Әртүрлі жас кезеңіндегі ойлаудың даму ерекшеліктері

Тұлғаның өмірге көзқарасы өзгереді, қоршаған ортаны бағдарлайды. Қызығушылық, құштарлық, эстетикалық талғам, жан сұлулығы және мамандық таңдау секілді маңызды ұғымдар олардың ой толғаныстарының басты факторлары болып есептеледі.

Адам дамуында тәрбиенің ықпалды күш екенін айта отырып, оның қоршаған орта мен нәсілдік әсерлердің енжар объектісі деп тануға болмайды. Бұл үрдісте жеке адамның өз белсенділігі мен шығармашыл - жасампаздық іс-әрекетінің маңыздылығын ескеру қажет. Олай болса қазіргі күні тәрбие ісінде оқушыға, тәрбиеленушіге өзі дамушы субъект ретінде қарау аса маңызды.

Жеке адам дамуы мен қалыптасуында ықпал жасаушы әсерлер екі топқа бөлінеді: ішкі және сыртқы. Қоршаған орта және тәрбие – сыртқы әсерлер: табиғи икемділік пен құмарлықтар. Сыртқы тәрбие орта әсерлерінен пайда болатын сезімдер мен толғаныстардың жиынтығы – ішкі әсерлерге жатады. Жеке адамның дамуы мен қалыптасуы осы екі фактордың байланысынан болады. Тәрбие адамның ішкі жан дүниесіне ұнамды қозғау салып, (өзіне бағдарланған) өзіндік өңдеу белсенділігін арттыра алса ғана, адам өз дамуындағы қызметін орындай алғаны.

Қорыта айтқанда, оқушылардың түрлі жас кезеңдеріне тән әр түрлі психологиялық  және ойлау ерекшеліктері болады. Олардың жас шамасына қарай жас қайшылықтары болады. Бұл мәселелер тиісті іс-әрекетте және қарым-қатынаста өзінің оңды шешімін тауып жатады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. Н.Ә. Назарбаев «Қазақстан  халқының әл-ауқатын арттыру –  мемлекеттік саясаттың басты  мақсаты»// Қазақстан Республикасы  Президентінің жыл сайынғы Қазақстан халқына арнаған Жолдауы,  Астана, Ақорда, 2008 жыл

2. «Білім туралы» Қазақстан  Республикасының Заңы //Астана, Ақорда, 2007 жылғы шілденің 27-сі. № 319-ІІІ ҚРЗ

3. Выготский Л.С. Развитие  высших психических функций // Собр.соч.-М.,1983.-том 3.

4. Леонтьев А.Н. Деятельность. Сознание. Личность.- 2-ое изд.-М.,1977.

5. Эльконин Д.Б. Детская  психология. М.,1971.

6. Ананьев Б.Г. Проблема  формирования характера // Избр.психол.труды:-Т.2. М., 1980.

7. Бернс Р. Развитие Я  – концепции и воспитание (пер.с англ.).- М.,1986.

8. Тәжібаев Т.Т. Жалпы психология. Алматы: «Қазақ университеті», 1993.

9. Аймауытов Ж. Психология, 1995.

10. Жарықбаев Қ.Б. Психология. Алматы, Білім, 2005.

11. Жарықбаев Қ.Б. Психология  негіздері. Алматы: «Эверо», 2005.

12. Джакупов С.М. Психология познавательной деятельности. Алма-Ата,  1992.

13. Қазақ тілі терминдерінің  салалық ғылыми  түсіндірме сөздігі. Педагогика және психология. –  Алматы: «Мектеп» баспасы, 2002.

14. Жақыпов С., Бердібаева  С. Психологиялық зерттеу нәтижелерін статистикалық өңдеу тәсілдері. – Алматы, 1998.

15. Алдамұратов Ә. Қызықты  психология. – Алматы; Қазақ Университеті, 1992.

16. Сейтәлиев Қ. Жалпы психология.  Алматы, Білім, 2007.

17. Лурия А.Р. Речь и  мышление. –  МГУ,  1975.

18. Тихомиров О.К. Психология мышления. – М., 1984.

19. Шабельников В.К. Формирование  быстрой мысли. – Алматы, 1982.

20. Давыдов В.В. Виды обобщения  в обучения. М., Педагогика, 1972.

21. Мұқанов М.М.  Ақыл-ой  өрісі. Алматы, 1980.

22. Мұқанов М.М. Бақылау  және ойлау. Алматы, 1996.

23. Ивин А.А. Дұрыс ойлау  – өнер. Алматы, Рауан, 1991.

24. Баймұратова Б. Бала  дұрыс сөйлейтін болсын. Алматы, 1992.

25. Келбұғанов Ә. Ойлау  мәнері. - Алматы, Қазақстан, 1986.

26. Айғабылов Н. Бастауыш  сынып оқушыларының ақыл-ой әрекеті  белсенділігін арттыру. Алматы, Мектеп, 1990.

27. Асмолов А.Г. О предмете психологии личности. – Вопросы психологии, 1983, №3

28. Эриксон Э. Детство и общество. СПб., 1996.

29. Эриксон Э. Идентичность: юность и кризис. М.,1996.

30. Кон И.С. В поисках себя. Личность и ее самосознание. М.,1984.

31. Бап-Баба С. Жантану негіздері.  А., 2003.

32. Алдамұратов Ә. Рахымбеков Қ.  Жалпы психология. А., 1996.

33. Тәжібаев Т. Жалпы психология. А,1993.

34. Жарықбаев Қ.  Психология. А., 1993.

35. Аймауытұлы Ж. Психология. А., 1995.

36. Жарықбаев Қ. Қазақ психологиясының тарихы. А., 1996.

37. Гамезо М.В.,  Домашенко И.А. Атлас по психологии. М.,1986.

38. Немов Р.С. Психология в 3-х кн. М., 2002.

39. Елеусизова С. Қарым-қатынас психологиясы. А.,1993.

40. Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии.  С.Петербург., 2000.

41. Григорович Л.А. Педагогика и психология.  М.,2001г.

42. Асмолов А.Г. Психология личности –М., 1990.

43. Ланге Н.Н. Психологические исследования. Одесса, 1893.

44. Фресс П., Пиаже Ж. Экспериментальная психология. Вып. 1-2.-М., 1966.

45. Джемс У. Психология. СПБ., 1905.

46. Жанпеисова М. Технология модульного обучения.-Актобе, 1998.

47. Талызина Н.Ф. Управление процессом усвоения знаний.-М., 1984.

48. Люблинская А.А. Мұғалімге бастауыш мектеп оқушысының психологиясы жөнінде.-Алматы, 1981.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОСЫМША

Тест

1. Ойлау дегеніміз не?

А.Сыртқы дүние заттары мен құбылыстардың мида бейнеленуі.

В. Сыртқы дүние заттары мен құбылыстардың мида түйсік көмегімен бейнеленуі

С. Сыртқы дүние заттары мен құбылыстардың мида жалпылай және жанама түрде   

бейнеленуі

2. Ойлаудың изиологиялық негіздері И.П.Павловтың қай іліміне байланысты түсіндіреді?

А.Шартты , шартсыз рефлекс.

В.Бірінші, екінші сигнал жүйесіне.

С.Қозудың оптимальды ошағы.

3. Ой арқылы түрлі заттар мен құбылыстарды мәнді жақтарын бөлікке бөлі?

А. Анализ.

В.Синтез.

С. Индукция

4. Ой арқылы заттардың , құбылыстардың барлық элементтерін біріктіреді?

А. Анализ.

В.Синтез.

С. Индукция

5. Бір зат туралы мақұлдау , не оны бекерге шығарудағы көрінетін ойлардың формасы?

А. Аналогия

В.Пікір

С.Ой қорытындылары

6. Жекеден жалпыға қарай жасалатын ой қорытпасы?

А.Дедукция

В.Индукция

С.аналогия

7. Ұқсастық бойынша ой қорытпасын жасау?

А.Дедукция

В.Индукция

С.Аналогия

8. Шындықтағы заттар мен  құбылыстарды жалпылау арқылы  оның елеулі 

қасиеттерін басқа қасиеттен ойша бөліп алу?

А.Жалпылау

В.Ұғым

С.Абстракция

9.Заттар мен құбылыстар  туралы ой?

А.Ұғым

В.Абстракция

С. Жалпылау

10.Біртекті заттардың , құбылыстардың  ортақ қасиеттерін оймен біріктіру?

А.Ұғым

В.Абстракция

С. Жалпылау

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ф 7.02-23 Дипломдық жұмыс