Автор работы: Пользователь скрыл имя, 08 Июня 2014 в 19:54, дипломная работа
Ушбу мақсадга эришиш учун битирув малакавий ишда қуйидаги вазифалар белгилаб олинган:
-мамлакатимизда аграр ислоҳотларни олиб боришда ҳуқуқий молиявий асосларини тадқиқ қилиш ва уларга хос бўлган хусусиятларни аниқлаш;
-республикамизда аграр ислоҳотларни ўтказишда банкларнинг амалдаги ролини ва уларнинг кредитлаш фаолиятини таҳлил қилиш;
- мавсумий характердаги корхоналарни молиялаштириш тизимини аниқлаш;
-қишлоқ хўжалигида ислоҳотларни чуқурлаштиришда банкларнинг кредитлаштириш бўйича фаоллигини ошириш билан боғлиқ бўлган муаммоларнинг моҳиятини очиб бериш ҳамда уларни ривожлантириш бўйича тавсиялар беришдан иборатдир.
Кириш 3
1-БОБ Мавсумий характердаги корхоналарни хусусиятлари ва уларнинг бозор иқтисодиётидаги ўрни 8
1.1. Мавсумий характердаги корхоналарни мамлакат иқтисодиётидаги ўрни 8
1.2.
2-БОБ Мавсумий характердаги корхоналарнизамонавий холатини таҳлили 26
2.1. Мавсумий характердаги корхоналарни ислоҳ қилиш шарт-шароитлари 26
2.2. Деҳкон ва фермер хўжаликларини қўллаб-қуватлаш тизими 35
3-БОБ Мавсумий характердаги корхоналарни молиялаштириш муаммолари ва уларни такомиллаштириш истиқболлари 46
3.1. Мавсумий характердаги корхоналарниқисқа муддатли кредитлашжа мавжуд муаммолар 46
3.2.
ХУЛОСА ВА ТАКЛИФЛАР 63
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ 72
Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги томонидан ишлаб чиқилган аграр тармоқни ривожлантиришнинг истиқболли дастури қуйидаги энг муҳим йўналишларни ўз ичига олади:
Қишлоқ хўжалиги экинларининг юқори ҳосилли, тезпишар, касаллик ва зараркунандаларга чидамли, янги ва истиқболли, маҳсулот сифати бозор талабларига жавоб берувчи навларни жойлаштириш.
- чорвачилик тармоғининг моддий-
- наслчиликни тубдан яхшилаш;
- тармоқда сервис, жумладан, зооветеринария хизматлари кўрсатиш сифати ва ассортиментини ошириш;
- паррандачилик, балиқчилик, асаларичилик
ва пиллачилик соҳаларини
- чорва молларини юқумли
- озуқа экинларини
- қўриқланадиган ҳудудлар
- ўрмон хўжалигида мевали, манзарали дарахт кўчатларини етиштиришни янада ривожлантириш дастурини ишлаб чиқиш;
- ҳудудларнинг экологик ҳолати
географик-ахборот тизимини ишл
Қишлоқ хўжалиги, хусусан чорва ва мева-сабзавот маҳсулотларини сақлаш ва қайта ишлашга ихтисослашган кичик хусусий корхоналарни замонавий техника ва технологиялар билан жиҳозлаш, хомашёни қайта ишлаш қувватларини ишга тушириш, мавжуд корхоналарни модернизация қилиш, ҳўл мева-сабзавот ва тайёр маҳсулот экспорт қиладиган субъектлар учун имтиёзлар тизимини ишлаб чиқиш.
- давлат эҳтиёжлари учун пахта хом ашёси ва ғалла етиштириш асосан имтиёзли кредитлаш орқали молиялаштириб бориш тизими такомиллаштириш;
- пахта ва ғалладан ташқари
қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари
етиштирувчиларни кредитлаш
- қишлоқ хўжалиги учун техника, эхтиёт қисмлар, наслли чорва моллари, уруғлик ва кўчатлар, замонавий технологиялар ва ускуналар, дори-дармон, кимёвий препаратлар импорт қилишда солиқ ва божхона имтиёзлари тизимини яна кенгайтириш;
- қишлоқ жойларига кичик
- маҳаллий ишлаб чиқарувчиларни
иқтисодий қўллаб-қувватлаш
- унумдорлиги паст бўлган, шунингдек, насослар билан суғориладиган майдонларда давлат эҳтиёжлари учун пахта ва ғалла етиштирувчи мавсумий характердаги корхоналарини давлат томонидан қўллаб-қувватлаш механизмини такомиллаштириб бориш.
- атроф-муҳитга экологик зарар
келтирмайдиган техника ва
- пахтачилик ва бошқа қишлоқ
хўжалиги экинларининг
- қишлоқ хўжалигининг амалий
муаммоларини ҳал этишда
- қишлоқ хўжалигида ген инженерияси борасида тўпланган жаҳон тажрибаларидан кенг фойдаланган ҳолда миллий тизимни яратиш;
- экологик тоза қишлоқ хўжалиги
маҳсулотлари яратиш устида
- хориждан келтирилган наслли уруғлар асосида юқори маҳсулдор маҳаллий чорва моллари, паррандалар, пилла қурти зотларини яратиш.
Ўзбекистон Республикаси иктисодиётининг етакчи тармокларидан бири кишлок хужалиги хисобланади. Миллий иқтисодиётнинг қишлоқ хўжалиги секторини ривожлантириш Ўзбекистон Республикаси хукумати иқтисодий сиёсатининг асосий йўналишларидан бири ҳисобланади. Шу сабабли, мамлакатимиз хукумати ва Марказий банки томонидан реал сектор корхоналарининг фаолиятини молиялаштириш ва молиявий рагбатлантиришга катта эътибор берилмокда. Хусусан, инфляциянинг сезиларли даражада пасайиши тижорат банклари кредитлари фоиз ставкаларининг пасайишига ва шунинг асосида иктисодиётнинг реал секторига ажратилаётган кредитлар хажмининг юкори даражада ошишига олиб келди. Тижорат банкларининг кредитлари эса, кишлок хужалиги корхоналарининг фаолиятини молиялаштиришнинг асосий манбаларидан бири хисобланади. Тижорат банкларининг кредитлари хисобидан хужалик юритувчи субъектларнинг жорий ва инвестицион харажатлари молиялаштирилади. Агар киска муддатли банк кредитлари хисобидан хужалик юритувчи субъектларнинг жорий харажатлари кредитланса, банкнинг урта ва узок муддатли кредитлари хисобидан уларнинг инвестицион харажатлари молиялаштирилади. Шу боисдан ҳам, тижорат банкларининг етарли даражада ресурс манбаларига эга булиши хужалик субъектларининг молиявий маблагларга булган эхтиёжларини кондиришда мухим рол уйнайди.
Республикамизнинг тижорат банклари томонидан иктисодиётнинг реал секторига ажратилаётган кредитларнинг 81,1 фоизини узок муддатли кредитлар ташкил этмокда9. Бу эса, банк кредитларини асосан реал сектордаги устувор инвестицион лойихаларни молиялаштиришга йуналтирилганлигидан далолат беради.
Айни вактда, муддати утган кредитларнинг 2005-2009 йиллар мобайнида мутлок микдорда юкори даражада ўсиши кузатилди. Бу эса, тижорат банкларининг кредитлаш амалиётида сезиларли муаммоларнинг мавжуд эканлигидан далолат беради.
Тахлил натижалари шуни курсатдики, мамлакатимизнинг тижорат банклари томонидан берилган кредитларнинг асосий кисмини бевосита хужалик юритувчи субъектларга, яъни корхона ва ташкилотларга берилган кредитлар ташкил этади. 2010 йилнинг 1 январ холатига берилган жами банк кредитларининг 97,3 фоизи юридик шахсларга берилган кредитларга тугри келди.
Шуниси характерлики, республикамиз банкларининг кредит куйилмалари таркибида узок муддатли кредитлар юкори салмокни эгаллайди. Бу эса, инвестицион харажатларни молиялаштиришга катта эътибор каратилаётганлигидан далолат беради.
Мамлакатимиз банк тизими ривожланишининг хозирги боскичида тижорат банклари томонидан кишлок хужалик корхоналарига кредитлар беришда асосан кредитлашнинг алохида ссуда хисобраками очиш йули билан бир маротабалик кредитлаш шаклидан фойдаланилмокда.
Кредитлашнинг бир маротабалик шаклига хос булган асосий камчиликлар куйидагилардан иборат:
-кредитлашнинг ушбу шаклида
банкнинг кредитни мижоз
-мижоз, яъни кишлок хужалик корхонаси
мол етказиб берувчиларнинг
-бир маротабалик кредитлар
-кредитлашнинг ушбу шакли
Мамлакатимиз банк тизимида кишлок хужалиги корхоналарини кредит линияси очиш йули билан кредитлаш асосан уларнинг фаолиятини хорижий кредит линиялари хисобидан молиялаштиришда кулланилмокда.
Жахон тиклаш ва тараккиёт банки томонидан ажратилган ушбу кредит буйича асосий карз микдорини кайтариш даври 2000-2015 йилларни уз ичига олади.
Шуниси характерлики, кредит линияси очиш йули билан корхоналарни кредитлаш шакли куйидаги мухим афзалликларга эга:
-кредитлашнинг ушбу шакли
-кишлок хужалиги корхоналари
кредит линияси очиш йули
-тижорат банклари мазкур
Мамлакат иктисодий сиёсатининг устувор йуналишларидан бири кичик ва хусусий бизнесни хамда дехкон ва фермер хужаликларини ривожлантириш хисобланади. Шу сабабли, мамлакатимизнинг кишлок хужалигида дехкон ва фермер хужаликларини банк кредитлари ёрдамида ривожлантириш масалаларига эътибор кучайтирилмокда. Хусусан, Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2008 йил 19 майдаги 195-сонли «Тижорат банкларининг кичик ва урта тадбиркорликни ривожлантиришда катнашишини рагбатлантиришга доир кушимча чора-тадбирлар тугрисида»ги карорига асосан тижорат банклари томонидан кичик ва урта тадбиркорлик субъектларига, дехкон ва фермер хужаликларига имтиёзли кредит бериш махсус жамгармасини ташкил килиш ва унинг хисобидан кредит беришни рагбатлантирилиши бу борадаги мухим ютук хисобланади.
Тижорат банклари имтиёзли кредит бериш жамгармасини ишлаб чикариш микрофирмалари, кичик ва урта корхоналарга, дехкон ва фермер хужаликларига, шунингдек, юкори технологиялик ишлаб чикариш дасгохлари ва инновация лойихаларини амалга ошириш учун имтиёзли кредит бериш учун ташкил этадилар. Бу жамгарма маблаглари банклар фойдасининг 25 фоизгача микдорини ажратиш хисобга шакллантирилади.
Инновация лойихаларини маблаг билан таъминлаш учун кредитлар кичик ва урта тадбиркорликнинг барча субъектларига, шу жумладан, аграр соханинг асосини ташкил килувчи фермер ва дехкон хужаликларига тулов муддатини кечиктириш хукукисиз 5 йилгача муддатга берилиши мумкин.
Тижорат банклари инвестиция максадлари учун берилган кредитлар буйича фоизлар ундиришда имтиёзли даврни белгилашлари мумкин.
Информация о работе Мавсумий характердаги корхоналарни молиялаштириш