ушбу муаммоларнинг ҳал этилиши пахта етиштирувчи ширкат ва фермер хужаликлари молиявий ахволини яхшиланишига, хар бир дехқон моддий маифаатдорлигини таъминлаш оркали ишлаб чикариш самарадорлигини оширишга хизмат килади.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ

 

  1. Ўзбекистон Республикаси қонунлари, Президент Фармонлари ва Қарорлари, Вазирлар Маҳкамаси қарорлари.
  1. Ўзбекистон  Республикаси  Конституцияси. –Т.: Ўзбекистон, 2003
  1. Ўзбекистон  Республикаси Фуқаролик Кодекси. Т. Адолат 1998
  2. Ўзбекистон Республикасининг “Ўзбекистон Республикаси Марказий банки тўғрисида”ги қонун, Т.: “Ўзбекистон”, 1995.
  3. Ўзбекистон Республикасининг “Банклар ва банк фаолияти тўғрисида”ги қонун, Т.: “Ўзбекистон”, 1996.

Ўзбекистон Республикасининг «Деҳқон хўжалиги тўғрисида», Қонуни. // Халк сўзи, - 1999 йил 12 январь,

5. Ўзбекистон Республикасининг  «Фермер хўжалиги тўғрисидаги» Қонуни.

6. Ўзбекистон Республикасининг «Қишлоқ хўжалиги кооперативи (ширкат хўжалиги) тўғрисида»ги Қонуни.                       // Хўжалик ва ҳуқуқ. - 1999 й.

7.. Ўзбекистон Республикасининг "Эркин иқтисодий зоналар тўғрисида"ги Қонуни. // Хўжалик ва ҳуқуқ. Июнь, 1996 йил. 2-7 б.

8.Ўзбекистон Республикасининг "Чет эл инвестициялари тўғрисида"ги Қонуни. // Хўжалик ва ҳуқуқ, - 1998 йил. июль. 2-9 б

9.Ўзбекистон Республикасининг “Валютани тартибга солиш тўғрисида”ги қонуни Т.: “Ўзбекистон”2003.

10.“Банк тизимини янада ривожлантириш ва бўш пул маблағларини банк айланмасига жалб этиш чора-тадбирлари тўғрисида” Ўзбекистон Республикаси Президентининг Қарори 07.11.2007 й. N ПҚ-726

11.“Банкларнинг капиталлашувини янада ошириш ва иқтисодиётни модернизациялашдаги инвестиция жараёнларида уларнинг иштирокини фаоллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида” Ўзбекистон Республикаси Президентининг Қарори 12.07.2007 й. N ПҚ-670

12. “Тижорат банкларининг капиталлашиш даражасини оширишни рағбатлантириш чора-тадбирлари тўғрисида” Ўзбекистон Республикаси Президентининг Фармони 19.12.2006 й. N ПФ-3831

13.“2011-2015 йилларда республика молия-банк тизимини яеада ислоҳ қилиш унинг барқарорлигини ошириш ва юқори халқаро рейтинг кўрсаткичларига эришиш бўйича комплекс чора-тадбирлар тўғрисида” Ўзбекистон Республикаси Роезидентининг Қарори 26.11.2010 й. N ПҚ-1438

 

II. Ўзбекистон Республикаси  Президенти асарлари

1.И.А.Каримов “Жаҳон молиявий-иқтисодий  инқирози, Ўзбекистон шароитида  уни бартараф этишнинг йўллари  ва чоралари”. Т.: Ўзбекистон. 2009й.

2.И.А.Каримов ” Барча режа ва дастурларимиз ватанимиз тараққиётини юксалтириш, халқимиз фаровонлигини оширишга хизмат қилади”. “Халқ сўзи”. 22.01. 2011 й.

3.Каримов И.А. Мамлакатимизда демократик  ислоҳотларни янада чуқурлаштириш  ва фуқоролик жамиятини ривожлантириш концепцияси. Т, “Ўзбекистон” 2010 й.

4.Каримов И.А. Озод ва обод  ватан, эркин ва фаровон ҳаёт- пировард мақсадимиз.Т.: -Ўзбекистон, 2000 йил. 97 бет.

5. Каримов И.А. Асосий вазифамиз – ватанимиз тараққиёти ва халқимиз фаровонлигини янада юксалтиршдир. Тошкент.: “Ўзбекистон”  2010 й. -80 б. 

 

 

III.Соҳага оид меъёрий  ҳужжатлар

1. Ўзбекистон Республикасида наҳд  пулсиз ҳисоб-китоблар тўғрисида  Низомга қзгартириш ва ҳқшимчалар. 2004 й. 23 июн.

2. Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг меъёрий ҳужжатлари тўплами.Т.: 2003.

3. Кредит ахбороти миллий институтининг маълумотлар базасини шакллантириш ҳамда банклараро кредит бюросига ва тижорат банкларига кредит ахбортларни таҳдим этиш тартиби тўғрисида Низом. 2004 й. 21 май.

4.”Тижорат банклари томонидан қимматли қоғозлар билан ўтказиладиган операцияларга ва уларнинг бошқа корхоналар устав капиталида қатнашишига қўйиладиган талаблар тўғрисида” НИЗОМ. 2008 йил 27 декабр. №30/2

5. “Банкларнинг депозит (омонат) сертификатларини чиєариш ва муомалада бўлиш тартиби тўјрисида” НИЗОМ. 2008 йил 24 сентябрда №1859.

 

IV.Асосий адабиётлар

  1. Абдуллаева Ш. «Банк иши»,Тошкент 2003й.
  2. Бабичева Ю.А. и др. «Банковское дело» Москва «Экономика» 1994й.
  3. Балабанов А.И., Боровкова Вик. Банки и банковское дело: учебник. 2-е изд. –СПб.: Питер, 2007.-448с.
  4. Банковские операции: учеб. пособ. для средн. Проф. Образования / под ред. Ю.И. Коробова. – М.: Магистр, 2007. –  446 с.
  5. Банковские операции: учебное пособие/ кол. авторов ; под ред.  О.И. Лаврушина. - М.: КНОРУС, 2007. - 384 с.
  6. Банковские операции: учебное пособие / кол. авторов;  под.ред. О.И. Лаврушина. – М.: КНОРУС, 2007. – 384 с. 2 экз
  7. Банковское дело: Учеб. / Под ред. Г. Белоглазавой, Л. Кроливецкой   - СПб: Питер, 2008. - 400с.
  8. Банковское дело: Экспресс – курс: Учеб. пособ. / Под   ред О.И. Лаврушина М.: Кнорус , 2008 -352с.
  9. Foзибeкoв Д.Ғ. "Инвестиция фаолиятини ташкил этиш ва давлат томонидан тартибга солиш. - Т.:-2003 йил.
  10. Деньги. Кредит. Банки. Учебник. / Е.Ф. Жуков и др. – М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2009. – 783 с.
  11. Ермаков. С.Л. Основы организации  деятельности  коммерческого банка. Учебник. – М.: КНОРУС, 2009 – 656с. 2 экз.
  12. Жарковская. Е.П. Банковское дело: Учеб. - М: «ОМЕГА -Л»,2008 – 476 с.
  13. Кейнс Дж. Общая теория занятости, процента и денег. Москва, “Прогресс”, 1978 йил.
  14. Краливецкая Л.Н. Банковское дело: кредитная деятельность коммерческих банков: учеб. пос. – М.: КНОРУС,  2008. – 280 с.
  15. Куликов А.Г. Деньги, Кредит, банки: учебник. – М.: КНОРУС, 2009.
  16. Рашидов О.Ю. ва бошқалар Пул, кредит ва банклар, Тошкент 2008 й.
  17. Хайдаров Н.Ҳ. Хорижий инвестиция зарур. //Иқтисод ва ҳисобот.                           4-сон 1997 йил,
  18. Тожиев Р., Жумаев Н. Марказий банкининг монетар сиёсати. Т.: ТДИУ нашриёти. 2002.-107 б.
  19. Тоймухамедов И.Р. Банк иши. Тошкент. 2005 йил.

20.   Каримов Н.Ғ. “Ўзбектстон  Республикасида инвестицион лойиҳаларини молиялаштириш амалиётини такомиллаштириш йўллари ”. Т., 2007 й.

 

 

V.Қўшимча адабиётлар

    1. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг «Жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози, Ўзбекистон шароитида уни бартараф этишнинг йўллари ва чоралари” номли асарини ўрганиш бўйича ўқув қўлланма. Тузувчилар: Б.Ю. ходиев, А.Ш.Бекмуродов, У.В.ғофуров, Б.К.Тухлиев.-Т.: Иқтисодиёт. 2009, -120 б.
    2. Игошин А.М. Инвестиции. Учебник-М.: ЮНИТИ.2005 487с
    3. Ковалев В.В. “ Методы оценка инвестиционных проектов” – Учебник, М.: “Финансы и статистика”, 2004.
    4. Катаносов В.Ю., Морозов Д.С., Петров М.Р. “Проектное финансирование опыт и перспективы  для России”  под ред. Катаносова В.Ю. Учебник, М : Анкил, 2005.
    5. Ковалев В.В. “Методы оценки инвестиционных проектов”. Учебник, М.: Финансы и статистика, 2005.
    6. Н. Ф. Каримов “Иқтисодий интеграциялашув шароитида инвестиция фаолиятини молиялаштиришнинг бозор механизмларини жорий этиш масалалари” Тошкент 2007.
    7. Нешитой А.С. Инвестиции Учебник.-М.: «Дашков К» 2006.
    8. Шарп У., Александер Г.,  Бэйли Дж.  Инвестиции: Пер. с англ. - М. ИНФРА-М, 2007. 1028 с.
    9. Кожухар В.М. Практикум  оценки инвестиций: Учебное пособие,  М., издательство  Торговая корпорация Дашков ИК, 2004.
    10. Семенов А.Л., Инвестиционный анализ и оценка эффективности  проектов, Часть 1 учебно-методического пособия, М., Экономический  факультет МГУ, ТЕИС, 2004.
    11. Богатин  Ю.В., Швандар В.А. “Инвестиционный анализ” Учебное пособие. – М., ЮНИТИ, 2003.
    12. Ендовский Д.Л. и др. “Практикум  по инвестиционному анализу” Учебное  пособие, М., Финансы и статистика, 2003.
    13. Балабанов А.И., Боровкова Вик. Банки и банковское дело: учебник. 2-е изд. –СПб.: Питер, 2007.-448с.
    14. Балдин К.В., Уткин В.Б.  Информационные системы в экономике: Учебник. –3- е изд. – М.: «Дашков – Ко», 2007.- 395 с.
    15. Банки и небанковские кредитнқе организации и их операции: для юристов и экономистов / Под редакцией СВ. Симоновича. — СПб.: Питер, 2007. —688 с.
    16. Банки и небанковские кредитнқе организации и их операции: Учебник / Под ред. Е.Ф. Жукова. — М.: Вузовский учебник, 2005. — 491с.
    17. Банковские информационнқе системы: Учебник / Под редакцией профессора В.В. Дика. М.: Маркет ДС, 2006. – 816 с.
    18. Муллажонов Ф.М. «Ўзбекистон Республикаси банк тизими», Т.: Ўзбекистон. 2001.
    19. Сборник задач по банковскому делу: Учеб пособие.Под ред.А.И.Валенцовой. –М.:Финансы и статистика, 2002.-624с.
    20. Соколов Ю.А., Амасова Н.А. Система страхования банковских рисков. Науч изд.-М.: ООО изд Элит, 2003. –288с.
    21. Сухова Л.Ф. Практикум по анализу финансового состояния и оценки кредитоспособности банка-заёмщика.-М.: Финансы и статистика, 2003-152с.
  1. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг2010 йилда мамлакатимизни ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш якунлари ва 2011 йилга мўлжалланган энг муҳим устувор йўналишларига бағишланган Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасидаги “Барча режа ва дастурларимиз Ватанимиз тараққиётини юксалтириш, халқимиз фаровонлигини оширишга хизмат қилади” мавзусидаги маърузасини ўрганиш бўйича ўқув-услубий мажмуа.

Информация о работе Мавсумий характердаги корхоналарни молиялаштириш